Ο οικουμενικός Αστερίου

Ολα ξεκινούν με μια μικρογραφία του παγκόσμιου χωριού σε ένα έρημο εξωτικό νησί με το κωδικό όνομα Ισλα Μπόα. Δέκα «παίκτες» από διαφορετικές χώρες με διαφορετική κουλτούρα και προσλαμβάνουσες, επιλέγονται από ένα παντοδύναμο αμερικανικό κανάλι για να συμμετάσχουν σε ένα πείραμα συμβίωσης και επιβίωσης που θα αποτελέσει τη ναυαρχίδα του χειμερινού τηλεοπτικού προγράμματος και θα αποφέρει στον νικητή ένα εκατομμύριο δολάρια. Ολοι τους αισθάνονται ματαιωμένοι, στριμωγμένοι, απελπισμένοι και αναζητούν μια διέξοδο σε μια καινούργια ζωή. Οι οργανωτές το ξέρουν αφού έχουν ερευνήσει τα προφίλ τους, και ποντάρουν σ’ αυτό στέλνοντας ως εκπροσώπους τους στο νησί τον σκηνοθέτη και τον παρουσιαστή που επίσης διψούν για νέα καριέρα. Ομως γρήγορα το πείραμα συμβίωσης εξελίσσεται σε πείραμα θανάτου και οι «παίκτες» αφήνονται στην τύχη τους καθώς το κανάλι κλυδωνίζεται μαζί με το επενδυτικό fund στο οποίο ανήκε…

Με αυτήν την αφετηρία ο Χρήστος Αστερίου γράφει το «Ισλα Μπόα» (εκδ. Πόλις), ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα, ανατριχιαστικά επίκαιρο, το οποίο συλλαμβάνει την προϊούσα βαρβαρότητα στην οποία εισέρχεται ο δυτικός κόσμος που έχει χτυπηθεί από την οικονομική κρίση. Το επίτευγμα του 40χρονου συγγραφέα, ο οποίος έχει βαθύτατη κλασική γερμανική κουλτούρα και έχει εργαστεί ως καθηγητής σε γυμνάσια της Ζακύνθου και πρόσφατα της Πάρου, είναι ότι δεν γράφει ένα «ελληνικό» μυθιστόρημα αλλά ένα καθαρόαιμο οικουμενικό μυθιστόρημα με πολιτική διάσταση, που ενσωματώνει την ελληνική περίπτωση στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Αντί να στείλει τους ήρωές του να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, όπως συμβαίνει σε πολλά ψευτοκοσμοπολίτικα μυθιστορήματα νέας εσοδείας, ο Αστερίου μεταβολίζει τα γεγονότα της διεθνούς επικαιρότητας και ζωντανεύει μπροστά μας ένα διεθνές καστ πρωταγωνιστών. Τον μαύρο σεφ-θύμα του τζόγου, την κινέζα αδίστακτη οικονομολόγο που πνίγει τη μοναξιά της στο Διαδίκτυο, τον πακιστανό βιοτέχνη που διεκδικεί τον σεβασμό στη μουσουλμανική θρησκεία του, τον κενυάτη δρομέα που έχει ζήσει τις εμφύλιες σφαγές στη σαβάνα, τη λιβανέζα δασκάλα που πάσχει από καρκίνο, τον γερμανό οικολόγο που έχει ζήσει τη διάψευση των προσδοκιών του, τον γάλλο διανοούμενο, τη νεαρή αργεντινέζα ποπ τραγουδίστρια, την ιταλίδα των ΜΚΟ και την ελληνίδα άνεργη αρχιτεκτόνισσα που αναζητά μια ζωή «πέρα από την κονόμα, το οκτάωρο και τους συμβιβασμούς». Απέναντί τους, ο εμπνευστής του «πειράματος», ένας βετεράνος των αμερικανικών ΜΜΕ, ο οποίος δίνει μια συνέντευξη όταν όλα έχουν τελειώσει. Διότι οι διοργανωτές θα χάσουν τον έλεγχο του παιχνιδιού, πραγματικού και εικονικού, οπότε το «πείραμα» θα ξεστρατίσει με θύματα τους ίδιους τους «παίκτες».

Μέσα λοιπόν από τα βιώματα και την ψυχολογία των διαφορετικών χαρακτήρων που μιλούν ένας ένας σε πρώτο πρόσωπο, ο Αστερίου εξερευνά τις κοινωνικές και υπαρξιακές μεταλλάξεις που έχουν προκαλέσει: η κυρίαρχη σήμερα ιδεολογία του κέρδους και η εξουσία των αγορών, η παθολογία που γεννούν το νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον και οι νέες προτεραιότητες, σε συνδυασμό με την παρακμή των παλιών συλλογικοτήτων, με την ανάδυση του θρησκευτικού φανατισμού, την περιφρόνηση της φύσης, το συναισθηματικό ψύχος κ.ο.κ. Και μας προκαλεί να αναρωτηθούμε: μήπως υπερτιμήσαμε τις δυνατότητές μας μπροστά σε αντίξοες συνθήκες; Μήπως οι νέοι στόχοι μας μάς αποκτηνώνουν; Μήπως απαξιώνουμε σταδιακά την ανθρώπινη ζωή;