Ο χαιρετισμός του Δημάρχου Αθηναίων στην Πλατεία Κοτζιά για την αλλαγή του χρόνου ήταν απλός, εύστοχος και ανθρώπινος. Μίλησε στη δοκιμαζόμενη Αθήνα, απευθύνθηκε στα θύματα της κρίσης και τόνισε τη δύναμη της αλληλεγγύης κατά της φτώχειας. Επιτέλους, καιρός ήταν. Εναν χρόνο μετά ο δήμαρχος άρθρωσε, για μία φορά, τον λόγο που χρειάζεται η πόλη.

Με αφορμή την επέτειο ενός έτους δημαρχίας από τον κ. Καμίνη, ας επιχειρήσουμε έναν απολογισμό. Κατ’ αρχάς, όσοι τον στήριξαν κυρίως απηυδισμένοι από τον προκάτοχό του πρέπει να νιώθουν σχετικά δικαιωμένοι: επιχειρείται εξοικονόμηση και ορθολογικότερη αξιοποίηση πόρων, περιορίζεται η φαυλότητα. Εμφανής η απόσταση από τη δημαρχιακή μεγαλομανία του παρελθόντος, πρόσφατου και απώτερου. Το δημοτικό ραδιόφωνο είναι ένα καλό παράδειγμα σωστής διαχείρισης. Η μάχη της καθαριότητας και της στάθμευσης δίνεται με καλύτερους όρους. Υπάρχει όμως αντίλογος: η απλή υπεροχή έναντι του κ. Κακλαμάνη δεν αποτελεί τεκμήριο επιτυχίας. Ο πήχυς είχε τοποθετηθεί απελπιστικά χαμηλά.

Για πολλούς η εκλογή Καμίνη σηματοδοτούσε κάτι άλλο, μια αχνή ελπίδα ανανέωσης του πολιτικού προσωπικού με πρόσωπα έξω από κομματικές επετηρίδες. Περίμεναν από τον δήμαρχο, σε καιρούς καθολικής θεσμικής απονομιμοποίησης, να διαφυλάξει το δικό του αυτόνομο θεσμικό κεφάλαιο. Να μετατρέψει τον δήμο σε όχημα έκτακτης ανάγκης, με ριζικές, επώδυνες αλλαγές στο οργανόγραμμα και στη διάθεση των πόρων του. Να συγκροτήσει μια μεγάλη σύμπραξη δομών πρόνοιας, εθελοντικών φορέων, Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ιδιωτικού τομέα. Να δρομολογήσει αυτό που έχουμε αποκαλέσει «fast track κοινωνικής πρόνοιας». Να γίνει το μαχόμενο πρόσωπο της δοκιμαζόμενης πόλης σε καιρό έκτακτης ανάγκης. Να αξιοποιήσει τη δυναμική της δημιουργικής δικτύωσης, την από τα κάτω υπεράσπιση του δημόσιου χώρου που σαρώνεται από τη βία της ύφεσης. Να καλέσει τους δοκιμαζόμενους δημότες να μετατρέψουν τη μαχητική διεκδίκηση σε πολιτική ευθύνης μέσω της συλλογικής πράξης. Και ταυτόχρονα να συγκρουστεί. Να διεκδικήσει από την κυβέρνηση με μεγαλύτερη ένταση την ασφάλεια (όχι με όρους αποκλειστικά αστυνομικούς) του Κέντρου. Να χτυπήσει τα πελατειακά δίκτυα της πόλης. Να φέρει στο φως τα γκρίζα αλισβερίσια των προκατόχων του στη διοίκηση (και την αντιπολίτευση) του δήμου.

Αυτό το στοίχημα δεν έχει κερδηθεί. Για την ακρίβεια, δεν επιχειρήθηκε να κερδηθεί. Αντί αυτού, ο δήμαρχος ήταν άτεγκτος στις λάθος μάχες, με τα τελευταία ρετάλια των «Αγανακτισμένων» στο Σύνταγμα και με τα τρομπόνια της μπάντας του δήμου που φόρεσαν μαύρες κορδέλες διαμαρτυρίας. Επέλεξε να απαντά μονότονα επικαλούμενος τη νομιμότητα, ανεξαρτήτως ποια ήταν η ερώτηση. Ως αποτέλεσμα, ο δημόσιος λόγος του έφτασε να ρέπει επικίνδυνα προς τον ηθικολογικό καθωσπρεπισμό. Ο υπέρ των δικαιωμάτων προεκλογικός λόγος γρήγορα μετατράπηκε σε συντηρητική διαπιστωτική γκρίνια. Τελικά, η μιζέρια της μικροδιαχείρισης κατάπιε τις καλές προθέσεις του δημάρχου. Χωρίς στρατηγική ριζικών ανατροπών και με απομειωμένο το πολιτικό του κεφάλαιο, εντάχθηκε στο γκρίζο αντιπαραγωγικό τοπίο και άρχισε γρήγορα να μαραίνεται. Μαζί με τις διαρκείς επικλήσεις αναρμοδιότητας, εκείνες για τις οποίες εγκαλούσε προεκλογικά τον προκάτοχό του.

Κανείς φυσικά δεν έτρεφε αυταπάτες για τη δυνατότητα ενός δημάρχου να μεγαλουργήσει σε καιρό Μνημονίου και μάλιστα στον καταχρεωμένο και δυσκίνητο Δήμο Αθηναίων. Ο Γιώργος Καμίνης αντιμετώπισε πολλά έχοντας λίγους συμμάχους. Κάποιοι από αυτούς, εντός και εκτός κυβέρνησης, αποδείχτηκαν ελλειμματικοί. Ιδιαιτέρως ελλειμματική και η δημοτική του παράταξη. Απέναντί του βρήκε τεράστιες δυσκολίες και αγκυλώσεις. Λίγες ημέρες μετά την εκλογή του γράφαμε: «Την ώρα που ο Γ. Καμίνης βρίσκεται αντιμέτωπος με το εθνικό μας αδιέξοδο σε κλίμακα πόλης, το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι το μεγάλο του στοίχημα. Θα ήταν μεγάλο σφάλμα να εκληφθεί, λόγω μετεκλογικής ευφορίας, το κεφάλαιο αυτό ως δεδομένο. Δεδομένοι είναι μόνο οι κόλακες της εξουσίας. Τους υπόλοιπους ο νέος δήμαρχος πρέπει να τους πείσει εκ νέου με την άσκηση των καθηκόντων του». Δεν διαψεύστηκαν οι φόβοι.

Οντας ένας από εκείνους που στήριξαν ενεργά την υποψηφιότητά του, δεν δυσκολεύομαι να αναγνωρίσω τα θετικά βήματα. Ωστόσο, σε καμιά περίπτωση δεν δικαιολογούν την περσινή ευφορία μιας «διαφορετικής» εκλογής. Ισως οι προσδοκίες που δημιούργησε η εκλογή να μην αντιστοιχούσαν στην πραγματική δυναμική της. Σε κάθε περίπτωση, τους επόμενους μήνες ο δήμαρχος έχει μία και μοναδική ευκαιρία, λόγω της κρίσης, να μετουσιώσει το πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του σε πράξεις. Ειδάλλως, κινδυνεύει να αποτελέσει μια σύντομη παρένθεση στη δημαρχιακή ιστορία της πόλης. Ευπρεπή και φιλότιμη μεν, παρένθεση δε.

Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

www.antiphono.wordpress.com