Ήταν ο άνθρωπος που έκανε το όνομά του συνώνυμο με τη «Radical Ηistory», τη ριζοσπαστική ιστοριογραφία που εγκαινιάστηκε στη δεκαετία του 1960. Μια τάση που αναδύθηκε μέσα από τους αγώνες για τα κοινωνικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών, τη Νέα Αριστερά, το κίνημα ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ- όπου συμμετείχε και ο ίδιος ενεργά- και την έκρηξη στα αμερικανικά πανεπιστήμια. Ο Χάουαρντ Ζιν είδε το επάγγελμα του ιστορικού πέρα από τα στενά του όρια, ως ακτιβισμό και πολιτική πράξη. «Ήθελα τα γραπτά μου πάνω στην ιστορία και η διδασκαλία μου να είναι κομμάτι ενός κοινωνικού αγώνα», αναφέρει σε μια συνέντευξη. «Ήθελα να είμαι μέρος της ιστορίας και όχι απλά εγγραφέας και δάσκαλός της». Ήταν από τους πρώτους ακαδημαϊκούς ιστορικούς που καταδίκασαν την ιστορία ιδωμένη μέσα από τη ματιά των κυβερνήσεων, των κατακτητών, των διπλωματών, των ηγετών, των μεγάλων ανδρών. Ενάντια στην άποψη του Χένρι Κίσινγκερ πως «Ιστορία είναι η μνήμη των κρατών», αγνοώντας τα εκατομμύρια ανθρώπων που υπέφεραν από τα κράτη και τους ηγέτες τους, ο Ζιν καταπιάστηκε με την ιστορία των απλών ανθρώπων, των εργατών, των αγροτών, των μεταναστών, των φυλετικών μειονοτήτων, των γυναικών, για να αναδείξει έναν κόσμο κατακτήσεων, βίας, πείνας και εκμετάλλευσης. Γι΄αυτό στην Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών, το πιο γνωστό του βιβλίο, πάσχισε να παρουσιάσει τα γεγονότα ιδωμένα μέσα από τη ματιά των παριών της αμερικανικής ιστορίας: των Αραβάκ, των σκλάβων, των Τσερόκι, των λιποτακτών του πολέμου του Μεξικού, των Κουβανών, των μαύρων στρατιωτών, των σοσιαλιστών, των ειρηνιστών. Χωρίς να θέλει να τους εξιδανικεύσει, κατασκευάζοντας μια ρομαντική εικόνα γύρω τους, προσπάθησε να κρατήσει ζωντανή τη φωνή τους, μια φωνή δύσκολα προσβάσιμη. Ο Ζιν οραματίστηκε μια ιστορία από τα κάτω, εκ των πραγμάτων μη «αντικειμενική», αλλά όχι στρατευμένη με τη στενή έννοια. Τον ένοιαζε η εκλαΐκευση, χωρίς δυσνόητες φράσεις και ποταμούς υποσημειώσεων (οι τελευταίες απουσιάζουν προκλητικά από τα βιβλία του), και τα κατάφερε. Τη στιγμή του θανάτου του ήταν ο πιο δημοφιλής ιστορικός των Ηνωμένων Πολιτειών, με το βιβλίο του για την αμερικανική ιστορία να έχει πουλήσει πάνω από δύο εκατομμύρια αντίτυπα, λειτουργώντας ως η «φωνή της συνείδησης» μιας ολόκληρης χώρας.

Ο Κωστής Κορνέτης διδάσκει σύγχρονη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία στο Πανεπιστήμιο Βrown

Τελευταία Νέα