Αναζήτηση
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΛΟΓΟΥ, ΟΚΤΑΩΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑ,
ΚΑΤΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ ΜΙΣΘΟΥ,
ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΩΣ
ΑΡΓΙΑΣ, ΔΙΑΝΟΜΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ
ΚΑΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΓΑΙΩΝ
κ.ά. ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
ΚΑΛΛΕΡΓΗ ΠΟΥ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ
ΕΚΔΟΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
ΜΠΕΝΑΚΗ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΠΩΣ
ΠΡΩΤΟΔΙΑΤΥΠΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΠΡΩΙΜΕΣ
ΙΔΕΕΣ ΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΥΤΕΣ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ
ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ο Σταύρος Καλλέργης, ηγετική μορφή της αρχικής φάσης του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα, γεννήθηκε στον Μυλοπόταμο Ρεθύμνου το 1865 και πέθανε εκεί το 1926. Προερχόταν από οικογένεια οπλαρχηγών της περιοχής, έζησε και σπούδασε στην Αθήνα και μετείχε στο φοιτητικό κίνημα της δεκαετίας του 1880. Αυτός είναι που το 1890 ίδρυσε στην Αθήνα τον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο και εξέδωσε την εφημερίδα «Σοσιαλιστής». Έμεινε και έδρασε εκεί μέχρι τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, διαφώνησε όμως με τους άλλους σοσιαλιστές ηγέτες της εποχήςόπως ο Δρακούλης- και επέστρεψε τελικά στην Κρήτη.
Το Αρχείο του εντάχθηκε στο Τμήμα των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη έπειτα από δωρεά του επιστημονικού φορέα «Ίδρυμα Σταύρος Καλλέργης». Ο Κωστής Καρπόζηλος, ιστορικός που κινείται σε ευρύ φάσμα θεμάτων και πεδίων, ανέλαβε να το ταξινομήσει σωστά για να αναδειχθεί το αρχειακό υλικό που εκτείνεται σε ευρέα πεδία, τα οποία αναφέρονται στις πλούσιες αλλά και διαφορετικές δραστηριότητες του Καλλέργη. Πρόκειται για υλικό πολύτιμο για την έρευνα καθώς μπορεί να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα καίρια όπως: Πώς δομήθηκαν οι σύλλογοι και με ποιες ισορροπίες λειτουργούσαν; Ποια τα κύρια πρόσωπα του σοσιαλισμού στην Ελλάδα και ποιες συγκρούσεις ή διασπάσεις έλαβαν χώρα μεταξύ τους; Ποιες εφημερίδες εξέδιδαν και ποιοι; Πώς ξεκίνησαν και πώς έφτασαν να εφαρμοστούν στη χώρα μας οι ιδέες και οι πρακτικές του διεθνούς κινήματος; Από το Αρχείο αυτό μπορεί κανείς να μάθει πολλά για την οργάνωση των τοπικών σοσιαλιστικών συλλόγων στην Ελλάδα του τέλους του 19ου αιώνα, άρα και για τις τότε προοδευτικές τάσεις στην ελληνική κοινωνία. Γίνεται έτσι φανερό ότι το αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη διατυπώνεται έντονα ήδη από τότε.
Τα κριτήρια
Έκπληξη πάντως προκαλεί το εισαγωγικό εδάφιο του καταλόγου των μελών. Δηλαδή τα αναλυτικά κριτήρια του ποιος δύναται και ποιος όχι να γίνει μέλος των συλλόγων. Πώς λ.χ. μπορεί να συνυπάρχουν με τους βιομήχανους και τους μεγαλοαγρότες οι εργάτες; Πώς καθορίζεται η ηθική προϋπόθεση για την αντισοσιαλιστική συμπεριφορά που απαγορεύει την εγγραφή; Ακόμη, μέσω των δελτίων συνδρομητών, παίρνουμε απαντήσεις που χαρτογραφούν την ελληνική κοινωνία, τα πολιτικά ενδιαφέροντα που την διακρίνουν, τα επαγγέλματα της εποχής. Ξαφνιάζει επίσης η συμμετοχή στους συλλόγους προσώπων όπως δήμαρχοι, κοινοτάρχες, αστυνόμοι. Από εδώ θα πληροφορηθεί επίσης κανείς πολλά για το διεθνές σοσιαλιστικό κίνημα από τα σχετικά με την πολιτική «σπουδή» του Καλλέργη στο Παρίσι. Εντυπωσιακή είναι η έμπνευσή του για έκδοση δίγλωσσης εφημερίδας, ελληνικά και γαλλικά, η οποία θα συνέδεε τη δράση των Ελλήνων σοσιαλιστών και εκείνη των Γάλλων ομοϊδεατών τους.
«Κρητοσύνη»
Ουσιαστικό και δομικό στοιχείο του Αρχείου αλλά και του ίδιου του Καλλέργη είναι η «κρητοσύνη», που αποτυπώνεται στη δράση του όταν πλέον επιστρέφει στην Κρήτη. Από το συγκεκριμένο υλικό προκύπτει η μεταιχμιακή κατάσταση της κρητικής πολιτείας όταν βρίσκεται αυτόνομη, εκτός οθωμανικής κυριαρχίας, πριν από την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος. Εκτός από τις πληροφορίες για την πολιτική ατμόσφαιρα της εποχής, καταγράφονται με τρόπο άμεσο και έμμεσο όψεις των αρχών του ελληνικού 20ού αιώνα: πολεμιστές στο μέτωπο, επαγγελματική ασάφεια, νέες επιχειρηματικές ιδέες, διαφορετικοί δρόμοι που παίρνουν τα αδέλφια της ίδιας οικογένειας και οι απογοητεύσεις που προκύπτουν από αυτό.
Είναι σαφές ότι το υλικό αυτού του Αρχείου είναι αποκαλυπτικό και μαζί απρόσμενα επίκαιρο. Τόσο οι ειδικοί όσο και οι ευαισθητοποιημένοι αναγνώστες θα μπορέσουν π.χ. να πληροφορηθούν πολλά για τη διαφώτιση εκείνου του κινήματος. Πώς προετοίμαζαν 
Ο Κατάλογος του Αρχείου Σταύρου Καλλέργη πρόκειται να κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις του Μουσείου Μπενάκη (μετά το καλοκαίρι του 2010), σύμφωνα με την πάγια πρακτική του για την ανάδειξη των αρχείων του μέσα από εκδόσεις που παρουσιάζουν τα τεκμήρια με τρόπο οργανωμένο για τους ερευνητές. Μπορεί κανείς να γνωρίσει από κοντά αυτή τη δραστηριότητα του Μουσείου Μπενάκη στη σχετική έκθεση που διοργανώνει το Τμήμα Εκδόσεων του Μουσείου από την ερχόμενη Τετάρτη στο κτίριο της Κουμπάρη.
