Επί χρόνια, οι γιατροί πίστευαν ότι είχαν κάνει τη δουλειά τους εάν οι ασθενείς έβγαιναν από την εντατική ζωντανοί. Τώρα, όμως, οι ερευνητές λένε πως τους ανησυχούν όσα ανακαλύπτουν καθώς παρακολουθούν την πορεία της υγείας των ασθενών επί μήνες ή και χρόνια έπειτα από το τέλος της νοσηλείας τους στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), αναφέρει η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς».
Οι ασθενείς, ακόμα και οι νεώτεροι, μπορεί να είναι αδύναμοι επί χρόνια. Μερικοί δυσκολεύονται να σκεφτούν και να συγκεντρωθούν ή βασανίζονται από το σύνδρομο του μετατραυματικού στρες και φρικτές αναμνήσεις από τους εφιάλτες που έβλεπαν εν όσω ήσαν σε καταστολή.
Οι ειδικοί πείθονται ολοένα και περισσότερο ότι η σύνδεση επί ημέρες, εβδομάδες ή και μήνες στα μηχανήματα της ΜΕΘ μπορεί να έχει απρόσμενες, επίμονες συνέπειες. Και γι΄ αυτό κάποιες ΜΕΘ προσπαθούν να πετύχουν κάτι που μοιάζει με ριζική λύση: να μειώσουν τα επίπεδα της καταστολής και να σηκώσουν στα πόδια τους τους ασθενείς για να περπατήσουν ακόμα κι αν είναι απελπιστικά άρρωστοι και συνδεδεμένοι με ρινογαστρικούς σωλήνες, ενδοφλέβιους καθετήρες και με μηχανική υποστήριξη της αναπνοής τους!
Γρήγορη εξάντληση
«Ακόμα και μία ή δύο μέρες στη ΜΕΘ μπορεί να είναι εξαντλητικές για το σώμα αμέσως μετά», λέει ο δρ Ναΐμ Άλι από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο. Σε πρόσφατη μελέτη, ο δρ Άλι και οι συνεργάτες του από τρία άλλα πανεπιστήμια ανέφεραν πως 25% των ασθενών που περνούν τουλάχιστον πέντε ημέρες με μηχανική υποστήριξη της αναπνοής δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους για να σηκώσουν τον κορμό τους σε καθιστή θέση.
Οι ερευνητές τονίζουν πως είναι πολύ σημαντικό να απαντηθούν τα ερωτηματικά για το πώς και γιατί η νοσηλεία στη ΜΕΘ μπορεί να είναι τόσο επιβαρυντική για τον οργανισμό.
«Νομίζαμε ότι οι άρρωστοι αυτοί γίνονται καλά», εξηγεί ο δρ Πίτερ Μόρις, από το Ιατρικό Κέντρο των Βαπτιστών του Πανεπιστημίου Γουέικ Φόρεστ. «Τώρα όμως, πολλές αναφορές από διαφορετικά πανεπιστήμια δείχνουν πως στην πραγματικότητα δεν γίνονται».
Κάθε γιατρός που εργάζεται σε ΜΕΘ φαίνεται να έχει να αφηγηθεί την ιστορία ενός ασθενούς που αποτυπώνει το πρόβλημα με έναν αξέχαστο τρόπο. Για τον δρα Μόρις, λ.χ., η στιγμή της αλήθειας ήρθε όταν επισκέφθηκε μια νεαρή γυναίκα που πρόσφατα είχε βγει από τη μονάδα του. Η ασθενής του είπε ότι πεινούσε, αλλά ήταν πολύ αδύναμη για να σηκώσει το χέρι της και να πιάσει το πιρούνι.
Για τον δρα Ντέιλ Νίντχαμ, που διευθύνει το Πρόγραμμα Εντατικής Θεραπείας, Φυσικής Ιατρικής & Αποκατάστασης του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, οι στιγμές της αλήθειας προέρχονται από μία μελέτη στην οποία παρακολουθούνται οι ασθενείς επί 5 χρόνια έπειτα από το εξιτήριό τους. Πολλοί δυσκολεύονται να ανακτήσουν τη δύναμή τους και κάποιοι δεν ξαναγίνονται ποτέ όπως ήταν πριν μπουν στη ΜΕΘ.
«Ύποπτα» τα φάρμακα
Για να απαντηθούν κάποιες απορίες για τα κατασταλτικά φάρμακα, ο δρ Τζον Κρες, διευθυντής της ΜΕΘ του Πανεπιστημίου του Σικάγου, έκανε ένα πείραμα: ξυπνούσε τους ασθενείς της μονάδας του για λίγη ώρα κάθε μέρα, διακόπτοντας την παροχή των κατασταλτικών.
Αν και αρκετοί γιατροί της μονάδας φοβούνταν ότι αυτό θα επέτεινε τον φόβο και το άγχος των ασθενών, διαπιστώθηκε ότι τελικά τους ωφελούσε, καθώς και ότι μείωσε τα ποσοστά μετατραυματικού στρες, το οποίο εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως διακυμάνσεις της ψυχικής διάθεσης, άγχος, δυσκολίες συγκέντρωσης, οξυθυμία και τρομακτικές αναμνήσεις.
Το εύρημα αυτό έκανε τον συνάδελφό του δρα Γουίλιαμ Σβάικερτ να αναρρωτηθεί τι θα συνέβαινε εάν μπορούσαν οι ασθενείς να καθίσουν στο κρεβάτι ή σε μια καρέκλα ή ακόμα και να περπατήσουν, παραμένοντας συνδεδεμένοι με καθετήρες και σωλήνες.
Την ίδια ιδέα είχαν και οι δρες Νίντχανμ, Μόρις και Ραμόνα Ο. Χόπκινς, καθηγητής Ψυχολογίας & Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Βrigham Υoung.
Όλοι διαπίστωσαν ότι μπορούσαν να σηκώνουν τους ασθενείς από τα κρεβάτια τους για να περπατήσουν. Και σε μια πιλοτική μελέτη, το συμπέρασμα ήταν πως με αυτή τη μέθοδο οι ασθενείς φαίνεται να αναρρώνουν ταχύτερα, να χρειάζονται λιγότερο χρόνο στην εντατική και τελικά μικρότερη νοσηλεία στο νοσοκομείο.
Βέβαια, για να γίνει κάτι τέτοιο απαιτείται ειδικά εκπαιδευμένο και πολυάριθμο προσωπικό, ώστε να περπατάει ο ασθενής με ασφάλεια δίχως να αποχωριστεί από τα μηχανήματα, αλλά το πρωτεύον είναι να βεβαιωθεί ότι η τακτική αυτή αποδίδει. Την απόδειξη ελπίζεται ότι θα δώσουν σύντομα οι δρες Μόρις, Νίντμαν και άλλοι, που αρχίζουν περαιτέρω μελέτες. Το βέβαιο είναι ότι «εφ΄ όσον οι ασθενείς κατορθώσουν να περπατήσουν έστω και υποβοηθούμενοι, μέσα στη ΜΕΘ, υπάρχουν ελπίδες ότι θα βελτιωθούν πολύ περισσότερο», λέει ο δρ Μόρις.
Απώλεια βάρους και αμνησία
Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ποια από τα προβλήματα των ασθενών προέρχονται από τις ασθένειές τους και ποια από τη νοσηλεία στη ΜΕΘ, αλλά οι γιατροί αρχίζουν να ανησυχούν για τις επιπτώσεις από την παραμονή στην εντατική. Εκείνο που προβληματίζει ιδιαίτερα τους γιατρούς είναι το πόσο γρήγορα χάνουν τη δύναμή τους οι ασθενείς.
Αλλά υπάρχουν και άλλα προβλήματα. Οι περισσότεροι λ.χ. ασθενείς που νοσηλεύονται στη μονάδα, χάνουν πάρα πολύ βάρος, ακόμα και 20 ή περισσότερα κιλά εάν νοσηλευτούν για έναν μήνα. Ο δρ Ο. Τζόζεφ Μπιενβένου, ψυχίατρος στο Τζονς Χόπκινς, ανησυχεί για το μετατραυματικό στρες: υπάρχουν ασθενείς που δεν θυμούνται τίποτα από τη νοσηλεία τους στη ΜΕΘ και άλλοι που δεν ξεχνούν τις τρομακτικές παραισθήσεις που είχαν.
