Θύμα λογοκρισίας έπεσε το βίντεο- έργο τέχνης, που κατασχέθηκε (!) στη διεθνή έκθεση Αrt Αthina προκαλώντας έντονες αντιδράσεις Μεσημέρι Σαββάτου, δύο παρά τέταρτο. Την ώρα που εκατοντάδες επισκέπτες της (13ης) διεθνούς εικαστικής έκθεσης Αrt Αthina περιηγούνται τα περίπτερα των 71 γκαλερί, αστυνομικοί της Άμεσης Δράσης καταφτάνουν στον χώρο της Ηelexpo για να διερευνήσουν ανώνυμη καταγγελία περί «προσβολής εθνικών συμβόλων». Και φεύγουν με διπλή λεία: το «προσβλητικό» έργο τέχνης (βίντεο) της Εύας Στεφανή και τον γενικό διευθυντή της έκθεσης, Μιχάλη Αργυρού για να δώσει εξηγήσεις, βάσει νόμου του 1931!
Το έργο κατασχέθηκε ως αποδεικτικό υλικό, ο διευθυντής πέρασε τη νύχτα στο κρατητήριο μέχρι να αφεθεί χθες το μεσημέρι ελεύθερος με εντολή εισαγγελέα για να παρουσιαστεί σήμερα στο μονομελές πλημμελειοδικείο, η καλλιτέχνις αναζητείται και ο υπουργός Πολιτισμού Γιώργος Βουλγαράκης νίπτει τας χείρας του.
Κάτω από μια κυλιόμενη σκάλα και με πολλές πινακίδες που επεσήμαναν πως το έργο είναι ακατάλληλο για άτομα κάτω των 18 η κενή οθόνη άλλοτε πρόβαλε το επίμαχο βίντεο: επεξεργασμένες σκηνές από παλιά ελληνικά πορνό με πολύ κοντινά πλάνα σε γυναικεία γεννητικά όργανα, υπό την υπόκρουση του εθνικού ύμνου. «Η αφαίρεση έργου τέχνης από μια έκθεση είναι σε κάθε περίπτωση απαράδεκτη», είπε στα «ΝΕΑ» η καλλιτέχνις Εύα Στεφανή, γνωστή για το ντοκιμαντέρ της και τα εικαστικά της βίντεο, λέκτωρ κινηματογραφικής θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
«Αν καταργήσουμε τον τρόπο που εκφράζεται ο καλλιτέχνης τότε οδηγούμαστε στο χάος», λέει από την πλευρά της η επιμελήτρια Νάντια Αργυροπούλου, στην παράλληλη έκθεση της οποίας (στο πλαίσιο της Αrt Αthina) παρουσιάστηκε το βίντεο. «Με ρωτούν αν ήταν καλό το έργο κι εγώ ρωτώ: αυτό που συνέβη ήταν δημοκρατικό;».
«Η τέχνη πρέπει να προκαλεί», προσθέτει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Αrt Αthina, Χρήστος Σαββίδης. «Η προβολή γινόταν σε μία απολύτως θεσμική έκθεση και όχι σε μια πλατεία ή σε ένα ναό. Δεν υποχρεώθηκε κανείς να μπει στο χώρο. Πρέπει επιτέλους να απελευθερωθούμε από τους δύο-τρεις θερμοκέφαλους που “προστατεύουν” τα σύμβολα».
Ο υπουργός Πολιτισμού Γιώργος Βουλγαράκης δήλωνε απλώς: «Το συγκεκριμένο έργο δεν είναι σύμφωνο ούτε με την αισθητική ούτε με τις αρχές μου, πλην όμως, κάθε καλλιτέχνης φέρει το βάρος της υπογραφής του. Μέσα στο πλαίσιο αυτό οι καλλιτέχνες έχουν τη δυνατότητα και την ελευθερία της δημιουργίας και οι πολίτες το δικαίωμα να απορρίπτουν ή όχι ό,τι πιστεύουν πως προσβάλει εθνικά σύμβολα».
Οι αντιδράσεις του εικαστικού- και όχι μόνο- κόσμου ήταν εντονότατες. Και όχι άδικα όταν το έργο επαναλαμβάνεται τέσσερα χρόνια μετά το «κυνήγι μαγισσών» με θύματα δύο έργα τέχνης στη διεθνή εικαστική έκθεση Οutlook (είχαμε την αποκαθήλωση πίνακα του Βέλγου καλλιτέχνη Τιερί Ντε Κορντιέ που θεωρήθηκε ότι «προσέβαλε τα χρηστά ήθη», διότι απεικόνιζε εκσπερμάτωση σε σταυρό, αλλά και τη συνουσία με καρπούζι σε φωτογραφικό έργο του Θανάση Τότσικα που έπεσε θύμα βανδαλισμού).
Η κατάσχεση έγινε μεν με ανώνυμη καταγγελία, αλλά θεωρείται βέβαιο πως πίσω της βρίσκονται εθνικιστικοί κύκλοι που θέλουν να προβληθούν εν όψει εκλογών- όπως και στην περίπτωση του Οutlook- ενώ ο εκπρόσωπος Τύπου του ΛΑΟΣ «κατακεραύνωνε» τον εικαστικό κόσμο μέσω των καναλιών. Η διαφορά είναι πως τώρα φτάσαμε πια σε συλλήψεις και κατασχέσεις!
«Στο Οutlook κατέβασαν το έργο, τώρα το κατάσχουν. Την επόμενη φορά θα μας τουφεκίσουν; Δεν έχει νόημα να γίνεται τέχνη υπό αυτούς τους όρους», υποστηρίζει ο εικαστικός Γιάννης Ζιώγας, ο οποίος κατέβασε τα έργα του από το περίπτερο της γκαλερί Ρ37 όπου εκτίθονταν και έγραψε στον τοίχο με κόκκινη μπογιά «Αυτή η έκθεση είναι λογοκριμένη».
Την ίδια ώρα δεκάδες εικαστικοί συγκεντρώνουν υπογραφές συνυπογραφής του έργου της Εύας Στεφανή, ώστε να θεωρούνται όλοι συνυπεύθυνοι, ενώ σήμερα στις 20.00, στην Ιάσωνος 45 (Μεταξουργείο) έκθεση-αντίδραση που να περιλαμβάνει και το επίμαχο έργο.
ΙΝFΟ
Tο επίμαχο βίντεο και εικόνες από την κατάσχεση και σύλληψη στην ιστοσελίδα http://www.fantomas.gr.
Και δύο κλοπές
«Φτερά» έκαναν το βράδυ του Σαββάτου από την Αrt Αthina τα βίντεο του Κωνσταντίνου Ρήγου «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» με την ελληνική σημαία και το «Βoys» της Ειρήνης Καραγιαννοπούλου με ένα κορίτσι που γδύνεται σε animation, στο πλαίσιο του πρότζεκτ της Νάντιας Αργυροπούλου στο γκαράζ της Ηelexpo. Τα DVD το πρωί της Κυριακής είχαν εξαφανιστεί.
Διενεργείται έρευνα για την κλοπή, ενώ η επιμελήτρια θεωρεί πως «δεν έγινε επιλογή βάσει της εμπορικής αξίας των έργων» και αναζητά κίνητρα προς άλλες κατευθύνσεις.
«Αμαυρώνουν την εικόνα της Ελλάδας»
Χρήστος Ιωακειμίδης, επιμελητής εκθέσεων, καλλιτεχνικός διευθυντής της Οutlook: «Η εισβολή στην Αrt Αthina, η κατάσχεση και η σύλληψη ως πράξη βεβήλωσης της σύγχρονης τέχνης έχει δυσάρεστα προηγούμενα, από το ίδιο κύκλωμα του ΛΑΟΣ, που προξενούν αγανάκτηση. Πιστεύουμε ότι το έννομο κράτος θα προστατεύσει την τέχνη και όχι όσους ασχημονούν εναντίον της. Ο καλλιτεχνικός κόσμος σίγουρα εκφράζει την αγανάκτησή του για πράξεις που αμαυρώνουν την εικόνα μιας σύγχρονης κοινωνίας, όπως η Ελλάδα».
Γιώργος Τζιρτζιλάκης,
αρχιτέκτονας, διδάσκων στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας: «Όλο το ζήτημα της λογοκρισίας βασίζεται σε μια αφελή λογική προστασίας που περισσότερο εκθέτει τα σύμβολα παρά τα προστατεύει. Οι αξίες αυτοπροστατεύονται, δεν τους χρειάζονται τέτοια μέτρα. Τα εθνικά μας σύμβολα μόνο καρικατούρες γίνονται από εκείνους που θέλουν να τα προστατεύουν΄΄».
Αλέξανδρος Ψυχούλης,
εικαστικός: «Η σβησμένη οθόνη στο έργο της Εύας Στεφανή φανέρωνε πως η υποκρισία και η απύθμενη χαζομάρα είχε χτυπήσει ξανά. Απέναντι σε τέτοια φαινόμενα νεοσυντηρητισμού και λογοκρισίας η δήλωση του υπουργού Πολιτισμού όσο έξυπνη κι αν ακούγεται δεν με καλύπτει. Στα ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης παίρνεις ξεκάθαρη στάση. Αν δεν είσαι υπέρ, είσαι εναντίον. Η δήλωση κάθε καλλιτέχνης φέρει το βάρος της υπογραφής του΄΄ θα μπορούσε να μεταφραστεί ως εξής:
Λογοκριθείτε μόνοι σας γιατί πλησιάζουν εκλογές και δεν ρισκάρω να χάσω ψήφους επειδή μία χούφτα εικαστικών επιμένουν να λένε όσα νιώθουν για την ελληνική πραγματικότητα΄΄».







