Ο θρίαμβος των επιστημόνων στην αντιπαράθεσή τους με τη βρετανική κυβέρνηση ήταν ολοκληρωτικός. Η δημιουργία υβριδικών εμβρύων από άνθρωπο και ζώα δεν θα απαγορευθεί. Η βρετανική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να πει «ναι» στα έμβρυα που φέρνουν στο νου τη μυθολογική Χίμαιρα.
Ίσως είχε τρομάξει από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων που προανήγγελλαν την έλευση «κουνελιών Φρανκενστάιν» και «ανθρώπων μοσχαριών». Γι΄ αυτό, αρχικά η βρετανική κυβέρνηση είχε την πρόθεση να απαγορεύσει προσωρινά κάθε πειραματική έρευνα για τα υβρίδια, δηλαδή τα έμβρυα που προκύπτουν από τη συγχώνευση γενετικού υλικού ανθρώπων και ζώων και τα βλαστοκύτταρά τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπευτική αγωγή πολλών σοβαρών ασθενειών. Ωστόσο, μια εξέγερση των επιστημόνων ανάγκασε τη βρετανική κυβέρνηση να αλλάξει στάση.

Τα σχέδια να τεθεί εκτός νόμου η δημιουργία εμβρύων με τη συγχώνευση ανθρώπινου DΝΑ και ωαρίων από ζώα- τεχνική που υπόσχεται θαύματα σε σοβαρές παθήσεις όπως η νόσος Αλτσχάιμερ- μπήκαν στο ράφι. Η κυβέρνηση Μπλερ, βέβαια, φρόντισε πρώτα από όλα να σώσει τα προσχήματα. Δεν θα υιοθετήσει απόλυτα την υβριδική επιστημονική έρευνα, αλλά ούτε θα την απαγορεύσει. Και θα αναθέσει στην αρμόδια ελεγκτική αρχή να διοργανώσει ένα δημόσιο διάλογο για το θέμα.

Οι επιστήμονες τονίζουν πως τα βλαστοκύτταρα που προκύπτουν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπευτική αγωγή σοβαρών ασθενειών

Η κατακραυγή. Τον περασμένο Δεκέμβριο, η υπουργός Δημόσιας Υγείας Κάρολαϊν Φλιντ είχε ανακοινώσει την πρόθεση της κυβέρνησης να θέσει αυτές τις έρευνες υπό προσωρινή απαγόρευση. Προκάλεσε όμως την κατακραυγή της επιστημονικής κοινότητας. Επιστήμονες κατήγγειλαν τα κυβερνητικά σχέδια ως ύβριν προς τους ασθενείς και προειδοποίησαν ότι θα μπορούσαν να πλήξουν την ηγετική θέση της χώρας στον τομέα της βλαστοκυτταρικής έρευνας. Σαράντα πέντε πολιτικοί και επιστήμονες, μεταξύ των οποίων τρεις τιμηθέντες με βραβείο Νόμπελ, έγραψαν στους «Τάιμς του Λονδίνου» για να εκφράσουν την υποστήριξή τους στην πειραματική δημιουργία υβριδικών εμβρύων. Μαζί τους συντάχθηκαν το Συμβούλιο Ιατρικής Έρευνας και η εταιρεία Wellcome Τrust, οι δύο μεγαλύτεροι χρηματοδότες ιατρικών ερευνών στη Βρετανία, καθώς και η Επιτροπή Ανθρώπινης Γενετικής η οποία συμβουλεύει την κυβέρνηση σε αυτά τα ζητήματα.

Η προτεινόμενη απαγόρευση είχε προκαλέσει βαθύ διχασμό στους κόλπους της κυβέρνησης. Ο υπουργός Επιστημών Μάλκομ Ουίκς είχε πει σε βουλευτές των Εργατικών ότι ενδεχόμενη απαγόρευση θα έβλαπτε τη διεθνή φήμη της βρετανικής επιστήμης και ο Τόνι Μπλερ είχε δηλώσει την υποστήριξή του προς την υβριδική έρευνα. Σήμερα πια είναι γενικώς αποδεκτό από τα μέλη της κυβέρνησης ότι το υπουργείο Υγείας απέτυχε να συλλάβει τη σημασία του επιστημονικού ερευνητικού έργου με ανθρώπινα υβρίδια και ότι είναι επιβεβλημένη μια αναθεώρηση της κυβερνητικής στάσης.

Τα… κουνέλια. Κυβερνητική πρόθεση είναι να βρεθεί τώρα ένας τρόπος που θα επιτρέψει την πρόοδο αυτών των ερευνών, για τις οποίες είναι αρμόδια η Αρχή για την Ανθρώπινη Γονιμοποίηση και Εμβρυολογία. Οι επιστήμονες θέλουν να χρησιμοποιήσουν ωάρια ζώων για να δημιουργήσουν κλωνοποιημένα ανθρώπινα έμβρυα, ως εργαστηριακά δείγματα για τη μελέτη των ασθενειών του ανθρώπου. Γενετικό υλικό ασθενών που πάσχουν από νόσους όπως π.χ. των κινητικών νευρώνων θα εισαχθεί σε ωάριο κουνελιού ή αγελάδας από το οποίο θα έχει αφαιρεθεί ο πυρήνας του. Το έμβρυο που θα παραχθεί από αυτό τον συνδυασμό θα είναι κατά 99,9% ανθρώπινο και θα περιλαμβάνει τα γενετικά ελαττώματα που χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη νόσο. Στη συνέχεια θα υποδιαιρείται σε βλαστοκύτταρα που θα χρησιμεύουν για να μελετάται η πρόοδος της νόσου και να δοκιμάζονται νέα φάρμακα για την αντιμετώπισή της.

Να κόβεις και να ράβεις γονίδια


Γ ια την ώρα, το βρετανικό υπουργείο Δημόσιας Υγείας επιβεβαιώνει ότι η νομοθεσία θα εξακολουθήσει να απαγορεύει οποιαδήποτε γενετική τροποποίηση για αναπαραγωγικούς σκοπούς. Έτσι κι αλλιώς, παρά τη μαζική υστερία, τα σενάρια τρόμου και την αναμφισβήτητη επιστημονική πρόοδο, τα «παιδιά κατά παραγγελία» παραμένουν ένα ανέφικτο όνειρο. Να κόβεις και να ράβεις γονίδια, να τροποποιείς τη διπλή έλικα και να την κάνεις καλύτερη, είναι πράγματα που εύκολα τα λένε κάποιοι επιστήμονες, αλλά δύσκολα τα κάνουν. Στην πραγματικότητα, εκείνο που μπορούν να κάνουν – και που γίνεται στη Βρετανία και τις ΗΠΑ- είναι κάτι πολύ πιο πρακτικό και ευγενικό: να σώζουν παιδιά από ασθένειες όπως το σύνδρομο Χάντινγκτον και η μυϊκή δυστροφία. Όσο για τη σκλήρυνση κατά πλάκας, κατόρθωσαν να σώσουν τα δίδυμα Φρέντι και Τόμας. Οφείλουν τη σωτηρία τους στην προεμφυτευτική γενετική διάγνωση, η οποία εφαρμόζεται στη Βρετανία του Μπλερ, αλλά είναι απαγορευμένη στην υπόλοιπη Ευρώπη. Οι φόβοι που εκφράζονται όμως είναι μήπως αυτή η μέθοδος αποτελέσει στο μέλλον ένα εργαλείο ευγονικής, αν δοθεί κάποτε στους γονείς η δυνατότητα να επιλέγουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εμβρύων τους κατά παραγγελία.