Το μοντέρνο ύφος κυριαρχεί στην εικαστική σκηνή. Όχι βέβαια πάνω από τους

καναπέδες των σπιτιών ή στις εκθέσεις των γνωστών γκαλερί, αλλά στις

εγκαταστάσεις ή περφόρμανς που γίνονται σε πρώην στρατόπεδα ή εργοστάσια και

σε αρχαιολογικούς χώρους, σε σταθμούς μετρό, σε γκαλερί του Ψυρή και στις

σελίδες των περιοδικών λάιφ-στάιλ και διασκέδασης. Δεν μπορεί να το αγνοήσει

κανείς, το φαινόμενο βρίσκεται πάλι σε έξαρση εντυπώσεων, ενώ η «άλλη πλευρά»

– η ζωγραφική με μπογιές πάνω σε μουσαμά – εξακολουθεί να είναι αυτή που

αγοράζεται αθόρυβα και κυριαρχεί στους πιο χειμωνιάτικους εκθεσιακούς μήνες.

Δεν έχει τις συμβατικές ιεραρχήσεις η περιοχή αυτή της σύγχρονης

τέχνης, οι «φυλές» των ακραίων μοντέρνων κυβερνώνται από κριτήρια όπως: ποιος

κατόρθωσε να επιλεγεί σε μεγάλη έκθεση τεχνοκριτικού, ποιος έκανε παράξενη

περφόρμανς, ποιος μας έκανε να μην καταλαβαίνουμε τι ακριβώς βλέπουμε στο

βιντεο-έργο του. Εύλογο μεν – οι πρωτοπόροι «δεν πιστεύουν στην Ιστορία, αφού

έχει παραδείγματα για οτιδήποτε» -, ανεξήγητο από την άλλη αφού οι εικαστικές

αυτές δραστηριότητες, αν και εφήμερες, καταγράφονται προσεκτικά ως ντοκουμέντα

και γίνονται «δείγμα εργασίας», σε φακέλους υποψηφίων καθηγητών καλλιτεχνικών

σχολών.

Λογιότητα: Προσωπικά, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ευρύτατη αυτή

περιοχή καλλιτεχνικών γεγονότων θα πρέπει να ονομασθεί «λόγια» ή βιβλιογραφική

τέχνη, αφού καθοριστικό στοιχείο της είναι η έντονη σχέση με θεωρίες, η

προτεραιότητα των εννοιακών προθέσεων εις βάρος του ευτοεξηγούμενου οπτικού

αποτελέσματος και τέλος η απασχόληση επιβίωσης για τους περισσότερους που δεν

είναι άλλη από τη διδασκαλία στη μέση ή ανώτατη εκπαίδευση.

Επειδή πάντως η Ιστορία υπάρχει και τα πρωτόκολλα μετράνε, για τους μελετητές

έστω, καλό θα είναι οι φιλότεχνοι αυτών των περιοχών να τιμούν τους ιστορικούς

πρωτοπόρους τους, αυτούς στους οποίους κόστισε η καινοτομία, ιδίως αφού έγινε

σε εποχές που η χλεύη ήταν δεδομένη και όχι ο έπαινος του λάιφ-στάιλ, όπως

σήμερα. Ποιος θυμάται – τεχνοκριτικός ή μουσείο – ας πούμε τον Λεωνίδα

Χρηστάκη απ’ τα χρόνια του 1950;

Υπάρχει ένας χώρος τέχνης που μαζεύει αυτές τις καλλιτεχνικές δυνάμεις, όχι

τόσο αυτές που ακούγονται από τις εκδηλώσεις των μουσείων, όσο τις «άστεγες»,

αλλά καθόλου άγνωστες. Αναφέρομαι στο Art-act, έναν μικρό αλλά υπερδραστήριο

χώρο εκδηλώσεων «για λίγους», κυριολεκτικά και μεταφορικά, δύσκολο να τον βρει

κανείς πίσω από τον Άρειο Πάγο, αλλά φεύγοντας είχα την ευχάριστη γεύση που

άφηνε στο μυαλό και στις αισθήσεις πριν δεκαετίες ο «Δεσμός» της Ακαδημίας, η

«Ώρα» του Μπαχαριάν, η «Άλλη Πόλη» των Χονδρού-Κατσιάνη και η «Τούντα» στα

πρώτα της χρόνια. Ο διευθυντής Χρήστος Θεοφίλης, εικαστικός καλλιτέχνης ο

ίδιος, διαμόρφωσε ένα πρόγραμμα όπου για μήνες και μέρα παρά μέρα θα γίνονται

εκδηλώσεις (εκθέσεις και συζητήσεις) που καλύπτουν όλο το εικαστικό φάσμα, με

σχεδόν όλους τους θεωρητικούς σε παρέλαση.

Στον Δημοσθένη Αγραφιώτη ήταν αφιερωμένη η προχθεσινή εκδήλωση, τον

στοχαστικό, επίμονο και άκρως διερευνητικό καλλιτέχνη όλων των νεότευκτων

εικαστικών τρόπων, που συναντήσαμε παλιότερα σε ομαδικές οπτικής ποίησης ή

φωτογραφίας. Υπό τον τίτλο «Εξημερώσεις» στο κέντρο της αίθουσας αντικρύζαμε

ένα σωρό από σιτάρι και πάνω του φωτογραφίες και γράμματα του αλφαβήτου και

τριγύρω οθόνες που έπαιζαν βίντεο από παλιότερα έργα. Σε άλλη αίθουσα

λειτουργούσε μικρό εκθετήριο από εκδόσεις και ντοκουμέντα, κυρίως του διεθνούς

χώρου, όπου ο Αγραφιώτης συμμετείχε τις τελευταίες δεκαετίες, ομάδες οπτικής

ποίησης και νεονταντά, κυρίως. Κεντρικό ζητούμενο του προβληματισμού του, η

δυνατότητα εκβλάστησης ενός νέο ντανταϊστικού κινήματος το οποίο θα ξαναγράψει

τα σύνορα της τέχνης, όπως στα χρόνια του 1910-20. Ο Αγραφιώτης αντιπαραθέτει

συμβολικά την τρέχουσα εποχή της εικόνας στις παλιότερες ανθρωπολογικές τομές

– γεωργία π.χ. – αναζητώντας νέο όραμα από τα σημερινά δεδομένα, όπου η τέχνη

είναι «εξημερωμένη». Μια διακριτική, ώριμη, ατμόσφαιρα «μεταπολίτευσης»,

ανατροφοδότησης, ανανέωσης, στην εποχή που το μοντέρνο έγινε κατεστημένο κι

εύκολο.

INFO

Δημοσθένης Αγραφιώτης, «Εξημερώσεις», εγκατάσταση, Art-Act, Σφαέλλου 3 –

Σολιώτη, τηλ. 210-6460.688 (προσυνεννόηση απαραίτητη πριν από την επίσκεψη)

Τελευταία Νέα