Το Υποδηματοποιείο του Σίμωνος: Σε ένα μικρό σπίτι του 5ου π.X. αι.,

χαραγμένο σε μια μελάμβαφη κύλικα βρέθηκε το όνομα του Σίμωνος, πολλά

σιδερένια καρφιά υποδηματοποιίας και οστέινα καψούλια για κορδόνια. Εδώ –

σύμφωνα με τον Διογένη τον Λαέρτιο – ο Σωκράτης συναντούσε τους μαθητές του

που ήταν πολύ νέοι για να συχνάζουν στην πλατεία

«Μόνο μια φορά στα εκατό χρόνια δίνεται η ευκαιρία σε κάθε πρωτεύουσα να

δεχθεί εκτεταμένες επεμβάσεις που θα αλλάζουν τη μορφή της και η Αθήνα έχει

τώρα μια τέτοια ευκαιρία. H περιοχή ανάμεσα στην Αρχαία Αγορά και τον

Κεραμεικό θα έπρεπε να απαλλοτριωθεί και να ανασκαφεί για να επιτευχθεί η

ενοποίηση των δύο αρχαιολογικών χώρων» αναφέρει στον πρόλογό του ο επί

δεκαετίες διευθυντής αυτής της πολυσύνθετης ανασκαφής που αφορά την ίδια την

καρδιά της Αρχαίας Αθήνας.

Απαριθμώντας τα οφέλη ο κ. Καμπ, αναφέρει τη δυνατότητα που θα έχει ο

σύγχρονος πολίτης να περπατήσει σ’ όλο το μήκος της αρχαίας οδού των

Παναθηναίων, από το Δίπυλο μέχρι την Ακρόπολη.

Ακόμη θα αποκαλυφθούνν πεντακόσια και πλέον μέτρα της κοίτης του Ηριδανού και

η Αθήνα θα αποκτήσει κάτι που έχει στερηθεί επί δεκαετίες. Έναν μικρό, αλλά

ελκυστικό παραποτάμιο περίπατο.

«Υπάρχουν αρκετά πράγματα που πρέπει να γίνουν ακόμα», υπογραμμίζει ο

συγγραφέας. Προηγείται στο άμεσο μέλλον η αποκάλυψη του υπόλοιπου τμήματος της

Ποικίλης Στοάς και του Ιερού της Αφροδίτης Ουρανίας.

Κάτω από τη σκιά του Ναού του Ηφαίστου και της Αθηνάς βρισκόταν μια τεράστια

πλατεία. Γύρω της, ήταν συγκεντρωμένα όλα τα διοικητικά κτίρια και τα ιερά.

Εδώ χτυπούσε νυχθημερόν η δυνατή καρδιά της Αθήνας και έδινε τον τόνο σε κάθε

εκδήλωση του δημόσιου, θρησκευτικού, οικονομικού, πνευματικού και

καλλιτεχνικού βίου:

Το «προεδρικό μέγαρο» και η έδρα της κοινοβουλευτικής δραστηριότητας, τα

Αρχεία του Κράτους, το Μητρώο – Δημαρχείο, γραφεία, Αγορανομία, το Δικαστήριο,

η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, το Δεσμωτήριο, το Στρατηγείο, το

Οπλοστάσιο, το Ιππαρχείο. Εκεί που βρίσκεται το Εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων

ήταν το Νομισματοκοπείο, τράπεζες κ.ά.

Στην Αγορά υπήρχαν εκατοντάδες υπαίθρια έργα τέχνης, μια Εθνική Πινακοθήκη, η

Ποικίλη Στοά, μεγάλες εμπορικές στοές με εκατοντάδες καταστήματα.. Λαμπρό

παράδειγμα η ανακατασκευασμένη το ’52-’56 Στοά του Αττάλου του 159-138 π.X.

μήκους 115 μ. Κι ακόμα, εργαστήρια κυρίως κεραμικής, γλυπτικής και

μεταλλουργίας, ταβέρνες και φυσικά κρήνες, πηγάδια, υδραυλικό ρολόι, ιδιωτικές

κατοικίες κ.ά.

Τέλος δεν έλειπαν οι βιβλιοθήκες, τα λουτρά, γυμναστήρια και οι χώροι

αναψυχής. Στη μέση της πλατείας χτίσθηκε κατά τη ρωμαϊκή εποχή το μεγάλο

Γυμνάσιο και Ωδείο του Αγρίππα 16-14 π.X. με τα σωζόμενα αγάλματα των Γιγάντων

και τη μεγάλη αίθουσα συναυλιών για περίπου χίλια άτομα.



Στα βήματα του Σωκράτη

H τελευταία φιλοσοφική σχολή ήταν μια πολυτελής έπαυλη γεμάτη αγάλματα. Οι

παραδόσεις γίνονταν σε κλειστό χώρο, ώσπου η πνευματική λέσχη έκλεισε τον 6ο

μ.X. αιώνα

Τα σημαντικότερα κτίρια και οι πιο πρόσφατες ανακαλύψεις:

Δεσμωτήριο. Κοντά στο Δικαστήριο το μεγάλο κτίριο του 5ου π.X. αι. 40

X17 μ. με την αυλή, τον διάδρομο και τα κελιά του, και τις λουτρικές

εγκαταστάσεις του πιθανολογείται ότι χρησιμοποιείτο ως δεσμωτήριο. Τα πολλά

φαρμακευτικά φιαλίδια που βρέθηκαν πεταγμένα σε μια δεξαμενή, οδήγησαν στην

άποψη ότι περιείχαν το κώνειο με το οποίο θανατώνονταν οι καταδικασμένοι στην

εσχάτη των ποινών. Στα ερείπια του κτιρίου, εντοπίσθηκε και αγαλματίδιο του

Σωκράτη, που θανατώθηκε το 399 π.X..

Το σπίτι του φιλοσόφου. Μια από τις τελευταίες φιλοσοφικές σχολές της

Αθήνας εντοπίσθηκε το 1970 στην πλαγιά του Αρείου Πάγου. Έχει τη μορφή μεγάλου

πολυτελούς σπιτιού (25 X 35 μ.) με δεκάξι δωμάτια και αυλές με περιστύλια

στρωμένα με μωσαϊκά και μαρμάρινα λουτρά με μεγάλη μπανιέρα και χαμάμ. H

«οικία Ωμέγα», όπως λέγεται, συνέχισε να λειτουργεί ως σχολή μέχρι την εποχή

του Ιουστινιανού.

Θόλος. Κυκλικό κτίριο διαμέτρου 18,32 μ. Τόπος παραμονής και σίτισης

των πενήντα πρυτάνεων, βουλευτών που υπηρετούσαν εκ περιτροπής για 35 μέρες ως

μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της Βουλής. Δεκαεπτά βουλευτές διανυκτέρευαν

εκεί για τα έκτακτα περιστατικά.

Μητρώο. Ιερό της Μητέρας των Θεών, όπου φυλάσσονταν τα επίσημα αρχεία

της πόλης και τα πρότυπα μέτρα και σταθμά.

Βουλευτήριο. Κτίριο στα πρανή του Θησείου όπου συνεδρίαζε καθημερινά η

Βουλή των πεντακοσίων βουλευτών που εκλέγονταν με κλήρο και προετοίμαζαν τους

νόμους προς επικύρωση από την Εκκλησία του Δήμου.

Όροι: Λίθινες μαρμάρινες στήλες που οριοθετούν την κεντρική πλατεία της

Αγοράς και απαγόρευαν την είσοδο σ’ όσους όσους είχαν διαπράξει σοβαρά

αδικήματα.

Βωμός Δώδεκα Θεών. Στο μέσον της πλατείας της Αγοράς, έδινε άσυλο στους

καταδιωκόμενους. Ήταν το σημείο «μηδέν» για τη μέτρηση των αποστάσεων.

5.000 χρόνια ζωής

H Αγορά έχει μια συνεχή ιστορία που ξεκινά πριν από 5.000 χρόνια με τα πρώτα

ίχνη κατοίκησης. Σήμερα ο αρχαιολογικός χώρος συγκεντρώνει κάθε χρόνο 250.000

επισκέπτες. Εκατόν ογδόντα χιλιάδες διαφορετικά ευρήματα (οι εκατό χιλιάδες

είναι νομίσματα) φυλάσσονται στο Μουσείο της Αγοράς που λειτουργεί μέσα στη

Στοά του Αττάλου – επτάμισι χιλιάδες είναι μόνο οι επιγραφές, από τον νόμο

κατά της τυραννίας μέχρι και πρόχειρα χαραγμένες λίστες για ψώνια και

ψηφοδέλτια εξοστρακισμού με τα ονόματα των διασημότερων πολιτικών – του

Αριστείδη, του Περικλή, του Κίμωνα.

INFO

Τζον M. Καμπ, «H Αρχαία Αγορά της Αθήνας. Οι ανασκαφές στην καρδιά της

κλασικής πόλης». Έκδοση του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης.

Προλογίζουν: Κόλιν Ρένφριου, Μιχάλης Τιβέριος. Σελ. 288. Τιμή: 28 ευρώ.