PΟMΠIN ΛEΪN ΦΟΞ Μέγας Aλέξανδρος, μυθικός και άτεγκτος

Ο Μέγας Αλέξανδρος εκπολίτισε τους βαρβάρους ή ήταν απλώς πολεμοχαρής και

φονιάς; Επίσης: ήταν ομοφυλόφιλος; Ερωτήματα που κατά καιρούς συζητώνται με

αφορμή κάποια από τις πολυάριθμες εκδόσεις που αφορούν τον Μακεδόνα

στρατηλάτη, τώρα δεν ζητούν επιστημονική απάντηση, αλλά πλανώνται ως απορίες

και φόβοι, σε σχέση με τις εντυπώσεις που θα αφήσει η ταινία του Όλιβερ

Στόουν. Κάπου έξι χρόνια έχουν περάσει από την ανακοίνωση του αμερικανικού

σχεδίου να γίνει υπερθέαμα ο Μέγας Αλέξανδρος και η ώρα έφτασε. Σε λίγο θα

βγει στις οθόνες η παραγωγή, με τον Κόλιν Φάρελ στον ομώνυμο ρόλο. Αλλά και με

έναν απρόσμενο κομπάρσο. Ή μήπως είναι πρωταγωνιστής;

Ο ιστορικός Ρόμπιν Λέιν Φοξ, συγγραφέας των βιβλίων «Αναζήτηση του Αλεξάνδρου»

και «Αλέξανδρος ο Μέγας: μια βιογραφία», καθηγητής Ελληνικών και Λατινικών,

Ελληνικής και Ρωμαϊκής Ιστορίας στην Οξφόρδη, είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής

των παρασκηνίων, με συμβουλευτικό ρόλο παρά τω σκηνοθέτη. Είναι όμως και

κομπάρσος στην ταινία! Απαράβατος όρος για να δεχθεί την πρόταση του Όλιβερ

Στόουν ήταν να τον αφήσει ο σκηνοθέτης να επελάσει έφιππος στις μεγάλες μάχες,

σε πρώτο πλάνο μαζί με τους πρωταγωνιστές!

«Έκανα ιππασία για χρόνια, ακόμη και σε κούρσες», εξηγεί. Ο Όλιβερ

Στόουν, μετά την πρώτη έκπληξη, δέχθηκε και έτσι ο ιστορικός παίζει πολλούς

ρόλους σε αυτή την ταινία. Το κοινό θα τον δει στη μάχη στα Γαυγάμηλα

(γυρίστηκε στο Μαρόκο), καθώς και στη μάχη των ελεφάντων (γυρίστηκε στις

ζούγκλες της Ταϊλάνδης). Πάντως, αν πιστέψουμε όσα λέει στο περιοδικό

«Archaeology», η ταινία που θα δούμε στους κινηματογράφους δεν θα περιέχει

τερατώδεις ανακρίβειες, ούτε θα πλαστογραφεί την Ιστορία. Τουλάχιστον για τα

δεδομένα του Χόλιγουντ: «Ο Όλιβερ Στόουν δεν έκανε ντοκιμαντέρ, έκανε ένα

επικό δράμα. Ένα δράμα όμως ασυνήθιστα βασισμένο στην Ιστορία. Οι χαρακτήρες

είναι ιστορικά πρόσωπα και υποδύονται τους αληθινούς τους ρόλους. Ωστόσο, σε

ένα έργο δυόμισι ωρών παραλείπονται πολλά γεγονότα, ενώ άλλα συγχωνεύονται με

παρόμοια που δεν πραγματοποιήθηκαν την ίδια περίοδο».

Ο Όλιβερ Στόουν χρησιμοποιεί τον Πτολεμαίο ως αφηγητή γεγονότων που είναι μεν

απαραίτητα να τα γνωρίζει ο θεατής, δεν υπάρχει όμως επαρκής χρόνος ώστε να

αποτελέσουν μέρος της πλοκής. Κατά τα άλλα υπάρχει αρκετή πιστότητα στις

λεπτομέρειες, αφού ο ίδιος ο Στόουν διατύπωνε συνεχώς τις απορίες του στον

Φοξ, ενώ και οι επικεφαλής των τομέων συμβουλεύονταν συνεχώς οξφορδιανούς

ειδικούς για αντικείμενα, ρούχα ή όπλα. «Επί μήνες απαντούσαμε συνεχώς σε

ποικίλες ερωτήσεις: από ερωτήσεις για θυσίες ζώων μέχρι απορίες για κρεβάτια ή

κράνη. Εκείνο εξάλλου που προσπαθήσαμε ήταν να γνωρίζει η ομάδα παραγωγής τα

γεγονότα και τις επιστημονικές απόψεις, ούτως ώστε εάν απομακρύνεται από αυτά,

να μην το κάνει από άγνοια, αλλά από επιλογή».

Ένα από τα πιο λεπτά θέματα στο χειρισμό της σκηνοθεσίας ήταν η παρουσίαση της

σεξουαλικής ζωής του Αλεξάνδρου. «Ο Αλέξανδρος δεν είχε μιας μορφής μόνο

σεξουαλικό προσανατολισμό», υποστηρίζει ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ. «Είχε σχέσεις με

άρρενες, αλλά και με γυναίκες. Με τη Ρωξάνη (μητέρα του παιδιού του), και δύο

ακόμη Περσίδες συζύγους. Στα νεανικά του χρόνια ο αγαπημένος φίλος του ήταν ο

Ηφαιστίωνας και χωρίς αμφιβολία το σεξουαλικό στοιχείο είχε αναπτυχθεί μεταξύ

τους ήδη από εκείνη την περίοδο. Αλλά ο Αλέξανδρος δεν συμπεριφερόταν στην

περίπτωση αυτή ως κάποιου είδους σημερινού γκέι. H ταινία δείχνει έναν έρωτα

με την ευρύτερη έννοιά του, κάτι που το βρήκα πολύ συγκινητικό. Για να τα λέμε

όλα, δείχνει και μία αμιγώς σεξουαλική σχέση, με τον ευνούχο Βαγόα – που

προκύπτει πάντως και από άμεσες και έμμεσες ιστορικές πηγές. Φυσικά,

παρουσιάζονται και οι ετεροφυλοφιλικές σχέσεις του. Αποφεύγοντας το να

επικεντρωθεί στις σχέσεις με άντρες, η ταινία τις προβάλλει ως ένα στοιχείο,

αλλά όχι το στοιχείο της φύσης του Αλεξάνδρου και των σεξουαλικών του

προτιμήσεων», υποστηρίζει.

Ηρωικές εκστρατείες ή επελάσεις βίας;

Ένα ζήτημα που απασχόλησε ιδιαίτερα τον Φοξ και τον Στόουν ήταν το πώς θα

παρουσιαστούν οι εκστρατείες του Αλεξάνδρου. Ως ηρωικές, δοξασμένες

εκστρατείες ή ως επελάσεις ωμής βίας; Ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ απαντά: «Πρέπει να

δούμε τα γεγονότα υπό το φως των αντιλήψεων της εποχής. H στρατιωτική

κατάκτηση “βαρβαρικών” χωρών και λαών έφερνε δόξα και κανείς δεν ρωτούσε

πόσους σκότωσε ο κατακτητής για να πετύχει τον σκοπό του. Ο Αλέξανδρος φερόταν

καλά σε όσους παραδίδονταν – κάποιους μάλιστα τους επανεγκαθιστούσε στις

αρχηγικές τους θέσεις. Απέναντι σε όσους δεν υποτάσσονταν επιφύλασσε θηριωδίες

σοκαριστικές για μας. Το ίδιο βέβαια έκανε και ο πατέρας του Φίλιππος.

Υπάρχουν ιστορικοί που τον αντιμετωπίζουν ως εξαιρετικά άγριο, μια φονική

μηχανή. Κάποιοι κάνουν συσχετισμούς με τον Χίτλερ ή τον Στάλιν. Και μερικοί

απορρίπτουν ως πολύ περιορισμένα τα σχέδιά του για ένα αρμονικό βασίλειο όπου

Μακεδόνες και Πέρσες θα μοιράζονταν τις εξουσίες. Όμως, ο Αλέξανδρος γεννήθηκε

βασιλιάς, δεν κατέλυσε ένα Σύνταγμα, όπως ο Χίτλερ. Δεν είχε ιδέα τι σημαίνει

εθνοκάθαρση. Κατά τη γνώμη μου, ο Όλιβερ Στόουν τον παρουσιάζει δίκαια.

Δείχνει τη μυθική του όψη, δείχνει και τον αφανισμό που προκάλεσε», λέει.

INFO

H ταινία «Αλέξανδρος» θα προβληθεί στις ελληνικές αίθουσες τον Νοέμβριο.