Aπο-λογιστές και πολιτισμός

«Φτωχός συγγενής»… Αυτός θα μπορούσε να είναι ο χαρακτηρισμός που ταιριάζει

στον πολιτισμό με κριτήριο τη σημασία που του έδωσε η πολυδιαφημισμένη

ελληνική προεδρία της E.E.

Θυμάμαι ότι τον Δεκέμβριο της περασμένης χρονιάς πήρα στα χέρια μου έγγραφο

του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, με τίτλο «H Ευρώπη μας: Μοιραζόμαστε το

μέλλον σε μια κοινότητα αξιών» με περιγραφή των προτεραιοτήτων της ελληνικής

προεδρίας στο πρώτο εξάμηνο του 2003.

Με περιέργεια και επιθυμία να πάει αυτή η προεδρία καλά (κάτι που πρωτίστως θα

είχε θετική αντανάκλαση στην Ελλάδα και δευτερευόντως στην κυβέρνησή της),

διάβασα με προσοχή το έγγραφο και έψαξα να βρω – παλιά διαστροφή μου,

άλλωστε… – το «άρωμα» του οράματος…

Στο Κεφάλαιο 2 είδα, αίφνης, τον (ελαφρώς βαρύγδουπο) τίτλο «Οι πέντε μεγάλες

προτεραιότητες» στις οποίες, όμως, κυριαρχούσαν τα στενά οικονομικά

(οικονομίστικα, θα τα έλεγε κάποιος άλλος) θέματα και έλειπε το στοιχείο της

πολιτικής εκείνης που θα άγγιζε τον κόσμο, θα «ακουμπούσε» την ψυχή όλων των

Ευρωπαίων, θα ενδιέφερε την καθημερινότητά τους.

Στεγνό κείμενο, ξύλινη γλώσσα, στενά λογιστικό και οικονομικοκεντρικό… Παρ’

όλα αυτά, ως καλόπιστος αναγνώστης άρχισα να το μελετώ και εκεί κάπου στις

σελίδες 24 και 25 είδα «στριμωγμένη» μια αναφορά και στον πολιτισμό. Στην αρχή

υπήρχε η (τόσο τετριμμένη…) αναφορά στο κοινοτικό πρόγραμμα «Πολιτισμός

2000», ενώ αμέσως μετά μαθαίναμε ότι «θα επιδιωχθεί η ανάδειξη της στενής

σχέσης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας με την Πολιτιστική Ολυμπιάδα». Την

αποστροφή αυτή έφερα στο μυαλό μου όταν συζητούσα με ξένο συνάδελφο

ευρωβουλευτή, ο οποίος με δυσκολία θυμήθηκε ότι η Αθήνα είναι Ολυμπιακή Πόλη

το 2004, ενώ δεν αντέχω στον πειρασμό να σημειώσω εδώ πόσο αποτελεσματική ήταν

η ενημερωτική εκστρατεία των Ισπανών για τους Ολυμπιακούς της Βαρκελώνης το

1992 και η ταύτιση της πρωτεύουσας της Καταλωνίας με τους Αγώνες, πριν και

μετά τη διεξαγωγή τους εκεί. Περί της λεγόμενης Πολιτιστικής Ολυμπιάδας

περιττεύει να αναφέρω ότι ο ξένος συνάδελφος ουδόλως είχε ακούσει

ο,τιδήποτε…

H αναφορά του εγγράφου του υπουργείου Εξωτερικών στον πολιτισμό ολοκληρωνόταν

με την «επανεξέταση της Οδηγίας για την… τηλεόραση χωρίς σύνορα», κάτι που

ακούω από τότε που η κόρη μου ήταν σχεδόν… νήπιο και παρακολουθούσε στην

τηλεόραση κινούμενα σχέδια, ενώ με θλίψη διαπιστώνω ότι σήμερα, που είναι

ολόκληρη γυναίκα, συνεχίζουμε ακόμη να συζητάμε περί «τηλεόρασης χωρίς

σύνορα», στη χιλιετία των εκατοντάδων δορυφορικών σταθμών… Ας είναι.

Αυτά όλα κι όλα ανέφερε για τον πολιτισμό ο «προγραμματισμός» της ελληνικής

προεδρίας τον Δεκέμβριο του 2002. Σήμερα βρισκόμαστε στο τέλος της ελληνικής

προεδρίας και είναι η ώρα του απολογισμού.

Επειδή μου αρέσει να επικαλούμαι πάντα γραπτά κείμενα, ζήτησα και πήρα το

έγγραφο με τίτλο «Απολογισμός της ελληνικής προεδρίας» της Γ’ Γενικής

Διεύθυνσης του υπουργείου Εξωτερικών, ώστε να δω την αποτίμηση που κάνει το

ίδιο υπουργείο που είχε δημοσιοποιήσει προ εξαμήνου τους στόχους της ελληνικής

προεδρίας. Στη σελίδα 5 είδα την επικεφαλίδα «Παιδεία / Πολιτισμός» και

(συντομότατη, εντελώς τηλεγραφική) περιγραφή με το εξής περιεχόμενο: «πολιτική

συμφωνία» για το τάδε ή δείνα πρόγραμμα, «υιοθέτηση ψηφίσματος περί των

οριζοντίων πτυχών του πολιτισμού» (…) κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ. Περιττεύει,

νομίζω, να επισημάνω ότι, ως γνωστόν, οι «πολιτικές συμφωνίες» απέχουν πολύ

από την υλοποίηση συγκεκριμένων πρωτοβουλιών, ενώ για τη χρησιμότητα των

ψηφισμάτων δεν θα ήθελα να εκφραστώ, αφού είναι επίσης γνωστό, δυστυχώς, το

πόσο σοβαρά λαμβάνονται υπ’ όψιν, είτε εκδίδονται από τα Όργανα της E.E. είτε

από τον ΟΗΕ κ.ο.κ.

Το μόνο θέμα με κάποια ουσία είναι ο ορισμός της Πάτρας ως Πολιτιστικής

Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2006, αλλά ας είναι καλά ο πρώην δήμαρχος της

πόλης κ. Φλωράτος, που προώθησε το όλο θέμα και ήρθε σε επαφή μ’ εμένα και

πολλούς άλλους συναδέλφους Έλληνες ευρωβουλευτές από όλα τα κόμματα ώστε να

υπάρξει αίσιον πέρας στην όλη προσπάθεια, παρ’ όλη την – επιεικώς – χλιαρή

στάση του υπουργείου Πολιτισμού όσο ο κεντροδεξιός δήμαρχος της Πάτρας ήταν

στην εξουσία… Να σημειωθεί εδώ και άλλη μια πολιτική μικρότητα: η ελληνική

κυβέρνηση «αγκάλιασε» την υποψηφιότητα της Πάτρας και κινητοποιήθηκε μόνον

όταν άλλαξε η δημαρχιακή αρχή στην πόλη και εξελέγη ο υποστηριζόμενος από την

κυβέρνηση δήμαρχος…

Αυτό που χρόνια επισημαίνουν όλοι οι ευρωπαϊστές και «ευρωανήσυχοι», ότι

δηλαδή η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει υπερβολική έμφαση στα οικονομικά

μεγέθη και προσεγγίζει τα πάντα με λογιστικά κριτήρια, επιβεβαιώθηκε και από

την ελληνική προεδρία. Θυμάμαι ότι πριν από έναν χρόνο είχα υποβάλει

κοινοβουλευτική ερώτηση προς τη (συμπαθέστατη και εξαιρετικά ικανή) επίτροπο

κ. Βιβιάν Ρέντιγκ, ρωτώντας πόσοι φιλόλογοι, κριτικοί τέχνης, αρχαιολόγοι,

ιστορικοί και τέλος πάντων επιστήμονες, σχετικοί με τα θέματα του πολιτισμού

υπηρετούν στη Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού (EAC), την οποία

εποπτεύει. Ήδη βρίσκομαι στην τρίτη (!) διευκρινιστική ερώτηση προς την

Επίτροπο και ακόμη δεν έχω πάρει σαφή απάντηση σχετικά με το πόσοι μη λογιστές

και «οικονομικάριοι» στελεχώνουν μια υπηρεσία που είναι επιφορτισμένη με την

προστασία αυτού για το οποίο είναι διαχρονικά υπερήφανη η Ευρώπη: για το

πνεύμα της.

Όμως, γιατί να κρίνουμε αυστηρά την ελληνική κυβέρνηση, τον μέχρι πριν από

λίγες ημέρες προεδρεύοντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Σημίτη και τον μέχρι

πρότινος προεδρεύοντα του Συμβουλίου Υπουργών Πολιτισμού κ. Βενιζέλο; Έτσι κι

αλλιώς, είναι γνωστό ότι επί χρόνια απολάμβαναν με έκδηλη ικανοποίηση τον

σκόπιμα καλλιεργημένο «μύθο» περί δήθεν «ικανών διαχειριστών», όρα

«λογιστών»… Τώρα, μόλις, γίνεται σαφές ότι ακόμη και σε αυτό το πεδίο οι

επιδόσεις τους είναι – επιεικώς – πενιχρές, εξ ου και ο προφανής εκνευρισμός

τους όσο πλησιάζουν οι εκλογές.

Όσο για ένα πραγματικό «όραμα για τον πολιτισμό», ούτε κουβέντα από τους

απο-λογιστές της ελληνικής προεδρίας…