ΓNΩMH Bαθαίνει το ρήγμα Eυρώπης – HΠA

Πληροφορηθήκαμε με ενδιαφέρον την έκκληση για ανανέωση της διατλαντικής

συνεργασίας που απηύθυνε μέσω της «Monde» (15 Μαΐου) μια εξέχουσα ομάδα πρώην

αξιωματούχων της αμερικανικής διπλωματίας και άμυνας.

Θέλουμε να απευθύνουμε μία παρόμοια έκκληση και από αυτή την πλευρά του

Ατλαντικού και να χαιρετίσουμε κατ’ αρχάς το συγκεκριμένο άνοιγμα προς την

Ευρώπη που επιχειρείται σε μια δύσκολη για τις διατλαντικές σχέσεις περίοδο,

όταν οι ύβρεις αντικαθιστούν πολύ συχνά τα επιχειρήματα.

Συμμεριζόμαστε τη διάγνωση των Αμερικανών συνομιλητών μας όσον αφορά την

παρούσα κατάσταση των διατλαντικών σχέσεων και τον ζωτικό και αβέβαιο

ταυτόχρονα χαρακτήρα της διαχρονικότητάς τους. Πιστεύουμε πως οι διαφορές μας

προϋπήρχαν της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 και της ιρακινής κρίσης, που υπήρξαν

ταυτόχρονα αποκαλυπτικοί και επιβαρυντικοί παράγοντες.

Συμμεριζόμαστε επίσης την ανησυχία που εκφράζουν οι Αμερικανοί πρώην

αξιωματούχοι για την τάση που υπάρχει στις ΗΠΑ, και σε μικρότερο βαθμό και

στην Ευρώπη, να τοποθετηθεί η Ατλαντική Συμμαχία σε κατάστημα αρχαιοτήτων.

Είμαστε πεπεισμένοι πως η συνεργασία ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη παραμένει

όχι μόνο ορθή, αλλά και πιο απαραίτητη από ποτέ στον αβέβαιο κόσμο που ζούμε.

H ασφάλεια και η ευημερία τής Ευρώπης είναι αναπόσπαστες από εκείνες των ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη έχουν τις ίδιες δημοκρατικές επιθυμίες για τις κοινωνίες

τους και τους άλλους.

Καθώς το πολιτικό μέλλον της ηπείρου μας είναι ένα θέμα που μας απασχολεί

ιδιαίτερα, οφείλουμε να χαιρετίσουμε την ανανεωμένη δέσμευση των Αμερικανών

συνομιλητών μας υπέρ μιας ενωμένης Ευρώπης. Αναρωτιόμαστε, ωστόσο, κατά πόσο

μοιράζεται και η αμερικανική κυβέρνηση αυτή τη δέσμευση, κατά πόσο τη

μοιραζόταν πριν ακόμη από την ιρακινή κρίση. H διακριτή τάση της Ουάσιγκτον να

επωφελείται από τις ευρωπαϊκές διχόνοιες, ή ακόμη να τις συντηρεί, μας

φαίνεται ολέθρια, όχι μόνο για την ευρωπαϊκή ενότητα, αλλά και από την οπτική

μιας αληθινής διατλαντικής στρατηγικής συνεργασίας. Συμμαχίες μεταβλητής

γεωμετρίας με ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη, βάσει του ιρακινού προτύπου, θα

σήμαιναν στην πραγματικότητα αργά ή γρήγορα το τέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας

όπως και της ευρωπαϊκής οικοδόμησης. Κανένας Αμερικανός ή Ευρωπαίος

αξιωματούχος δεν μπορεί να εύχεται κάτι τέτοιο.

Από αυτή την άποψη αναγνωρίζουμε πρόθυμα ότι η Ευρώπη δεν προχωρά αρκετά

γρήγορα, είτε πρόκειται για την απαραίτητη ενίσχυση των στρατιωτικών

δυνατοτήτων της είτε για την αναζήτηση ενός νέου στρατηγικού οράματος για τον

κόσμο όπως έχει διαμορφωθεί μετά την 11η Σεπτεμβρίου και για την τοποθέτησή

της απέναντι στον αμερικανό σύμμαχο. Σε όλα αυτά τα ζητήματα, οι Ευρωπαίοι

πρέπει να προχωρήσουν γρήγορα μπροστά και να ξεκινήσουν με την Αμερική τον

απαραίτητο διάλογο που θα οδηγήσει στον προσδιορισμό μιας ανανεωμένης

συμμαχίας.

Εκτιμούμε, όμως, πως η νέα στρατηγική συνεργασία ανάμεσα στις ΗΠΑ και την

Ευρώπη δεν μπορεί να στηριχθεί αποκλειστικά στις βάσεις του Ψυχρού Πολέμου:

πρέπει να είναι ευρύτερη, πιο πολιτική και πιο ισορροπημένη.

Γι’ αυτό και οι προτάσεις που κάνουν οι Αμερικανοί συνομιλητές μας –

αμερικανική συμμετοχή στον προσδιορισμό της μελλοντικής Ευρώπης, διάλογος

ανάμεσα στους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς βουλευτές – δεν μας φαίνονται

πρέπουσες, ούτε από πλευράς χρονοδιαγράμματος ούτε από πλευράς αμοιβαιότητας.

Αντίθετα με τους Ευρωπαίους, οι ΗΠΑ ανέπτυξαν μετά την 11η Σεπτεμβρίου το

στρατηγικό τους δόγμα, το έκαναν όμως χωρίς προηγούμενη συζήτηση με την Ευρώπη

και τη διεθνή κοινότητα. Οι Ευρωπαίοι πρέπει σήμερα να καταπιαστούν κι εκείνοι

με αυτό το έργο και να αξιοποιήσουν την πίστη τους στην πολυμερή προσέγγιση

προκειμένου να συνεισφέρουν στον ορισμό ενός κοινού στρατηγικού οράματος και

ενός διεθνούς συναινετικού συστήματος για τον 21ο αιώνα.

Ο χρόνος πιέζει, διότι το ρήγμα διευρύνεται ανάμεσα στους λαούς της μιας και

της άλλης πλευράς του Ατλαντικού, όπως και ανάμεσα στους πολιτισμούς, αντίθετα

με το πνεύμα που κυριάρχησε στην οικοδόμηση της Ευρώπης τον τελευταίο μισό

αιώνα. Γι’ αυτό και καλούμε τους πολιτικούς υπευθύνους των δύο ηπείρων μας να

εμβαθύνουν δίχως άλλη καθυστέρηση τον εποικοδομητικό διάλογο που έχει

ξεκινήσει.

Ο Jacques Delors είναι πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και νυν

πρόεδρος της οργάνωσης Notre Europe. Το κείμενο συνυπογράφουν και τα μέλη του

διοικητικού συμβουλίου της οργάνωσης.

Επιμέλεια: Κίττυ Ξενάκη