ΤΕΡΙ ΑΤΚΙΝΣΟΝ Παιχνίδια λογικής και φιλοσοφίας

Στις δημιουργίες του Τέρι Άτκινσον, του Βρετανού ριζοσπάστη καλλιτέχνη, που

παρουσιάζει για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό τη δουλειά του σε μια αναδρομική

έκθεση (στην Ελληνοαμερικανική Ένωση), λέγεται πως δίνουν «ραντεβού» η

φιλοσοφία, η πολιτική, η ιστορία και η τέχνη.

Τα 56 έργα της έκθεσης (ζωγραφική με ακρυλικά, σχέδια και μία εγκατάσταση)

είναι αρκετά για να «αφηγηθούν» την εικαστική πορεία ενός από τους πλέον

ασυμβίβαστους εκφραστές της εννοιολογικής τέχνης; Ίσως, καθώς παρουσιάζονται

δημιουργίες από τη δεκαετία του ’70 μέχρι σήμερα, αλλά όχι και της εποχής που

τον καθιέρωσε. Εκείνης της εικαστικής ομάδας «Art & Language» (που ίδρυσε

μαζί με τους Ντέιβιντ Μπέινμπριτζ, Μάικλ Μπόλντουιν και Χάρολντ Χάρελ) που

«γεννήθηκε» το 1968 ως μέθοδος διδασκαλίας και έθεσε ερωτήματα για την

επανεκτίμηση της σύγχρονης τέχνης, όσο και τον ρόλο του δημιουργού. Και από

την οποία αποχώρησε το 1974.

«Εκείνη η εποχή με κυνηγάει ακόμα σαν φάντασμα. Δεν θέλω πια να

ασχολούμαι με αυτό το θέμα, θέλω να απελευθερωθώ», δικαιολογεί ο 63χρονος Τέρι

Άτκινσον την απόφασή του να μην εντάξει στην έκθεσή του δημιουργίες του «Art

& Language». «Εξάλλου, μεταξύ τής τότε δουλειάς και της σημερινής υπάρχει

ένας τοίχος».

Το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία στην έκθεση, που επιμελήθηκε η

ιστορικός τέχνης Άρτεμις Ποταμιάνου, να δει ένα έργο που εκτίθεται για πρώτη

φορά, υπό τον τίτλο «Orange «this»» (Πορτοκαλί «αυτό»). Πάνω σε έναν πορτοκαλί

καμβά διαστάσεων 1Χ1,5 μ. είναι γραμμένη με μοβ γράμματα η λέξη «This», ενώ

λίγο πιο δίπλα υπάρχει μια μικρή κορνίζα. «Μπορεί να είναι απλό στη φόρμα,

αλλά έχει φιλοσοφικές προεκτάσεις», εξηγεί.

«Είναι ένα παιχνίδι λογικής, καθώς η αντωνυμία «αυτό» είναι μια λέξη που

χρησιμοποιούμε σχεδόν για τα πάντα. Κοιτάζοντας κάποιος τον πίνακα και

λέγοντας την λέξη «this» μπορεί να εννοεί τη λέξη, το έργο, την κορνίζα ή τη

σχέση μας με τον κόσμο…».

Παρούσα θα είναι και η σειρά έργων-σχολίων του για την αντίθεση

πολέμου-οικογένειας «The stone touchers» (απεικονίζονται οι κόρες του σε ένα

νεκροταφείο πεσόντων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου), που του χάρισε και το Βραβείο

Τέρνερ το 1985. «Από τότε έχει διπλασιαστεί το χρηματικό έπαθλο, έχει αυξηθεί

η δημοσιότητα, αλλά το επίπεδο των καλλιτεχνών δεν έχει αλλάξει», σχολιάζει.

Η πολιτική και η φιλοσοφία συνυπάρχουν στο έργο τού κατεξοχήν πολιτικού

καλλιτέχνη. Μαζί – αν και δεν είναι πάντα άμεσα αναγνώσιμη – και η

επικαιρότητα. «Μπορεί να επηρεαστώ από ένα γεγονός που συνέβη χρόνια πριν,

όπως η έκρηξη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα, ή από κάτι που συμβαίνει τη

συγκεκριμένη περίοδο, όπως την εποχή της πρωθυπουργίας της Θάτσερ. Τότε

χρησιμοποίησα ακόμα και την οικογένειά μου στα έργα μου για να σχολιάσω την

τραγική κοινωνική πολιτική της, αλλά και την τακτική που ακολούθησε στις

σχέσεις Βρετανίας-Ιρλανδίας». Όμως, από το 1996 και μετά έχει επιστρέψει σε

πιο φιλοσοφικά ερωτήματα, που συνδέονται ταυτόχρονα και με την πρόοδο της

τεχνολογίας.

«Τώρα, όπως βλέπω τη δουλειά μου, δεν είμαι σίγουρος για το τι είμαι.

Αν είμαι καλλιτέχνης. Ποιος μπορεί τελικά όμως να μας πει ποιος είναι

καλλιτέχνης και ποιος όχι; Και ποιος τι είναι τέχνη και τι δεν είναι;».

«Θέλω να κάνω ένα έργο για την επιστροφή των Μαρμάρων»

«Τα Μάρμαρα ανήκουν στον Παρθενώνα», δηλώνει απερίφραστα ο Τέρι Άτκινσον,

συμπαρατασσόμενος με την πλειοψηφία του βρετανικού λαού, που επανειλημμένως

έχει δηλώσει υπέρ της επιστροφής. «Η άρνηση του Βρετανικού Μουσείου πιστεύω

πως έχει πολιτικές προεκτάσεις. Φοβάται πως αν γίνει η αρχή με την Ελλάδα θα

ξεσηκωθεί και η Αίγυπτος και η Ινδία…», λέει και εκφράζει την επιθυμία να

δημιουργήσει ένα έργο για να υποστηρίξει την εκστρατεία υπέρ του ελληνικού

αιτήματος, αν του γίνει η σχετική πρόταση. Έτοιμη είναι όμως στο μυαλό του και

η ιδέα για ένα ιδιαίτερο έργο με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το

2004. «Θα ήθελα να χρησιμοποιήσω νέον για να φτιάξω μία δημιουργία που να

ταιριάζει σε δημόσιο χώρο».

INFO

Η έκθεση του Τέρι Άτκινσον εγκαινιάζεται τη Δευτέρα, στις 8.30 μ.μ., στην

Ελληνοαμερικανική Ένωση (Μασσαλίας 22, τηλ. 210-3680.000). Έως 14 Δεκεμβρίου.