Είναι μια παράδοση που ξεκίνησε το 1932, από τον βασιλιά Γεώργιο Ε΄: κάθε χρόνο, ανήμερα τα Χριστούγεννα, ο βρετανός μονάρχης απευθύνει στους πολίτες ένα εορταστικό μήνυμα. Η Ελισάβετ Β΄ απηύθυνε το πρώτο της τέτοιο μήνυμα το 1952, μέσω ραδιοφώνου τότε, δεν υπήρχε ακόμα τηλεόραση, η πρώτη φορά που μεταδόθηκε από την τηλεόραση ήταν το 1957. Από το 1960 και εξής το μήνυμα είναι μαγνητοσκοπημένο. Στην εποχή μας μεταδίδεται και από την τηλεόραση – μεγάλα βρετανικά κανάλια όπως το BBC και το ITV – και από το ραδιόφωνο και από το Ιντερνετ, ακριβώς στις 3 το μεσημέρι, τοπική ώρα. Το φετινό θα είναι το τρίτο κατά σειρά χριστουγεννιάτικο μήνυμα του Καρόλου Γ΄. Επειδή όμως η Βρετανία είναι ο ιδιαίτερος τόπος που είναι, έχει και μια άλλη παράδοση, το Εναλλακτικό Χριστουγεννιάτικο Μήνυμα: μεταδίδεται λίγο μετά από εκείνο του μονάρχη, από το Channel 4.
Ξεκίνησε το 1993, λίγο από τύχη, λίγο ως συνειδητή αντιπαράθεση στο παραδοσιακό μήνυμα της βασίλισσας. Το Channel 4 άλλωστε θεωρεί αποστολή του να προβάλλει διαφορετικές, μη κυρίαρχες φωνές, ήθελε λοιπόν να προσφέρει κάτι αντισυμβατικό, πιο αιχμηρό, πιο προσωπικό, την ίδια μέρα. Γυρίζοντας τότε μια σειρά εκπομπών με θέμα «Χριστούγεννα στη Νέα Υόρκη», το κανάλι προσκάλεσε τον Κουέντιν Κρισπ να στείλει ένα διαφορετικό μήνυμα, παίζοντας με τον υποτιμητικό όρο «queen» («βασίλισσα»), που σημαίνει έναν πολύ θηλυπρεπή γκέι. Πολύ πριν υιοθετήσει τη Νέα Υόρκη ως δεύτερη πατρίδα του, ο Κρισπ (1908-1999), ένας άγγλος συγγραφέας και δημόσια περσόνα γνωστός για την αυτοβιογραφία του «Ο Γυμνός Δημόσιος Υπάλληλος», είχε γίνει ένας από τους πρώτους ανθρώπους στη Βρετανία που μίλησαν ανοιχτά και δημόσια για την ομοφυλοφιλία, σε μια εποχή που αυτό ήταν κοινωνικά δύσκολο – και το έκανε με αιχμηρό χιούμορ και ένα ιδιαίτερο, εκκεντρικό στυλ που έγινε το σήμα κατατεθέν του. Οπως εύκολα καταλαβαίνει λοιπόν κανείς, η επιλογή του ως πρώτου πομπού του Εναλλακτικού Χριστουγεννιάτικου Μηνύματος ήταν εξόχως συμβολική.
Από τότε, το μήνυμα αυτό καθιερώθηκε ως μια ετήσια εναλλακτική παράδοση, που σχολιάζει, άμεσα ή έμμεσα, την κοινωνία, την εξουσία, την ίδια την ιδέα της «επίσημης» φωνής. Κάποιες φορές είναι απολύτως σοβαρό, άλλες έχει χιουμοριστικό ή σατιρικό τόνο, ενίοτε τα συνδυάζει. Το έχουν παρουσιάσει, με τα χρόνια, πολλές γνωστές προσωπικότητες, από τον Τζέσι Τζάκσον, το 1994, μέχρι τον Σάσα Μπάρον Κόεν, το 1999, και από τον Εντουαρντ Σνόουντεν, το 2013, μέχρι τον θρυλικό πρώην speaker της βρετανικής Βουλής, Τζον Μπέρκοου, το 2019. Κάποια Εναλλακτικά Χριστουγεννιάτικα Μηνύματα έχουν γράψει ιστορία: το 1997, για παράδειγμα, το απηύθυνε μια 12χρονη μαθήτρια από το Μπέλφαστ, η Μάργκαρετ Γκίμπνεϊ, που είχε στείλει στο πλαίσιο σχολικής εργασίας ένα γράμμα στη Σέρι Μπλερ, τη σύζυγο του νεοεκλεγμένου τότε βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, λέγοντάς της πως εξαιτίας των Ταραχών, είχε γνωρίσει μόνο μια χρονιά ειρήνης στη ζωή της, και κατέληξε να προσκληθεί στην Ντάουνινγκ Στριτ και να γίνει διάσημη ακτιβίστρια.
Αλλα Εναλλακτικά Χριστουγεννιάτικα Μηνύματα έχουν προκαλέσει σάλο: το 2008, για παράδειγμα, προσκλήθηκε να το απευθύνει ο σκληροπυρηνικός πρόεδρος (2005-2013) του Ιράν, Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ. Και παρότι αυτό καθαυτό το μήνυμά του δεν ήταν εμπρηστικό, οι γνωστές αντισημιτικές και ομοφοβικές του θέσεις ήταν αρκετές ώστε να δεχθεί η Ofcom, η αρχή ρύθμισης των επικοινωνιών στο Ηνωμένο Βασίλειο, σχεδόν 300 διαμαρτυρίες – αν και τελικά αποφάνθηκε πως το μήνυμα δεν παραβίαζε τους τηλεοπτικούς «κανόνες του παιχνιδιού». Σαφώς λιγότερο αμφιλεγόμενο, και σαφώς πιο αστείο, ήταν το εναλλακτικό χριστουγεννιάτικο μήνυμα που είχε απευθύνει το 2004 η Μαρτζ Σίμσον, σχολιάζοντας με καρτουνίστικη υπερβολή γεγονότα της χρονιάς, σελέμπριτις και κοινωνικά θέματα. Σαφώς πιο ουσιαστικό ήταν το μήνυμα κατά του αντισημιτισμού που είχε στείλει το 2023 ο σπουδαίος Στίβεν Φράι.
Ενας άλλος σπουδαίος, ο αμερικανός κωμικός και τηλεπαρουσιαστής Τζίμι Κίμελ, θα απευθύνει την Πέμπτη το φετινό Εναλλακτικό Χριστουγεννιάτικο Μήνυμα. Μία φωτογραφία που δημοσιεύτηκε ως teaser τον δείχνει καθισμένο σε μια μπορντό μπερζέρα με φόντο ένα ολόφωτο χριστουγεννιάτικο δέντρο, με ένα φλιτζάνι τσάι και ένα πιάτο μπισκότα ακουμπισμένα στο τραπεζάκι, δίπλα του. Μία ατάκα του που διέρρευσε τον θέλει να λέει με το γνωστό του μειδίαμα: «Από την οπτική του φασισμού, αυτή ήταν μια πραγματικά καλή χρονιά».
Οπως είπε ο ίδιος ο Κίμελ στην αρχή του τελευταίου «Jimmy Kimmel Live!» του 2025, η φετινή ήταν μια «παράξενη», «δύσκολη» χρονιά για εκείνον. Πέρα από την απόφαση που πήρε το ABC τον Σεπτέμβριο να αναστείλει επ’ αόριστον το σόου του – απόφαση που τελικά ανακλήθηκε έπειτα από λίγες μέρες λόγω των σφοδρών αντιδράσεων – και τη συνεχιζόμενη κόντρα του με τον Τραμπ, έχασε τον Νοέμβριο έναν παιδικό του φίλο, στενό συνεργάτη του στην εκπομπή. Το μήνυμά του έχει προαναγγελθεί ως «βαθιά προσωπικό και χαρακτηριστικά χαρούμενο». Στην τελευταία εκπομπή του πάντως ο Κίμελ θέλησε να διαβεβαιώσει τον κόσμο ότι «υπάρχει ακόμα περισσότερο καλό παρά κακό» στις ΗΠΑ καλώντας τον να δείξει «υπομονή κατά τη διάρκεια αυτής της παρατεταμένης ψυχωσικής κρίσης που βιώνουμε».
Υπομονή, λοιπόν. Και καλά Χριστούγεννα!
