Οι κινητοποιήσεις των αγροτών δεν προκαλούν πονοκέφαλο μόνο στα κυβερνητικά στελέχη της χώρας. Οι φωτογραφίες από τα πρακτορεία ειδήσεων δείχνουν παρόμοια στιγμιότυπα τα οποία προέρχονται από περιοχές της γαλλικής υπαίθρου αλλά και τους δρόμους του Λονδίνου: οι γάλλοι αγρότες σχηματίζουν μπλόκα σε οδικές αρτηρίες και καίνε δεμάτια με άχυρα διαμαρτυρόμενοι για τη θανάτωση των αρρωστημένων κοπαδιών τους, ενώ στο Λονδίνο τα τρακτέρ παρκάρουν μπροστά από το αγγλικό κοινοβούλιο.
Οι αφορμές για τα ταυτόχρονα δρώμενα του αγροτικού ζητήματος στην Ευρώπη ίσως να διαφέρουν. Σίγουρα όμως υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής που προσδιορίζει τη ρίζα του προβλήματος. Και αυτή είναι η ύπαιθρος. Είναι η σχέση που διατηρούμε ή η απόσταση που αναπτύξαμε από ό,τι μας ενώνει μαζί της.
Η ύπαιθρος είναι το ζήτημα για το οποίο ένας διανοούμενος αρχιτέκτονας, ο Ρεμ Κούλχαας, μίλησε διορατικά για αυτή το 2010 και έκανε έκθεση-δοκίμιο το 2020 παρουσιάζοντας στο Μουσείο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης την άποψή του για το μέλλον.
Σε αυτή την έκθεση, πάνω στην επιφάνεια μιας κουρτίνας, ο ολλανδός αρχιτέκτονας αφηγήθηκε με κολάζ και γραφήματα την ιστορία της υπαίθρου από την αρχαία Κίνα και τη Ρώμη, με ευρωπαϊκές ρομαντικές εξιδανικεύσεις, συνεχίζοντας με τα αμερικανικά επεισόδια αντικουλτούρας των χίπις, για να φτάσει στο παρόν και τη σύγχρονη βιομηχανία ευεξίας και τουρισμού, δείχνοντας πώς αλλάζει η έννοια της «διαβίωσης στην ύπαιθρο» μέσα στον χρόνο.
Ο Κούλχαας σημειώνει στο κείμενο του «Countryside»: «Πριν από τη γέννηση του Χριστού υπήρχε μια παγκόσμια συναίνεση σχετικά με την ύπαιθρο. Οι Ρωμαίοι και οι Κινέζοι, που ζούσαν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά ο ένας από τον άλλο, ανέπτυξαν περίπλοκες και συνεκτικές πραγματείες για την ύπαιθρο ως χώρο δημιουργικής και εξιδανικευμένης ύπαρξης. Η σημερινή “ευεξία”, μια βιομηχανία αξίας 4,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, έχει εγκαταλείψει αυτές τις πολιτιστικές και δημιουργικές διαστάσεις. Μια “ανώτερη” μορφή κατανάλωσης έχει μεταμορφώσει ολόκληρα τμήματα της υπαίθρου. Στην Ιταλία, εγκαταλελειμμένα χωριά μετατρέπονται σε πολυτελή σπα. Στο Αντερμάτ της Ελβετίας, ένα γιγάντιο νέο ξενοδοχείο λειτουργεί ως μεγάλης κλίμακας σαλέ. Στην Κίνα, παραδοσιακοί οικισμοί ανακαινίζονται και μετατρέπονται σε θέρετρα ευεξίας».
Στη θεωρία του Κούλχαας η ύπαιθρος του 21ου αιώνα διαθέτει υψηλή τεχνολογία και αυτοματισμούς στην αγροτική παραγωγή, με τρακτέρ που ελέγχονται από tablet. Ή ένα κλειστό βιομηχανικό κοντέινερ περιέχει ντομάτες που αναπτύσσονται κάτω από ροζ LED φως σε ελεγχόμενες συνθήκες. Οι αγρότες της ελληνικής υπαίθρου φαίνεται ότι αρνούνται να επεξεργαστούν μια τέτοια εικόνα για το μέλλον τους. Το δείχνει το ντύσιμό τους.
Τα στρατιωτικά ρούχα παραλλαγής που παραδοσιακά φορούν προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις αντιξοότητες του φυσικού περίγυρου ή για να «παραπλανήσουν» τα έμβια που κυνηγούν ως τροφοσυλλέκτες. Τη στιγμή της δράσης τους με το χυμένο γάλα προβάλλουν τα σώματα τους στον χώρο για να τον μετατρέψουν σε κάτι οικείο. Σε δικό τους χωράφι. Μόνο που με την κίνησή τους να αδειάσουν το πήλινο δοχείο-αγγείο αντιστρέφουν την άλλη καταγωγική εικόνα του Ρυτοφόρου από την τοιχογραφία της πομπής του ανακτόρου της Κνωσού. Τελετουργικά – αν και δεν το συνειδητοποιούν – απομακρύνονται από τις ρίζες της αγροτικής παράδοσης.
Ερχονται αντιμέτωποι με την άγνοια των τεχνολογιών και εμμένουν στην αρχαιότητα των τεχνικών. Γιατί ο αγρότης του 21ου αιώνα είναι ο αστροναύτης της γήινης ατμόσφαιρας. Η μετάβασή του προς μια αγροκαλλιέργεια της ατμόσφαιρας, όπως την αναλύει ο ιταλός φιλόσοφος Εμανουέλε Κότσια στη «Ζωή των φυτών» (εκδόσεις Periplaneta), είναι δύσκολη. Και η παραμονή του στα ρούχα παραλλαγής παράλογη. Γιατί στο κοντινό μέλλον τα ρούχα τους δεν θα είναι ραμμένα, αλλά καλλιεργημένα από έμβια συστήματα οργανισμών. Φτιαγμένα από λειχήνες που μεταβολίζουν το διοξείδιο του αζώτου, ίνες μεταξιού από πρωτεΐνες αράχνης, ζυμομύκητες που η ανάπτυξή τους πάνω σε ένα υλικό διαφοροποιεί τη σύστασή του και αλλάζει το σχήμα του.
