Παιδί τούρκων μεταναστών στη Γερμανία, ο 42χρονος Ντερβίς Χιζαρτζί γεννήθηκε και μεγάλωσε στη συνοικία Νόικελν του Βερολίνου, γνωστή για τον μεγάλο τουρκικό και αραβικό πληθυσμό της. Δεν διστάζει να ομολογήσει ότι μεγάλωσε πιστεύοντας σε πολλά κλασικά αντισημιτικά στερεότυπα.
Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, εξηγεί στην ισραηλινή «Haaretz», όλοι στη γειτονιά του έγιναν μουσουλμάνοι – όχι Γερμανοί, όχι Τούρκοι, αλλά μουσουλμάνοι. Και όλοι γύρω τούς υποπτεύονταν. Μήπως ήταν εξτρεμιστές; Τρομοκράτες; «Οταν βρίσκεσαι σε μια τέτοια κατάσταση, όπου νιώθεις ότι όλος ο κόσμος είναι εναντίον σου, οι αντισημιτικές θεωρίες συνωμοσίας σού δίνουν απαντήσεις. Ετσι, όπως πολλοί άνθρωποι γύρω μου, πίστευα κι εγώ ότι υπήρχε μια εβραϊκή συνωμοσία που κυβερνούσε τον κόσμο, ότι οι Εβραίοι είχαν κηρύξει πόλεμο στον Ισλάμ και ότι εμείς οι μουσουλμάνοι ήμασταν τα θύματα».
Μόνο όταν ο Χιζαρτζί εγγράφηκε στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, από όπου έλαβε πιστοποίηση ως καθηγητής πολιτικών επιστημών και ιστορίας, συνάντησε για πρώτη φορά Εβραίους και άρχισε να αναθεωρεί μερικές από τις εξωφρενικές ιδέες που του είχαν εμφυσήσει ενώ μεγάλωνε. Διεύρυνε τον κύκλο του και αυτή ήταν η αφετηρία ώστε να αμφισβητήσει πολλά πράγματα. «Συνειδητοποίησα ότι ο αντισημιτισμός ήταν μια μορφή εχθρότητας που σχετίζεται με την ομάδα, δεν διαφέρει από τον ρατσισμό που είχα βιώσει εγώ μεγαλώνοντας, και ότι για να καταπολεμήσουμε αυτές τις προκαταλήψεις, Εβραίοι και Μουσουλμάνοι πρέπει να συναντηθούμε και να μιλήσουμε σε ισότιμη βάση».
Μετά την αποφοίτησή του, ο Χιζαρτζί άρχισε να εργάζεται ως ξεναγός στο Εβραϊκό Μουσείο του Βερολίνου: ειδικότητά του, η ενημέρωση των επισκεπτών για τις ομοιότητες μεταξύ του Ιουδαϊσμού και του Ισλάμ. Το 2011, εντάχθηκε ως εθελοντής στην Πρωτοβουλία του Κρόιτσμπεργκ κατά του Αντισημιτισμού (KiGA), μία από τις πρώτες πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών στη Γερμανία για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών μεθόδων καταπολέμησης του αντισημιτισμού: ιδρύθηκε το 2003 έπειτα από δύο τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον εβραϊκών στόχων στην Κωνσταντινούπολη. Εδώ και 10 χρόνια, από το 2015, ο Χιζαρτζί είναι πρόεδρος της οργάνωσης.
Εκτός από τον ηγετικό του ρόλο στην KiGA, ο οποίος είναι εθελοντικός, υπηρετεί επίσης τα τελευταία χρόνια ως επίτροπος κατά των διακρίσεων για το κρατίδιο του Βερολίνου, μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του γερμανού επιτρόπου για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και μέλος της αντιπροσωπείας της χώρας στη Διεθνή Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος. Εχει λάβει πολλά ομοσπονδιακά και κρατικά βραβεία για το έργο του. Ο ίδιος ωστόσο ομολογεί πως αν γνώριζε εκ των προτέρων τις προκλήσεις που θα αντιμετώπιζε μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Νότιο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου του 2023, και τον ισραηλινή πόλεμο εξόντωσης που ακολούθησε στη Γάζα, ίσως να είχε επιλέξει να ασχοληθεί με κάτι άλλο στη ζωή του.
«Δεν είμαι σίγουρος ότι θα είχα ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο. Τα τελευταία δύο χρόνια νιώθω ότι δεν μπορώ να σταθώ σωστά απέναντι σε κανέναν. Οι Εβραίοι ζητούν να υψώσω περισσότερες ισραηλινές σημαίες και οι μουσουλμάνοι να μιλήσω ακόμα πιο δυνατά για ό,τι συμβαίνει στη Γάζα. Κάθε πλευρά θέλει να είμαι 100% μαζί τους». Ο Χαζερτζί παραδέχεται πως, παρότι είχε αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής του στην προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ μουσουλμάνων και Εβραίων, παλεύει πλέον με ένα εντεινόμενο αίσθημα απελπισίας. «Βλέπεις τον εαυτό σου ως γεφυροποιό – και ξαφνικά και οι δύο κοινότητες για τις οποίες υποτίθεται ότι χτίζεις γέφυρες σού λένε πως δεν ενδιαφέρονται πια» θυμάται να λέει πρόσφατα σε έναν εβραίο φίλο που παρατήρησε πως δεν είναι ο συνήθης ευδιάθετος και αισιόδοξος εαυτός του.
Ας μη γελιόμαστε, συνέπεια αυτής, ακριβώς, της καθοδικής σπείρας είναι η πολύνεκρη αντισημιτική επίθεση που έγινε προχθές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το Βερολίνο, στην παραλία Μπόντι του Σίδνεϊ. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, βέβαια, έσπευσε να την αποδώσει στην απόφαση της Αυστραλίας να αναγνωρίσει, όπως και άλλες χώρες, κράτος της Παλαιστίνης – αλλά και στην κριτική που ασκούσε η κυβέρνηση της Αυστραλίας, όπως και άλλων χωρών, στη δική του κυβέρνηση για τα εγκλήματα σε βάρος αμάχων στη Γάζα. Ισως να ξεχνάει ο ισραηλινός πρωθυπουργός πως οι Εβραίοι μπορούν να είναι ασφαλείς μόνο σε ανοιχτές και δημοκρατικές κοινωνίες, όχι σε ρατσιστικές και κλειστές κοινωνίες. Ισως να μην τον ενδιαφέρει κιόλας, μάλλον αυτό. Σίγουρα πάντως θα ήθελε να ξεχάσει ο κόσμος όλος πως πρώτος αυτός απέφυγε να προστατέψει τους δικούς του εβραίους πολίτες, πριν και μετά την 7η Οκτωβρίου.
Λίγο πριν κλείσει τη συνέντευξή του με τη «Haaretz», ο Ντερβίς Χιτζαρτζί έσπευσε να διευκρινίσει πως δεν σκοπεύει να τα παρατήσει. «Εξακολουθώ να πιστεύω ότι μπορούμε να καταπολεμήσουμε μαζί τον αντισημιτισμό και τις προκαταλήψεις. Πιστεύω επίσης ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση, οπότε πρέπει να συνεχίσουμε αυτή τη μάχη». Οσο κι αν θα προτιμούσαν οι φανατικοί όλων των πλευρών να κυριαρχήσει το σκοτάδι, το φως πάντα θα παλεύει, όπως πάλεψε ο συροαυστραλός οπωροπώλης με τον έναν δράστη στην παραλία Μπόντι – λες και κατάλαβε ενστικτωδώς πόσο το(ν) είχαμε ανάγκη.
