Ενας τούρκος φίλος, πριν από λίγα χρόνια, μου είχε στείλει ένα γκραφίτι από έναν δρόμο στην πόλη που έμενε. Το γκραφίτι έλεγε «Θα με παντρευτείς; Χρειάζομαι ένα ευρωπαϊκό διαβατήριο» ένα γλυκόπικρο σύνθημα αρκετά συχνό σε γκράφιτι στην Τουρκία. Το ίδιο σύνθημα έχει δώσει και τίτλο σε ένα τραγούδι του επίσης Τούρκου Mehmet Alp. Για πολίτες χωρών της ημιπεριφέρειας, όπως η Τουρκία, ή του πρώην ανατολικού μπλοκ, όπως η Ουκρανία, η Γεωργία και η Μολδαβία, η Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ενωση δηλαδή συμβολίζει πολλά ζωτικά πράγματα. Σημαίνει ελευθερία, δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, υποδομές, ευκαιρίες για ισότητα, μια θέση στον ήλιο. Κυρίως όμως ελευθερία. Οπως γράφει και ο Τίμοθι Γκάρτον-Ας στο «Πατρίδες» (εκδ. Ψυχογιός, μτφρ. Δημήτρης Δουλγερίδης): «Ελευθερία σήμαινε Ευρώπη και Ευρώπη σήμαινε Ελευθερία».
Ναι μπορεί η Ρωσία να μη χαίρεται με τη διάθεση των πρώην δορυφόρων της να ακολουθήσουν τον δικό τους δρόμο. Να μη χαίρεται με επαναστάσεις, όπως η συγκλονιστική επανάσταση του Ευρωμαϊντάν το 2014 στην Ουκρανία κατά της ρωσικής επιρροής στη χώρα. Το έδειξε άλλωστε με την προσάρτηση της Κριμαίας, τη δημιουργία αποσχιστικών τάσεων στο Ντονμπάς και την εισβολή του 2022.
Η Ρωσία δεν θα αφήσει αυτές τις χώρες να επιλέξουν το μέλλον τους και τη δική τους θέση στον κόσμο. Είναι κατανοητό αυτό. Το βλέπουμε. Οι λαοί αυτοί όμως δεν σταματούν να ελπίζουν. Επιζητούν ελευθερία και δημοκρατία.
Εμείς, στην Ελλάδα, τα έχουμε αυτά. Και δημοκρατία έχουμε και ελευθερία. Είμαστε στην Ευρώπη. Τι συμβολίζει η Ευρώπη για εμάς, αφού αυτά που σηματοδοτεί για άλλους εμείς τα έχουμε ήδη; Τι μας διεγείρει; Τι έχουμε να ελπίζουμε και να αποζητούμε; Τον δέσαμε τον γάιδαρό μας;
Η Ευρώπη στα δικά μας μάτια, έχει κι άλλα πράγματα να δείξει. Μένει να θέλουμε να τα δούμε. Οι Ουκρανοί βλέπουν ελευθερία. Οι Τούρκοι δημοκρατία. Εμείς μπορούμε να δούμε θεσμούς ανεξάρτητους και αποτελεσματικούς. Να τους ποθήσουμε και να τους διεκδικήσουμε. Να μη μένει κανένας και τίποτα ανέλεγκτο. Οπως στο Βέλγιο η Καϊλή συνελήφθη και ερευνήθηκε μαζί με τους συγκατηγορουμένους της, όπως τώρα η Μογκερίνι συνελήφθη και θα ερευνηθεί, όπως καταδικάστηκαν ο Σαρκοζί ή οι Πίνιο και Αμπαλος στην Ιβηρική, έτσι να μπορεί να γίνει και εδώ.
Να διαλυθεί το φάσμα του ανέλεγκτου και να μη σκοντάφτει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στην πλειοψηφία της ΝΔ όταν ζητά να ελέγξει Βορίδη κι Αυγενάκη για τον ΟΠΕΚΕΠΕ ή Καραμανλή και Σπίρτζη για τα Τέμπη. Η Ευρώπη δεν είναι ένα βάθρο που ανεβαίνεις και τέλος. Είναι πολλά σκαλιά και διαφορετικές ταχύτητες. Μένει να τα ανέβουμε και να φτάσουμε τους άλλους.
