Συμβαίνει συχνά. Κυβερνήσεις, ομάδες εξουσίας ή επίδοξες ομάδες εξουσίας φαντάζονται τον εαυτό τους ως ιδιοκτήτη του χρόνου. Αγνοούν με πνεύμα κυριαρχικό το ορθολογικό δεδομένο της αμείλικτης ροής του. Ο χρόνος δεν ελέγχεται, δεν τιθασεύεται, δεν υπακούει. Η αποδοχή αυτής της πραγματικότητας διαμορφώνει αντίστοιχα και μια αντίληψη διαχείρισης που βρίσκεται πιο κοντά στις πραγματικές συνθήκες, κινείται με οδηγό το εφικτό και υλοποιήσιμο, δεν αποφεύγει και δεν μεταθέτει.
Η μετάθεση είναι μέθοδος αποφυγής της αναγκαιότητας που επιβάλλει ο χρόνος και τα όρια που θέτει, είναι τρόπος παράτασης των προσδοκιών, παράκαμψη της απόφασης, ένταξης των προβλημάτων και των αναγκών στη ζώνη ενός διαρκούς μέλλοντος. Δεν χρειάζεται να ψάξει κανείς μακριά μας.
Κάθε μεγάλο ζήτημα της χώρας, που ως μεγάλο, συνδέεται με αποφάσεις που έχουν μέσα τους τη διάσταση του χρόνου, δεν βρίσκει σοβαρή αντιμετώπιση, γιατί την ώρα που η εξουσία ζει με τη φαντασία του διαθέσιμου πάντα σε αυτήν χρόνου, δεν τον αντέχει τη μακρά του διάρκεια, την πειθαρχία που αυτό απαιτεί και τη συνέπεια που αυτό επιβάλλει. Ετσι το δημογραφικό θα έρχεται στην επιφάνεια ως ενδιαφέρον και θα χάνεται αμέσως ως πολιτικά απαιτητικό.
Δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από τη δυσκολία χρήσης του πολιτικού χρόνου η παρούσα κυβέρνηση. Κυριαρχική στην αντίληψη, δεν θα άφηνε τον χρόνο εκτός της φαντασίας της. Ορίζει προθεσμίες, ανακοινώνει σχέδια, βλέπει νέα τετραετία. Της διαφεύγει – δεν είναι η μόνη – η θεσμική λειτουργία του χρόνου. Ο θεσμικός χρόνος προσγειώνει κάθε εξουσία στο δημοκρατικό πλαίσιο λειτουργίας. Υπάρχει θητεία. Οριο. Το όριο του νόμου και το όριο του χρόνου. Της απομένει λίγος χρόνος στην παρούσα κυβέρνηση και αυτός τυπικός. Ο πολιτικός, ο δημιουργικός χρόνος εξαντλήθηκε. Επειδή τον θεώρησε ανεξάντλητο.
Ο Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας
