Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ είναι έτοιμος να γιορτάσει την πρώτη επέτειο από τον εκλογικό θρίαμβο της 5ης Νοεμβρίου 2024, όταν πήρε πανηγυρικά τη ρεβάνς που επεδίωκε, επικρατώντας πεντακάθαρα της Κάμαλα Χάρις σε εκλέκτορες και σε ψήφους, ενώ διασφάλισε την πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Κογκρέσου, η Νέα Υόρκη ζει σε ένα διαφορετικό κλίμα. Εξάλλου, τη στιγμή που θα διαβάζονται αυτές οι γραμμές η αμερικανική μεγαλούπολη των 8,5 εκατομμυρίων κατοίκων θα γνωρίζει ήδη κατά πόσο επιβεβαιώθηκαν (ή μη) τα προγνωστικά που έφερναν τον Ζόραν Μαμντάνι να κερδίζει τις εκλογές για τη δημαρχία, σηματοδοτώντας μια μεγάλη ανατροπή.
Η αλήθεια, δε, είναι πως αυτές οι δύο εκλογικές αναμετρήσεις συνδέονται άμεσα, καθώς πολλοί είναι εκείνοι που δεν έχουν διστάσει να χαρακτηρίσουν τον νεαρό πολιτικό, γεννημένο στην Ουγκάντα πριν από 34 χρόνια και μουσουλμάνο στο θρήσκευμα, ως τη μεγαλύτερη απειλή για τον νυν πρόεδρο. Ο οποίος, με τη σειρά του, έχει εδώ και καιρό δείξει επίσης να ανησυχεί, γεγονός που τον έκανε να καλέσει εκ νέου τους Νεοϋορκέζους να καταψηφίσουν τον Μαμντάνι, επισείοντας την απειλή του… κομμουνισμού που δήθεν θα επιχειρήσει να επιβάλει.
Ολοι γνωρίζουν, ωστόσο, ότι «ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη». Ειδικά στους Δημοκρατικούς, το μεγαλύτερο πρόβλημα των οποίων δεν είναι ούτε ο Τραμπ ούτε καν ο Μαμντάνι (τον οποίο το κατεστημένο τον πολέμησε λυσσωδώς), αλλά η κρίση ταυτότητας και προσανατολισμού στην οποία είναι βυθισμένο το κόμμα. Και μάλιστα αρκετά πριν ο Τζο Μπάιντεν κερδίσει τις εκλογές του 2020, έχοντας καταφέρει να συσπειρώσει τη βάση και το στελεχικό δυναμικό για να ηττηθεί ο Τραμπ. Πρακτικά, από τη δεύτερη τετραετία του Μπαράκ Ομπάμα – όταν κατέστη σαφές ότι το σύνθημά του «Ναι, μπορούμε» δεν είχε αντίκρισμα για τις ζωές των πολλών.
Η κρίση των Δημοκρατικών
Η ουσία είναι πως το αφήγημα του «αντι-τραμπισμού» δεν πιάνει πια. Οι Δημοκρατικοί, εάν θέλουν να έχουν ελπίδες να ανακτήσουν την πρωτοβουλία των κινήσεων και να επανέλθουν στην εξουσία – με πρώτο βήμα τις ενδιάμεσες εκλογές του 2026 -, οφείλουν να αποδείξουν ότι διαθέτουν μια συνεκτική πολιτική πρόταση και, επιπλέον, ότι ενοποιούνται γύρω από αυτή. Και αυτό είναι κάτι που, για την ώρα, δεν συμβαίνει, όπως αποδεικνύει και η πρόσφατη δημοσκόπηση για λογαριασμό του NBC, σύμφωνα με την οποία μόλις το 28% των εγγεγραμμένων στους καταλόγους ψηφοφόρων έχει θετική γνώμη για το κόμμα έναντι 53% που το αντιμετωπίζει αρνητικά. Και αυτό τη στιγμή που η αναλογία είναι πολύ καλύτερη για τους Ρεπουμπλικανούς – 37% θετικές γνώμες και 46% αρνητικές -, παρότι στην ίδια δημοσκόπηση δείχνουν να έρχονται δεύτεροι στις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος ενόψει των ενδιάμεσων.
Σε αυτό το φόντο, παρά την πόλωση και τις αντιδράσεις που έχει προκαλέσει, ο Τραμπ έχει ακόμη αρκετούς λόγους για να κοιμάται ήσυχος. Συνεχίζοντας να «σαρώνει» τα πάντα, εντός και εκτός συνόρων, μέσα από ένα διαφορετικό στυλ άσκησης πολιτικής, το οποίο δεν υπακούει σε πρωτόκολλα και στερεότυπα.
Τι έκανε ο Τραμπ σε έξι βασικά μέτωπα
Οικονομία
Εναν χρόνο μετά, οι δείκτες στις αγορές εξακολουθούν να είναι στα καλύτερά τους. Για του λόγου το αληθές, ο S&P 500 έχει ενισχυθεί κατά 18% σε αυτή την περίοδο, ενώ η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου του αμερικανικού Δημοσίου έχει υποχωρήσει κατά 49 μονάδες βάσης – όταν του αντίστοιχου γερμανικού, που αποτελεί σημείο αναφοράς για όλη την Ευρώπη, έχει αυξηθεί κατά 27.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ο πληθωρισμός τον Σεπτέμβριο σκαρφάλωσε πάλι (σε ετήσια βάση) στο 3% και κατά περίπου 4% στα είδη πρώτης ανάγκης, ενώ ο αριθμός των νέων αιτήσεων για επιδόματα ανεργίας εκτινάχθηκε στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας τετραετίας. Σαν να μην έφταναν αυτά, η στάση πληρωμών που έχει κηρύξει το Δημόσιο – για την οποία η πλειοψηφία των Αμερικανών επιρρίπτει την ευθύνη στους Ρεπουμπλικανούς και τον Τραμπ – έχει ξεπεράσει το προηγούμενο ρεκόρ των 35 ημερών (2019) και απειλεί χιλιάδες εργαζομένους με χρεοκοπία και απόλυση.
Εμπόριο
Σε αυτό το μέτωπο αναμφίβολα το σήμα κατατεθέν της προεδρίας Τραμπ είναι οι δασμοί, τους οποίους έχει εξαπολύσει εναντίον τόσο των αντιπάλων όσο και των συμμάχων των ΗΠΑ, καθώς τους αντιμετωπίζει όλους ως ανταγωνιστές. Ο ίδιος ισχυρίζεται πως απλώς αποτελούν ένα όπλο στην προσπάθειά του να περιορίσει ή να σταματήσει την «εκμετάλλευση» της χώρας του, από την οποία σχεδόν όλοι (κυρίως Κίνα, ΕΕ, Καναδάς και Μεξικό) αποσπούσαν μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα.
Η αλήθεια δε είναι πως μέχρι στιγμής μετρά αρκετά θετικά αποτελέσματα, καθώς έχει αναγκάσει μια σειρά από χώρες και εταίρους να υποκύψουν στις απαιτήσεις του. Τίποτα, όμως, δεν θα έχει κριθεί μέχρις ότου λήξει η διελκυστίνδα του με το Πεκίνο και τον Σι Τζινπίνγκ – κάτι που, όπως αποδεικνύεται, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο.
Ενέργεια
Η απέχθεια του νυν προέδρου προς οτιδήποτε «πράσινο» και η άρνησή του να αποδειχθεί την κλιματική κρίση αποτυπώνεται περίφημα σε ένα από τα πιο γνωστά του συνθήματα: «drill, baby, drill». Η απόσυρση της υπογραφής των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού, που υπογράφηκε το 2015 και θεωρείται σταθμός, οι πιέσεις που ασκεί προς τους εταίρους του για στροφή στους υδρογονάνθρακες και αγορά αμερικανικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και το ελεύθερο που έχει εκχωρήσει στους μεγάλους ενεργειακούς ομίλους για έρευνες και εξορύξεις σε όλα τα μήκη και πλάτη, συμπεριλαμβανομένης της Αλάσκας, αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Μεταναστευτικό
Με βάση τον σχεδιασμό για το οικονομικό έτος 2026, ο αριθμός των μεταναστών που αναμένεται να γίνει δεκτός στις ΗΠΑ δεν μπορεί να ξεπεράσει τις 7.500 – ένας αριθμός που αποτελεί ιστορικό χαμηλό ρεκόρ, ακόμη και έναντι εκείνων της πρώτης τετραετίας Τραμπ. Σημειώνεται πως το επίσημο όριο που είχε θέσει ο Μπάιντεν σε καθένα από τα τέσσερα χρόνια της δικής του διακυβέρνησης ήταν 125.000, ήτοι σχεδόν 17 φορές υψηλότερο. Οι δημοσκοπήσεις, πάντως, δείχνουν να επιβραβεύουν τον νυν πρόεδρο για την πολιτική του σε αυτόν τον τομέα – έστω και αν πολλές επιχειρήσεις διαμαρτύρονται έντονα για τη σοβαρή έλλειψη (φθηνών) εργατικών χεριών που αντιμετωπίζουν.
Πόλεμοι
Οπως ο ίδιος ο Τραμπ έχει δηλώσει, με την ανακωχή που πέτυχε στη Λωρίδα της Γάζας έχει «τελειώσει» 8 πολέμους. Γι’ αυτό, όπως επίσης έχει επανειλημμένως πει ή υπονοήσει, είναι αδικαιολόγητη η απόφαση της νορβηγικής επιτροπής που αποφασίζει για το Νομπέλ Ειρήνης να μην του απονείμει φέτος το βραβείο. Παρότι, δε, θεωρεί σχεδόν δεδομένο ότι το 2026 θα είναι η χρονιά του και σε αυτό το θέμα, υπάρχουν ορισμένες ενέργειές του που θα κάνουν τους «σοφούς» (και πολλούς ακόμη) να το ξανασκεφτούν. Οπως, για παράδειγμα, η μετονομασία του υπουργείου Αμυνας σε υπουργείο Πολέμου, ο βομβαρδισμός του Ιράν, οι ετοιμασίες για πολεμικές επιχειρήσεις κατά της Βενεζουέλας και της Νιγηρίας, αλλά και η απόφασή του να επαναληφθούν οι δοκιμές πυρηνικών όπλων από τις ΗΠΑ. Δεν τον λες ακριβώς και ειρηνοποιό…
Δημοκρατία
Η παρουσία της Εθνοφρουράς σε μια σειρά από εμβληματικές πόλεις των ΗΠΑ ασφαλώς και δεν συνάδει με το αφήγημα μιας χώρας προστάτιδας της δημοκρατίας, η οποία συχνά (κατά δήλωση των προέδρων της) έχει επέμβει σε άλλες για να την προστατεύσει ή να την αποκαταστήσει. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τις ωμές επεμβάσεις στη Δικαιοσύνη, αρκετές κρατικές υπηρεσίες και τις θεωρητικά ανεξάρτητες Αρχές, συμπεριλαμβανομένης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed), καθώς και με τον πόλεμο που έχει κηρύξει ο Τραμπ σε αρκετά μέσα ενημέρωσης. Είναι όλα αυτά που έβγαλαν στους δρόμους πάνω από 7 εκατ. Αμερικανούς στις 18 Οκτωβρίου με σύνθημα «Οχι Βασιλιάδες», ενώ δίνουν και το δικαίωμα σε αυταρχικούς ηγέτες, όπως είναι ο Σι και ο Πούτιν, να του συνιστούν να ασχοληθεί πρώτα με τα δικά του «φάουλ» και στη συνέχεια να τους… κουνήσει το δάχτυλο για παραβιάσεις των ανθρωπίνων και δημοκρατικών δικαιωμάτων.
Τα τρία πρόσωπα-κλειδιά
ΤΖΕΪ ΝΤΙ ΒΑΝΣ
Αρκετοί – και δικαίως – θεωρούν τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ ως το «μυαλό» του ρεύματος που έφερε εκ νέου στην εξουσία τον Ντόναλντ Τραμπ. Πολύ πιο σοβαρός στις δημόσιες εμφανίσεις και παρεμβάσεις του, αλλά εξίσου σκληρός και ακραίος, σε βαθμό που να χαρακτηρίζεται ως ακόμη μεγαλύτερη απειλή για την αμερικανική δημοκρατία, ο Τζέι Ντι Βανς θεωρείται από τώρα ως ο άνθρωπος ο οποίος θα πάρει το «δαχτυλίδι» της διαδοχής όταν έρθει η ώρα. Δηλαδή, σε περίπου δύο χρόνια από σήμερα, λίγο πριν η χώρα εισέλθει στο εκλογικό έτος 2028.
ΤΣΑΡΛΙ ΚΕΡΚ
Μέχρι τη δολοφονία του, στις 10 Σεπτεμβρίου στη Γιούτα σε διάρκεια δημόσιας εκδήλωσης, ήταν ένα από τα πλέον γνωστά και αντιπροσωπευτικά πρόσωπα του MAGA (Κάνουμε Ξανά Μεγάλη την Αμερική). Κρατούσε δε στο χέρι του το «κλειδί» για τη διείσδυση και την επιτυχία του στην αμερικανική νεολαία, «μπολιάζοντας» με μαεστρία μεγάλο μέρος της με τις ακραία συντηρητικές, αν όχι αντιδραστικές ιδέες του – και μάλιστα, ακόμη και σε χώρους παραδοσιακά προοδευτικούς και προσκείμενους στους Δημοκρατικούς, όπως είναι τα πανεπιστήμια. Στο πρόσωπό του, το κίνημα απέκτησε τον δικό του «μάρτυρα».
ΜΕΛΑΝΙΑ ΤΡΑΜΠ
Σε αντίθεση με την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, την τετραετία 2017-2020, αυτή τη φορά η παρουσία της πρώτης κυρίας δεν αποπνέει αντίδραση απέναντι στην απαξίωση ή διάθεση σύγκρουσης, αλλά δίνει μια εικόνα ενεργούς συστράτευσης με τον πρόεδρο και την πολιτική του. Πολύ περισσότερο καθώς ο ίδιος είναι φανερό πως έχει ποντάρει πολλά στη βοήθεια των μελών της οικογένειάς του – τα μόνα στα οποία μπορεί, άλλωστε, να έχει τυφλή εμπιστοσύνη – στην οποία η Μελάνια Τραμπ διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο, παρά τις όποιες εσωτερικές έριδες και αντιθέσεις.
