Είναι γενικά γνωστό ότι στο όμορφο νησί της Κρήτης υπάρχει και μια σκοτεινή πλευρά. Μικροκοινωνίες όπου η νοοτροπία της βίας, της επιβολής, της επίδειξης ισχύος και της αλλοτριωμένης «αντρειοσύνης», κυριαρχούν. Τα συμπτώματα αυτής της κατάστασης τα βλέπουμε σε διάφορες μορφές. Οπλα, ναρκωτικά, αλόγιστη κατανάλωση αλκοόλ, θηριώδη αυτοκίνητα, εμφάνιση στην οποία κυριαρχούν τα μαύρα (πουκάμισα, παντελόνια, μπότες κ.λπ.). Συχνά όλα αυτά συνοδεύονται με ένα ιδιαίτερα εύθικτο «εγώ», που τους καθιστά όλους αυτούς έτοιμους για «τσαμπουκά».
Οι αιτίες που προκαλούν όλα αυτά, είναι πολλές. Το ηρωικό παρελθόν του νησιού που έχει δημιουργήσει το πρότυπο του ανυπότακτου, «κουζουλού» Κρητικού, όπως διαστρεβλωμένα έχει φτάσει ως τις μέρες μας. Η ημιμάθεια και γενικά η έλλειψη παιδείας. Το πελατειακό σύστημα, που θέλει μεγάλες οικογένειες με δίκτυα αλληλοϋποστήριξης με συντεκνιές και κουμπαριές να αποκτούν αλλά και να προσφέρουν επιρροή. Ο εύκολος πλουτισμός μέσα από ένα μη παραγωγικό οικονομικό μοντέλο και πολλές άλλες. Ο συνδυασμός όλων αυτών μαζί με τα πολλά όπλα που υπάρχουν στην Κρήτη, η ύπαρξη των οποίων είναι ανεκτή από το σύνολο σχεδόν των Κρητικών, μπορεί να αποβεί θανατηφόρος. Η Κρήτη έχει σχεδόν διπλάσιους φόνους σε σχέση με τον πληθυσμό της από τον μέσο όρο της υπόλοιπης χώρας.
Το χειρότερο είναι ότι όλες αυτές οι νοοτροπίες, δεν φαίνεται να υποχωρούν. Αντίθετα μάλλον διογκώνονται μια που ολοένα και περισσότεροι νέοι μοιάζει να μιμούνται το πρότυπο αυτό. Σε πολλούς Κρητικούς αρέσει να νιώθουν ότι εντάσσονται σε μια ιδιαίτερη εξαιρετικότητα σε σχέση με άλλους τόπους, μόνο που αυτό δημιουργεί ολοένα και πιο αρνητική εικόνα, αλλά και γεγονότα που μοιάζουν να έρχονται από τον 19ο αιώνα.
Η κατάσταση δεν είναι εύκολα αντιμετωπίσιμη. Μάλιστα έχει και άλλες επιπτώσεις, όπως είναι τα αυξημένα τροχαία δυστυχήματα, που είναι και ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τους Κρητικούς. Φυσικά πρέπει άμεσα οι κατασταλτικοί μηχανισμοί να εντείνουν τις προσπάθειές τους για έλεγχο της ανομίας αυτής. Ομως το πρόβλημα δεν είναι μόνον αστυνομικό, αλλά έχει πολιτισμικές, κοινωνικές και οικονομικές ρίζες. Πρώτα από όλα η αποδοχή του προβλήματος και η μελέτη σε βάθος ώστε να διερευνηθεί επακριβώς ποια είναι η φύση του που είναι προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε παρέμβαση. Απαιτούνται πολλές και ποικίλες παρεμβάσεις όλων των επιπέδων και των δομών του κράτους, της αυτοδιοίκησης, της εκκλησίας, με σχέδιο και συνέπεια σε μακροχρόνια βάση. Παρεμβάσεις στην παιδεία, στο παραγωγικό μοντέλο, στις δομές ψυχικής υγείας, στον πολιτισμό, ώστε να οδηγήσουν στην ουσία σε ουσιαστικές κοινωνικές αλλαγές.
Μπορεί όλοι αυτοί που κάθε τόσο μας δίνουν αφορμές να συζητάμε αυτά τα προβλήματα να είναι μειοψηφία σε σχέση με τους κατοίκους της Κρήτης, η επίδρασή τους όμως είναι σημαντική στη διαμόρφωση της ζωής στο νησί και της εικόνας του στον υπόλοιπο κόσμο.
