Είμαστε όλοι Πολωνοί.
Καταρχήν, το παλιό αυτό σύνθημα, που λέγαμε όταν η κομμουνιστική δικτατορία Γιαρουζέλσκι, τον Δεκέμβριο του 1981, κατέστειλε τα κινήματα υπέρ της ελευθερίας της αγοράς στην Πολωνία, και μεταξύ άλλων την «Αλληλεγγύη» του Λεχ Βαλέσα, έπρεπε από χθες να είναι στα χείλη όλων μας. Η παραβίαση του εναέριου χώρου της Πολωνίας από ρωσικά drones, τα περισσότερα από τα οποία πέταξαν από τη Λευκορωσία με κατεύθυνση την Ουκρανία, δεν είναι ένα απλό μεθοριακό επεισόδιο. Είναι μια θρασύτατη επίδειξη ισχύος της Ρωσίας του Πούτιν που, ήδη, περιφρονώντας το διεθνές δίκαιο, έχει εισβάλει στην ανεξάρτητη Ουκρανία – κλιμακώνοντας τελευταία όλο και πιο πολύ τις επιθέσεις στις μεγάλες πόλεις της, συστηματικά με θύματα αμάχους.
Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, αντέδρασε αμέσως. Πρώτα απ’ όλα, διέταξε κατάρριψη drones, πράγμα που έγινε. Δεύτερον, ζήτησε την ενεργοποίηση του άρθρου 4 του ΝΑΤΟ, το οποίο επιτρέπει στα κράτη-μέλη να «διαβουλεύονται μεταξύ τους όταν, κατά τη γνώμη οποιουδήποτε απ’ αυτά, απειλείται η εδαφική ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλειά τους». Τρίτον, δεν έκρυψε τη σοβαρότητα της κατάστασης, την ευθεία απειλή κατά της χώρας του και κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την οποία αμέσως φάνηκε ότι συμμερίζονται οι ευρωπαίοι ηγέτες, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλας.
Αμεση ήταν και η αντίδραση του ΝΑΤΟ, διά του γενικού γραμματέα του, Μαρκ Ρούτε. Για την Αμερική του Τραμπ, η δήλωση του αμερικανού πρέσβη στο ΝΑΤΟ, Μάθιου Γουίτακερ, ότι οι ΗΠΑ θα υπερασπιστούν «κάθε σπιθαμή του εδάφους του ΝΑΤΟ», είναι μάλλον χλιαρή αντίδραση εκ μέρους της υπερδύναμης. Μοιάζει το ρήγμα στον δυτικό κόσμο που έχει προκαλέσει με τις επιλογές του ο Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και η περίφημη συνάντηση της Αλάσκας, να εδραιώνουν μια αμφιθυμία στην εξωτερική πολιτική της Αμερικής, την οποία η Ευρώπη οφείλει να τη λάβει υπόψη.
Η οποία Ευρώπη (η Ευρωπαϊκή Ενωση δηλαδή και η Βρετανία) πρέπει να καταλάβει ότι η κατάσταση έχει αλλάξει κι ότι είναι οριστική πρώτα η ανάγκη ανασυγκρότησής της ως στρατιωτικής δύναμης – και στη συνέχεια η επανενεργοποίηση των προσπαθειών για εμβάθυνση της ενοποίησης. Η Ρωσία έχει πλέον εδραιωθεί ως απειλή και είναι σωστό να το κατανοήσουμε. Κι η ευρωπαϊκή εγρήγορση είναι η σωστή απάντηση.
Είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης. Κι είναι η μεγάλη στιγμή της, αφού συνολικά είναι μεγαλύτερη οικονομία από τη Ρωσία και έχει τη δυνατότητα να γίνει πιο μεγάλη οικονομία και αμυντική βιομηχανία από τις ΗΠΑ. Στο μεταξύ, η Ευρώπη μπορεί ακόμα να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Την επαύριο του επεισοδίου της Πολωνίας, η Ευρωπαϊκή Ενωση θα μπορούσε να εντείνει τις κυρώσεις στη Ρωσία, επιβάλλοντας ταυτόχρονα συντριπτικές κυρώσεις στη Λευκορωσία του Λουκασένκο. Μπορεί να ληφθούν και στρατιωτικά μέτρα, να ανακηρυχθεί π.χ. ο εναέριος χώρος της Ουκρανίας ζώνη απαγόρευσης πτήσεων.
Σε κάθε περίπτωση, όπως έχει πει η Αν Απλμπάουμ, ο πόλεμος δεν μπορεί να τελειώσει αν δεν ηττηθεί ο Πούτιν. Δεν υπάρχει περιθώριο συνεννόησης της Ευρώπης με τη Ρωσία όσο κρατά εδάφη της Ουκρανίας, επειδή αν βγει νικήτρια στον πόλεμο με την Ουκρανία είναι εύλογο να μην κοιμούνται ήσυχα ούτε στην Πολωνία ούτε στη Φινλανδία.
Γι’ αυτό δεν είμαστε απλώς όλοι Πολωνοί. Ως Ευρωπαίοι, πρωτίστως, είμαστε όλοι Ουκρανοί.
