Ηταν δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι κάποιος από τους γείτονες της Ρωσίας αποφάσισε πως αυτή ήταν μια καλή στιγμή για να ξεκινήσει ένας πόλεμος, δεδομένων των αιματηρών επεισοδίων μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ωστόσο, το Αζερμπαϊτζάν έκανε ακριβώς αυτό την Τρίτη, ξεκινώντας μια «τοπική αντιτρομοκρατική επιχείρηση» εναντίον του αυτονομιστικού θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Και μπορεί να έχει ήδη κερδίσει.
Οι μαχητές στην κατ’ εξοχήν αρμενική περιοχή εντός του Αζερμπαϊτζάν παραδόθηκαν στην ουσία την Τετάρτη, συμφωνώντας να καταθέσουν τα όπλα σε μια συμφωνία για την οποία μεσολάβησαν ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις. Με τον σωστό χειρισμό, αυτό θα μπορούσε να είναι θετικό, δίνοντας τέλος σε περισσότερες από τρεις δεκαετίες συχνά αιματηρών συγκρούσεων. Αλλά δεδομένης της βίαιης ιστορίας της διαμάχης, κάτι τέτοιο θα απαιτήσει ασυνήθιστη αυτοσυγκράτηση από την πλευρά των Αζέρων.
Εγγυήσεις ασφαλείας
Σύμβουλος του ηγέτη των Αρμενίων στο Καραμπάχ τόνισε ότι θα χρειαστούν εγγυήσεις ασφαλείας προτού παραδώσουν τα όπλα τους. Οι δηλώσεις έγιναν χθες, μία ημέρα αφότου το Αζερμπαϊτζάν δήλωσε ότι επανέφερε την αποσχισθείσα περιοχή υπό τον έλεγχό του. Οι αρμενικές αρχές του Καραμπάχ κατηγόρησαν τις αζερικές δυνάμεις για παραβίαση της εκεχειρίας που συμφωνήθηκε την Τετάρτη έπειτα από την αστραπιαία επίθεση του Αζερμπαϊτζάν, η οποία ανάγκασε τους αυτονομιστές να συμφωνήσουν να αφοπλιστούν. Το υπουργείο Αμυνας του Μπακού ανακοίνωσε ότι ο ισχυρισμός πως οι δυνάμεις του παραβίασαν την κατάπαυση του πυρός ήταν «εντελώς ψευδής». Δύο πηγές στην πρωτεύουσα του Καραμπάχ, το Στεπανακέρτ, ανέφεραν στο Ρόιτερ ότι άκουσαν σφοδρά πυρά χθες το πρωί, αλλά δεν ήταν σαφές ποιος πυροβόλησε. Οι πυροβολισμοί και οι αντικρουόμενες αφηγήσεις τονίζουν την πιθανότητα περαιτέρω αιματοχυσίας παρά τη συμφωνία που επετεύχθη την Τετάρτη. «Εχουμε μια συμφωνία για την παύση της στρατιωτικής δράσης, αλλά περιμένουμε μια τελική συμφωνία – οι συνομιλίες συνεχίζονται» δήλωσε ο Ντέιβιντ Μπαμπαγιάν, σύμβουλος του αρμένιου ηγέτη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, Σαμβέλ Σαχραμανιάν. Ερωτηθείς για την παράδοση των όπλων, ο Μπαμπαγιάν είπε ότι ο λαός του δεν μπορεί να αφεθεί να πεθάνει, επομένως χρειάζονται πρώτα εγγυήσεις ασφαλείας. «Πρέπει ακόμη να επιλυθούν πολλά ερωτήματα» τόνισε. «Ανά πάσα στιγμή θα μπορούσαν να μας καταστρέψουν, να επιδοθούν σε γενοκτονία εναντίον μας».
Καύσιμα και
ανθρωπιστική βοήθεια
Το Αζερμπαϊτζάν γνωστοποίησε ότι συμφώνησε σε αίτημα για παροχή καυσίμων και ανθρωπιστικής βοήθειας στο Καραμπάχ, αφού επέβαλε de facto αποκλεισμό τους τελευταίους εννέα μήνες. Οι συνομιλίες πραγματοποιήθηκαν στην πόλη Γεβλάκ του Αζερμπαϊτζάν μεταξύ εκπροσώπων της κυβέρνησης του Μπακού και εκπροσώπων της Δημοκρατίας του Αρτσάχ, όπως αυτοαποκαλούνται οι Αρμένιοι του Καραμπάχ.
Ο αγώνας για το Καραμπάχ βρίσκεται σε εξέλιξη από πριν από την κατάρρευση του 1991 της πρώην Σοβιετικής Eνωσης. Υπήρξαν δύο πόλεμοι, σχεδόν συνεχείς αψιμαχίες, δεκάδες χιλιάδες θάνατοι και περιστατικά εθνοκάθαρσης και από τις δύο πλευρές. Με τον Πούτιν απασχολημένο στην Ουκρανία και εχθρικό προς τον πρωθυπουργό της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν και τη Δύση να αγωνίζεται να αντιμετωπίσει μια άλλη πρώην σοβιετική σύγκρουση, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ είδε την ευκαιρία να επιτεθεί. Η Ρωσία ζήτησε ηρεμία και μεσολάβησε, αλλά μπορεί επίσης να έπαιξε ρόλο. Eχει ειρηνευτικές δυνάμεις στο έδαφος από τις μάχες του 2020, αλλά δεν έχουν κάνει πολλά για να αποτρέψουν τον αποκλεισμό του στενού διαδρόμου Λατσίν από το Αζερμπαϊτζάν που συνδέει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με την Αρμενία. Οι προμήθειες τροφίμων, φαρμάκων και όπλων έχουν επιβραδυνθεί από την αρχή του έτους, υποβαθμίζοντας τις άμυνες. Ο Πασινιάν έχει παραπονεθεί ότι η Αρμενία δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στη Ρωσία για την προστασία της. Eχει επίσης χτίσει δεσμούς με την ΕΕ και πραγματοποίησε κοινά γυμνάσια με τις ΗΠΑ στη χώρα του.
