Η Ρωσία αποσύρθηκε επισήμως χθες από τη συμφωνία για την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών στη Μαύρη Θάλασσα, που είχε επιτευχθεί με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ, θέτοντας σε κίνδυνο δεκάδες εκατομμύρια τόνους εξαγωγών τροφίμων σε όλο τον κόσμο. Ο εκπρόσωπος του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η συμφωνία «ουσιαστικά σταμάτησε» και η Ρωσία δεν θα συνεργάζεται πλέον βάσει των όσων προέβλεπε.
Η Μόσχα εξέφραζε συνέχεια δυσαρέσκεια, από τότε που ο ΟΗΕ και η Τουρκία μεσολάβησαν για πρώτη φορά στη συμφωνία πριν από έναν χρόνο, ότι οι δυτικές κυρώσεις καθυστερούσαν μια παράλληλη συμφωνία για να επιτραπούν οι πληρωμές, η ασφάλιση και τη ναυτιλία για τις αγροτικές εξαγωγές της Ρωσίας διά της θαλάσσιας οδού. Ο Πεσκόφ πρόσθεσε ότι η Ρωσία θα επαναλάβει τη συμμετοχή «μόλις εκπληρωθούν οι σχετικές συμφωνίες». Δυτικός διπλωμάτης καθώς και αξιωματούχος του ΟΗΕ επιβεβαίωσαν ότι η Μόσχα ανακοίνωσε πως θα αποχωρήσει από τη συμφωνία.
Η πρωτοβουλία επέτρεψε περίπου 33 εκατομμύρια μετρικούς τόνους τροφίμων να εξάγονται διά θαλάσσης από την Ουκρανία από τον περασμένο Αύγουστο, περισσότεροι από τους μισούς σε αναπτυσσόμενες χώρες, σύμφωνα με τη συντονιστική επιτροπή που συστάθηκε για την παρακολούθηση της εφαρμογής της συμφωνίας.
Η δεύτερη φορά
Ο Κάρλος Μέρα, επικεφαλής των αγορών γεωργικών προϊόντων στη Rabobank, δήλωσε ότι, χωρίς μια συμφωνία στη Μαύρη Θάλασσα, η Ουκρανία θα έπρεπε να επαναδρομολογήσει τις εξαγωγές μέσω των χερσαίων συνόρων της και των μικρότερων λιμανιών στον ποταμό Δούναβη. Αυτό θα αύξανε το κόστος και θα μείωνε τα κέρδη των αγροτών, γεγονός που θα μπορούσε να τους οδηγήσει «να φυτέψουν λιγότερα την επόμενη σεζόν, ασκώντας περαιτέρω πίεση στις παγκόσμιες προμήθειες στο μέλλον».
Πρόκειται για τη δεύτερη φορά που η Ρωσία αποσύρεται από τη συμφωνία για τα σιτηρά. Αποχώρησε για λίγο τον Νοέμβριο πριν επανενταχθεί μία ημέρα αργότερα υπό την πίεση του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δήλωσε χθες ότι πιστεύει πως ο Πούτιν ήθελε να συνεχιστεί η συμφωνία για τα σιτηρά και ότι η Αγκυρα έχει «εντείνει» τις διπλωματικές της προσπάθειες. Οι υπουργοί Εξωτερικών της Τουρκίας και της Ρωσίας συζήτησαν το θέμα χθες το απόγευμα, αν και ο πρόσφατος εναγκαλισμός της Δύσης από τον Ερντογάν σε μια προσπάθεια να τερματίσει τα οικονομικά προβλήματα της χώρας του μπορεί να έχει περιορίσει πλέον τη μεσολαβητική του ικανότητα.
Η Κομισιόν
Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν καταδίκασε την «κυνική κίνηση της Ρωσίας» να εγκαταλείψει την πρωτοβουλία για τα σιτηρά, αν και αξιωματούχος της ΕΕ ανέφερε ότι η Μόσχα «ακόμη αφήνει την πόρτα ανοιχτή» για να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις, λέγοντας ότι η στάση της «μοιάζει περισσότερο με αναστολή».
Η νέα απειλή για τη συμφωνία για τα σιτηρά έρχεται ενόψει της συνόδου κορυφής Ρωσίας – Αφρικής την επόμενη εβδομάδα στην Αγία Πετρούπολη, στην οποία πρόκειται να παρευρεθούν πλήθος αφρικανών ηγετών. Αφρικανική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον νοτιοαφρικανό πρόεδρο Σίριλ Ραμαφόζα επισκέφθηκε το Κίεβο και την Αγία Πετρούπολη τον περασμένο μήνα σε μια προσπάθεια να μεσολαβήσει για τον τερματισμό του πολέμου και να βοηθήσει στην εξασφάλιση γεωργικών προμηθειών. Ομως, μιλώντας στον Ραμαφόζα το Σαββατοκύριακο, ο Πούτιν είπε ότι τα εμπόδια στις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων της Ρωσίας δεν είχαν αρθεί και παραπονέθηκε ότι «ο κύριος στόχος της συμφωνίας, που είναι ο εφοδιασμός σιτηρών σε χώρες που το χρειάζονται, συμπεριλαμβανομένης της Αφρικής, δεν έχει υλοποιηθεί».
