Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Μία μεγάλη ανθρωπιστική, οικολογική και εν δυνάμει πυρηνική καταστροφή: ως προς αυτό συμφωνούν και οι δύο πλευρές, τόσο το Κίεβο όσο και η Μόσχα. Στους λόγους για τους οποίους κατέρρευσε το υδροηλεκτρικό φράγμα της Νόβα Καχόβκα, στον ποταμό Δνείπερο, στην ελεγχόμενη από τη Ρωσία ζώνη της Χερσώνας, κοντά στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, είναι που διαφωνούν. Η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της κατηγορούν ως υπεύθυνη τη Ρωσία, επισημαίνουν ότι ανατίναξε αυτό το στρατηγικής σημασίας φράγμα - διαπράττοντας ένα έγκλημα πολέμου - προκειμένου να πλημμυρίσει την περιοχή και να φρενάρει τη μεγάλη ουκρανική αντεπίθεση που βρίσκεται σε προετοιμασία. Η Ρωσία, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι το φράγμα το κατέστρεψαν με «πολλαπλά πλήγματα» οι ουκρανικές δυνάμεις, μία «εσκεμμένη πράξη δολιοφθοράς» με σκοπό να αποσπάσουν την προσοχή από την «παραπαίουσα» αντεπίθεσή τους, «να στερήσουν το νερό από την Κριμαία», να εμποδίσουν τις ρωσικές δυνάμεις να επιτεθούν κοντά στη Χερσώνα και να μπορέσουν να «μεταφέρουν μονάδες και εξοπλισμό από το μέτωπο της Χερσώνας στην περιοχή των επιθετικών επιχειρήσεων». Οπως σε όλα τα εγκλήματα, βέβαια, το μείζον ερώτημα είναι: ποιος ωφελείται; Και όπως σημειώνει στους «Financial Times» ο Μπεν Χολ, το Κίεβο δεν είχε τίποτα να κερδίσει από μία καταστροφική πλημμύρα. «Επειτα από εβδομάδες ουκρανικών επιθέσεων με drones σε ρωσικά εδάφη και διασυνοριακών επιδρομών», σχολίασε, «είναι σειρά της Ρωσίας να αποσταθεροποιήσει τον εχθρό της».
Ανεγέρθηκε επί ΕΣΣΔ
Το φράγμα της Νόβα Καχόβκα είχε ανεγερθεί επί ΕΣΣΔ, το 1956, στο πλαίσιο της κατασκευής υδροηλεκτρικού εργοστασίου. Στον ταμιευτήρα του βρίσκονταν 18 κυβικά χιλιόμετρα νερού και από αυτόν υδροδοτούνταν μία μεγάλη ζώνη γεμάτη καλλιεργήσιμες εκτάσεις στη Νότια Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της (προσαρτημένης στη Ρωσία, από το 2014) Κριμαίας, καθώς και το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, το μεγαλύτερο της Ευρώπης, που χρειάζεται αδιάλειπτη παροχή προκειμένου να ψύχει τους αντιδραστήρες του. Με τους πέντε αντιδραστήρες του εργοστασίου να βρίσκονται σε διακοπή εν ψυχρώ και έναν σε διακοπή εν θερμώ, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας έκρινε χθες πως «δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος» για τον σταθμό, επισημαίνοντας πως διαθέτει λογικά «για κάποιους μήνες» επαρκές νερό για την ψύξη από δεξαμενή που βρίσκεται πάνω από τον ταμιευτήρα - και καλώντας τα εμπόλεμα μέρη να την προστατεύσουν. Γεγονός όμως είναι ότι κάποιου είδους πυρηνικό συμβάν στη Ζαπορίζια, ενδεχομένως ως όπλο πολέμου, μοιάζει πλέον λιγότερο απίθανο. Στο μεταξύ, χιλιάδες άνθρωποι και στην αριστερή, ελεγχόμενη από τη Ρωσία, και στη δεξιά, ελεγχόμενη από το Κίεβο, πλευρά του Δνείπερου αναγκάστηκαν χθες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Και η καταστροφή αναμένεται να διαρκέσει δεκαετίες: για μία «οικοκτονία» έκανε χθες λόγο ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Η Ρωσία βρίσκεται σε πόλεμο κατά της ζωής, κατά της φύσης, κατά του πολιτισμού», τόνισε. «Πρόκειται για τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή που έχει προκληθεί από τον άνθρωπο στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες».
Υπερβολικά
βολικό τάιμινγκ
Γράφοντας στους «Financial Times», ο Μπεν Χολ αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να μη σημειώθηκε καμία έκρηξη τη νύχτα της Δευτέρας προς Τρίτη στο φράγμα της Νόβα Καχόβκα, να υποχώρησε «απλώς» η δομή, που είχε ήδη πληγεί σε προηγούμενες επιθέσεις: οι ρωσικές κατοχικές Αρχές είχαν αφήσει τη στάθμη του νερού στον ταμιευτήρα πίσω από το φράγμα να αυξηθεί σε επίπεδα - ρεκόρ για την τελευταία 30ετία, αφήνοντας ανοιχτούς σχετικά λίγους υδατοφράχτες. Πράγματι, το πρακτορείο Interfax επικαλέστηκε χθες έναν αξιωματούχο από τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης της Χερσώνας, ο οποίος υποστήριξε ότι το φράγμα κατέρρευσε από δομική αδυναμία, υπό την πίεση του νερού. To timing ενός ατυχήματος, ωστόσο, μοιάζει υπερβολικά βολικό για το Κρεμλίνο.
Μία ημέρα νωρίτερα, οι ουκρανικές δυνάμεις είχαν ενισχύσει τις επιθέσεις τους σε πολυάριθμους στόχους κατά μήκος της γραμμής του μετώπου, ανατολικότερα. Φάνηκε να είναι η αρχή της πολυαναμενόμενης μεγάλης ουκρανικής αντεπίθεσης, παρότι το Κίεβο αρνήθηκε να τη χαρακτηρίσει έτσι. Και η Μόσχα είχε ήδη φανεί πρόθυμη να χρησιμοποιήσει τις πλημμύρες ως όπλο: οι ρωσικές δυνάμεις είχαν τοποθετήσει εκρηκτικά στο φράγμα το περασμένο φθινόπωρο, λίγο αφότου απελευθέρωσε ο ουκρανικός στρατός τη δεξιά όχθη του Δνείπερου - συμπεριλαμβανομένης της πόλης της Χερσώνας. Επιπλέον, έχουν επιτεθεί και σε άλλα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, στην προσπάθειά τους να καταστρέψουν κρίσιμες υποδομές της Ουκρανίας. Και τον περασμένο Σεπτέμβριο, εκτόξευσαν οκτώ πυραύλους κρουζ εναντίον ενός φράγματος στον κοντινό ποταμό Ινχουλέτς, απελευθερώνοντας χείμαρρο που εμπόδισε την προώθηση των ουκρανικών στρατευμάτων στην περιοχή.
Η απώλεια του φράγματος, βέβαια, μπορεί να περιορίσει την παροχή νερού στην Κριμαία, δημιουργώντας ένα πρόβλημα για τη Μόσχα. «Προς το παρόν όμως», σημειώνει ο Χολ, «το Κρεμλίνο μοιάζει να το ενδιαφέρει περισσότερο να αποτρέψει τις στρατιωτικές προωθήσεις της Ουκρανίας όπου και όπως μπορεί. Η καταστροφή του φράγματος στέλνει ένα μήνυμα ότι η Μόσχα είναι ακόμα ικανή να κλιμακώσει τον πόλεμό της. Το ερώτημα είναι πόσο μακριά είναι προετοιμασμένη να φτάσει», καταλήγει.
Μια ολέθρια συνέπεια
Ως μία «μνημειώδη ανθρωπιστική, οικονομική και οικολογική καταστροφή» χαρακτήρισε ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες την καταστροφή του φράγματος της Νόβα Καχόβκα. «Ενα πράγμα είναι σαφές, πρόκειται για μία ακόμα ολέθρια συνέπεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία», δήλωσε, σημειώνοντας πως «τουλάχιστον 16.000 άνθρωποι έχουν ήδη χάσει τα σπίτια τους, ενώ πολλές χιλιάδες περισσότεροι κινδυνεύουν να χάσουν την πρόσβαση σε ασφαλές και πόσιμο νερό». ΕΕ και ΝΑΤΟ χρησιμοποίησαν σαφώς λιγότερο διπλωματική γλώσσα. «Η καταστροφή πολιτικών υποδομών χαρακτηρίζεται ξεκάθαρα ως έγκλημα πολέμου - και θα κάνουμε τη Ρωσία και τους εκπροσώπους της να λογοδοτήσουν», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, επισημαίνοντας πως θα θέσει το θέμα τον Ιούνιο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και θα προτείνει περισσότερη βοήθεια στις πλημμυρισμένες περιοχές. Για μία «νέα διάσταση», που ευθυγραμμίζεται με την κλιμακούμενη βία της Ρωσίας στην Ουκρανία, μίλησε και ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς. Μία «απαράδεκτη ενέργεια», που «δείχνει για ακόμα μία φορά τη βαναυσότητα του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία», κατήγγειλε ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ. Η Ουάσιγκτον διαθέτει πληροφορίες που δείχνουν πως πίσω από την ανατίναξη του φράγματος βρίσκεται η Μόσχα, μετέδωσε χθες το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο NBC. Τόσο το Κίεβο όσο και η Μόσχα ζήτησαν έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το θέμα - ξεκίνησε αργά τη νύχτα.
