Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Είναι μάλλον το ζητούμενο όλων όσοι βγαίνουν και τρέχουν χιλιόμετρα. Αυτή η ευφορία που κάνει τα πόδια τους να βγάζουν φτερά, το σώμα τους να είναι χαλαρό και το τρέξιμο να μοιάζει απόλαυση. Το δρομικό «φτιάξιμο» - ή runner's high όπως το λένε οι αγγλοσάξονες -, το φυσικό ντοπάρισμα του οργανισμού υπό την επήρεια των ορμονών που παράγονται κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης, όπως φαίνεται θέλει κι αυτό τον τρόπο του.
Σε πρόσφατες μελέτες, ερευνητές παρατήρησαν την ανταπόκριση του εγκεφάλου στο τρέξιμο και διαπίστωσαν ότι αυτή η ικανότητα τού να «φτιαχτούν» ενώ κάνουν χιλιόμετρα ίσως να είναι τελικά έμφυτη ιδιότητα του οργανισμού. Αυτή πάει πολύ πίσω, στα προϊστορικά χρόνια, όταν η επιβίωση των προγόνων μας εξαρτιόταν από τις επιδόσεις τους στο κυνήγι της τροφής. Η επιθυμία τους να ζήσουν ήταν το κίνητρο που τους κινητοποιούσε και οι χημικές ουσίες του εγκεφάλου που απελευθερώνονταν μπορεί να τους βοηθούσαν να επιτύχουν την ταχύτητα και τις αποστάσεις που απαιτούνταν να διανύσουν, επισημαίνει ο Ντέιβιντ Ράιχλεν, καθηγητής Βιολογικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, μιλώντας στο περιοδικό «Runner's World». Ο ίδιος επισημαίνει πως η δρομική ευφορία χρησίμευε και ως φυσικό παυσίπονο, αφού έκανε τα κουρασμένα πόδια να πονάνε λιγότερο και τις φουσκάλες να μην ενοχλούν.
Οι ενδορφίνες
Οι ενδορφίνες, αυτές οι χημικές ουσίες που παράγονται στον οργανισμό, δρουν πάνω του σαν τη μορφίνη. Οι δρομείς απολαμβάνουν εδώ και δεκαετίες τα θετικά της αποτελέσματα, αλλά μόλις το 2008 γερμανοί ερευνητές χρησιμοποιώντας σκάνερ στους εγκεφάλους δρομέων μπόρεσαν να προσδιορίσουν την προέλευσή τους. Διαπίστωσαν ότι κατά τη διάρκεια ενός δίωρου τρεξίματος, οι προμετωπιαίες και μεταιχμιακές περιοχές των αθλητών απελευθέρωναν ενδορφίνες. Οσο μεγαλύτερη ήταν η αύξηση της ενδορφίνης στις συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, τόσο μεγαλύτερη ευφορία ανέφεραν οι δρομείς. Για να τις πετύχουν εκείνοι που τρέχουν πρέπει να πιέσουν το σώμα τους, όχι υπερβολικά όμως. Βλέπετε, πρόκειται ουσιαστικά για φυσικά παυσίπονα που κατακλύζουν τον οργανισμό ως απάντηση στη δυσφορία που αισθάνεται από την άσκηση. Προσοχή όμως. Το κλειδί είναι η ισορροπία ανάμεσα στις προκλήσεις της άσκησης και της έντασης.
«Οι περισσότεροι δρομείς με τους οποίους έχω δουλέψει βιώνουν τις ενδορφίνες όταν πιέζονται, αλλά όχι συνήθως με τη μέγιστη δυνατή προσπάθεια» δηλώνει η Σίντρα Κάμποφ, διευθύντρια του Κέντρου Αθλητισμού και Ψυχολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, μιλώντας στο περιοδικό. Παρ' όλ' αυτά, όσο ισχυρές και αν είναι οι ενδορφίνες, δεν μπορούν να τον προστατεύσουν σε περίπτωση τραυματισμού ή ελλιπούς προπόνησης. Ισως, στην παραγωγή των συγκεκριμένων ουσιών να βοηθάει το τρέξιμο με άλλους, αφού, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, κωπηλάτες που ασκούνταν μαζί αύξησαν σημαντικά την έκκριση ενδορφίνης όπως και αθλητές που ακούν την αγαπημένη τους άσκηση κατά τη διάρκεια της προπόνησης.
Τα ενδοκανναβινοειδή
Αν και οι ενδορφίνες είναι οι σουπερστάρ στο runner's high, το σώμα για την επιτυχία αυτής της ευφορίας χρησιμοποιεί επίσης κι άλλες ουσίες όπως τα ενδοκανναβινοειδή. Πρόκειται για μία φυσικά συντιθέμενη εκδοχή της THC, της χημικής ουσίας που ευθύνεται για την ευχάριστη αίσθηση της μαριχουάνας. Το πιο χαρακτηριστικό ενδοκανναβινοειδές που παράγει το σώμα, η ανανδαμίδη, πιστεύουν οι ειδικοί πως δημιουργεί ένα αίσθημα ηρεμίας. Οι ενδορφίνες μπορούν να παραχθούν μόνο από συγκεκριμένους νευρώνες, αλλά σχεδόν οποιοδήποτε κύτταρο στον οργανισμό είναι ικανό να παράγει ενδοκανναβινοειδή, κάτι που σημαίνει ότι έχουν τη δυνατότητα να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στον εγκέφαλό μας. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα ενδοκανναβινοειδή είναι η φυσική απόκριση του οργανισμού στο στρες κι όχι τόσο στον πόνο. Μια και η διαφοροποίηση μεταξύ σωματικού στρες και δυσφορίας κατά τη διάρκεια του τρεξίματος είναι σχεδόν αδύνατη, αυτό σημαίνει πως ο ίδιος μηχανισμός που ενεργοποιεί τις ενδορφίνες είναι σε θέση να προκαλέσει και την παραγωγή των ενδοκανναβινοειδών.
Σύμφωνα με τον Ράιχλεν, το τρέξιμο στο 70% έως 85% του μέγιστου καρδιακού παλμού ανάλογα με την ηλικία του δρομέα, είναι ικανό να αυξήσει την παραγωγή της ορμόνης του στρες, της κορτιζόλης και την παραγωγή ενδοκανναβινοειδών. Για παράδειγμα, αν είναι στα 30 τους όσοι τρέχουν, ας στοχεύουν από 134 έως 163 παλμούς ανά λεπτό. Η αγωνία της επίδοσης μπορεί κι αυτή να συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγής ενδοκανναβινοειδών, αφού το άγχος σε μικρές δόσεις κλίνει προς αυτή την κατεύθυνση. Βέβαια, το υπερβολικό και κυρίως το χρόνιο στρες αλλοιώνει το θετικό αποτέλεσμα των ορμονών αυτών. Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο η Σεσίλια Χίλαρντ, διευθύντρια του Ερευνητικού Κέντρου Νευροεπιστημών στο Ιατρικό Κολέγιο του Ουισκόνσιν ανακάλυψε ότι οι άνθρωποι χρειάζονται οκτώ ώρες ύπνου τη νύχτα για τη βέλτιστη παραγωγή ενδοκανναβινοειδών. Επιπλέον η έρευνά της δείχνει ότι τα επίπεδα ενδοκανναβινοειδών είναι τρεις φορές μεγαλύτερα το πρωί. Ισως το στοιχείο αυτό είναι μια ένδειξη ότι το τρέξιμο τις πρωινές ώρες μπορεί να φέρει πιο εύκολα δρομική ευφορία.
Πέντε βήματα για να... φτιαχτείτε τρέχοντας
- Κάντε tempo run
Η άσκηση στο 80% έως 90% του μέγιστου καρδιακού παλμού δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα. Βρείτε ένα τέμπο τρεξίματος που είναι «άνετα σκληρό» κι ακολουθήστε το
2. Τρέξτε περισσότερο
Μια ευκολότερη διαδρομή διάρκειας μία ή δύο ωρών συμβάλλει στην παραγωγή των ορμονών
3. Κοιμηθείτε περισσότερο
Οκτώ ώρες ύπνου τη νύχτα είναι ο βέλτιστος τρόπος για να παράγετε ενδοκανναβινοειδή
4. Ασκηθείτε με άλλους
Ερευνα σε κωπηλάτες έδειξε ότι όσοι ασκούνταν μαζί αύξησαν σημαντικά την έκκριση ενδορφίνης σε σχέση με τους αθλητές που προπονούνταν μόνοι
5. Ακούστε μουσική
Πατήστε το pause στο podcast σας και ανατρέξτε στην αγαπημένη σας λίστα τραγουδιών ώστε να βοηθήσετε την παραγωγή ενδορφινών
