Στην Ευρώπη ακούσαμε τις προειδοποιήσεις για την κλιματική αλλαγή. Γνωρίζουμε ότι εάν τα βιομηχανικά, ενεργειακά, μεταφορικά συστήματα καθώς και το σύστημα παραγωγής τροφίμων δεν αλλάξουν, μπορεί να αντιμετωπίσουμε καταστροφική αύξηση θερμοκρασίας άνω των τριών βαθμών Κελσίου, αυτόν τον αιώνα.
Καθώς πλησιάζαμε στα τέλη του 2020 - το πιο θερμό έτος στην Ευρώπη - εμείς στην Ευρωπαϊκή Ενωση πήραμε τη συλλογική απόφαση να μειώσουμε τις εκπομπές ρύπων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (GHG) κατά τουλάχιστον 55% από τα επίπεδα του 1990 έως το 2030. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τηρεί αυτή τη δέσμευση με συγκεκριμένες αλλαγές πολιτικής και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) υποστηρίζει την προσπάθεια με την οικονομική της ισχύ. Η δεκαετία που διανύουμε είναι μια στιγμή που ή θα αλλάξει ή θα διαλύσει τον πλανήτη μας. Προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις άμεσες προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας, η Κομισιόν και η ΕΤΕπ καλούν κυβερνήσεις, διεθνή ιδρύματα και επενδυτές στις 24 Μαρτίου 2021 για μια εκδήλωση-ορόσημο: «Επενδύοντας στη δράση για το κλίμα».
Η εκδήλωση θα φέρει τους παγκόσμιους ηγέτες μαζί ώστε να μοιραστούν τα σχέδιά τους για την εφαρμογή των απαραίτητων πολιτικών στο εσωτερικό των χωρών τους και για τη διασφάλιση του διεθνούς συντονισμού. Και θα επιδιώξει να βοηθήσει τους επενδυτές και τους επιχειρηματίες να βελτιώσουν την κατανόησή τους για την πολιτική σχετικά με το περιβάλλον, ένα πλαίσιο τουλάχιστον για την επόμενη δεκαετία.
Η κλιματική δράση απαιτεί εκτεταμένες διαρθρωτικές αλλαγές και τεράστια επίπεδα επενδύσεων σε όλο τον κόσμο. Μόνο στην Ευρώπη, για την επίτευξη του νέου στόχου μείωσης των εκπομπών ρύπων έως το 2030 θα απαιτηθούν επιπλέον επενδύσεις περίπου 350 δισεκατομμύρια ευρώ (417 δισεκατομμύρια δολάρια) ετησίως. Ωστόσο, αυτός ο αριθμός είναι μικρός σε σύγκριση με το κόστος του να μείνουμε άπραγοι.
Προκειμένου να αντιμετωπίσει την επενδυτική πρόκληση, η ΕΤΕπ, ο μεγαλύτερος πολυμερής δανειστής στον κόσμο, έγινε η Τράπεζα Κλίματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ευθυγραμμίζοντας όλες τις δραστηριότητές της με τους στόχους που περιγράφονται στη συμφωνία του Παρισιού. Μεταξύ άλλων, η ΕΤΕπ έχει δεσμευτεί να στηρίξει επενδύσεις ύψους 1 τρισεκατομμυρίου ευρώ για την κλιματική δράση και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα την επόμενη δεκαετία.
Ομως η χρηματοδότηση από μόνη της δεν θα μας οδηγήσει στο σημείο που πρέπει να πάμε. Χρειαζόμαστε επίσης έναν οδικό χάρτη, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το Ευρωπαϊκό Πράσινο Σύμφωνο τον Δεκέμβριο του 2019. Ως νέα αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρώπης, στοχεύει να μετατρέψει την ΕΕ σε μια πιο δίκαιη, πιο ευημερούσα κοινωνία καθοδηγώντας τη μετάβαση σε μια πιο αποδοτική, από πλευράς πόρων, ανταγωνιστική οικονομία. Στόχος είναι να επιτευχθούν μηδενικές εκπομπές ρύπων GHG έως το 2050.
Ωστόσο, η ΕΕ ευθύνεται για λιγότερο από το 10% των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων, επομένως η ευρωπαϊκή δράση από μόνη της δεν θα είναι αρκετή ώστε να επιβραδυνθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη. Για να διατηρήσουμε την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον 1,5 βαθμό Κελσίου, πρέπει να υποστηρίξουμε τις προσπάθειες για την πλήρη απεξάρτηση από τον λιθάνθρακα εκτός των συνόρων μας. Γι' αυτό χρειαζόμαστε μια Παγκόσμια Πράσινη Συμφωνία.
Για τον σκοπό αυτό θέσαμε τρεις επενδυτικές προτεραιότητες. Πρώτον, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι πιο προηγμένες καθαρές τεχνολογίες υιοθετούνται παντού. Παρά τη σημαντική πρόοδο στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το 40% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται ακόμη από λιθάνθρακα, που αποτελεί την πιο «βρώμικη» πηγή ενέργειας. Με την οικονομική ανάπτυξη έρχεται και υψηλότερη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια. Επομένως έχουμε την ευθύνη να υιοθετήσουμε λύσεις που προσφέρει η πράσινη τεχνολογία και να συνδέσουμε τον κόσμο σε καθαρά δίκτυα.
Η Ευρώπη είναι έτοιμη να επενδύσει σε πολλά - από πράσινα προγράμματα ηλεκτροδότησης στην Αφρική έως βιομηχανικά έργα απεξάρτησης από τον λιθάνθρακα στην Ασία και τη Λατινική Αμερική. Διαθέτουμε τεχνογνωσία προσαρμογής του κλίματος που μπορούμε να προσφέρουμε, μαζί με τεχνολογίες αντιμετώπισης πλημμυρών, προηγμένα εργαλεία πρόβλεψης καιρού και ανθεκτικές υποδομές. Με τα οικονομικά μέσα και τις γνώσεις για την υποστήριξη των προσπαθειών προσαρμογής στο κλίμα, η ΕΤΕπ θα χρησιμοποιήσει τους πόρους της προκειμένου να προωθήσει περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις σε αυτόν τον κρίσιμο τομέα.
Δεύτερη προτεραιότητά μας είναι να επενδύσουμε σε πρωτοποριακές πράσινες τεχνολογίες όπως ποτέ άλλοτε. Μια τέτοια έρευνα και ανάπτυξη είναι απαραίτητη και αποτελεί τεράστια ευκαιρία για την αγορά. Ηδη, μια ομάδα χωρών που αντιπροσωπεύουν το ήμισυ των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων έχουν υιοθετήσει μηδενικούς στόχους - και άλλες θα ακολουθήσουν σίγουρα. Ολοι θα χρειαστούν ευρωπαϊκή τεχνολογία και επενδύσεις για να φτάσουν εκεί. Το καθαρό υδρογόνο, οι υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι λύσεις αποθήκευσης ενέργειας μπορούν να αποτελέσουν σημαντικούς εξαγωγικούς τομείς για την ΕΕ.
Τέλος, πρέπει να αγκαλιάσουμε την ιδέα της «κυκλικής οικονομίας». Οπως είναι τα πράγματα, παίρνουμε περισσότερο από τον πλανήτη μας από όσα μπορεί να μας δώσει και τα αποτελέσματα αυτής της υπερκατανάλωσης θα γίνονται όλο και πιο δραματικά και καταστροφικά, κάθε χρόνος που περνά. Πρέπει να μειώσουμε επειγόντως το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και το αποτύπωμα άνθρακα των αγαθών που καταναλώνουμε.
Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να επενδύσουμε σε κυκλικές τεχνολογίες που επαναχρησιμοποιούν πόρους, αντί συνεχώς να παράγουν ή να εισάγουν νέα προϊόντα και να εξάγουν όλο και περισσότερες πρώτες ύλες. Η κυκλική οικονομία έχει τεράστιες δυνατότητες όχι μόνο για τη μείωση της εξάρτησής μας από τους λιγοστούς πόρους, αλλά και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Οπως συνεχίζει να δείχνει η Ευρώπη, το Πράσινο Σύμφωνο δεν είναι απλώς μια περιβαλλοντική πολιτική. Είναι οικονομική και γεωπολιτική ανάγκη.
Πριν από πέντε χρόνια, 196 χώρες ενώθηκαν και υπέγραψαν τη συμφωνία του Παρισιού, δεσμευόμενες να διατηρήσουν τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία εντός δύο βαθμών Κελσίου - κατά προτίμηση 1,5 βαθμό - από το προ-βιομηχανικό επίπεδο. Μέχρι στιγμής, για την υλοποίηση αυτής της δέσμευσης δεν έχει αναληφθεί επαρκής δράση. Είναι καιρός να αυξήσουμε τις φιλοδοξίες μας και να επιταχύνουμε την πρόοδο. Αυτό θα είναι το μήνυμά μας προς τον κόσμο στην εκδήλωση «Επενδύοντας στη δράση για το κλίμα», στις 24 Μαρτίου.
Πρέπει να ενωθούμε - όχι μόνο κυβερνήσεις αλλά και επιχειρήσεις, πόλεις, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και η κοινωνία των πολιτών - ώστε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική πρόκληση. Η Ευρώπη διαθέτει τα εργαλεία, τις δεξιότητες και τη γνώση για να πρωτοστατήσει στην προσπάθεια. Πρέπει να μετατρέψουμε την ηγετική μας πολιτική για το κλίμα σε ηγετική θέση στην αγορά, διασφαλίζοντας έτσι ένα Παγκόσμιο Πράσινο Σύμφωνο.
Ας πιάσουμε δουλειά.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο Βέρνερ Χόγιερ είναι πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
