Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Σύνδεση μέλους
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Τον Νοέμβριο του 2016, ένας εξουσιομανής και αδίστακτος «πολιτικός», ο Ντόναλντ Τραμπ, βρέθηκε στην κορυφή της αμερικανικής διοίκησης ακολουθώντας μια αντισυστημική και εμπρηστική δημαγωγία. Καθοδηγούμενη από τον ίδιο τον Τραμπ, αυτή η δημαγωγία «οδήγησε» στις 6 Ιανουαρίου έναν ιδιαίτερο όχλο στο εσωτερικό του Καπιτωλίου. Για λίγες ώρες οι ΗΠΑ βρέθηκαν μεταξύ τραγωδίας και φάρσας και η ισχυρότερη χώρα του κόσμου έδωσε μια εικόνα τριτοκοσμικής δημοκρατίας. Πλέον τα γεγονότα στο Καπιτώλιο της 6ης Ιανουαρίου έχουν περάσει στην Ιστορία ως μια επίθεση που υποκινήθηκε από έναν εν ενεργεία πρόεδρο, ως μια στιγμή μεγάλης ατίμωσης και ντροπής για το αμερικανικό έθνος, όπως υπογράμμισε εύστοχα ο Μπαράκ Ομπάμα.
Τα γεγονότα της 6ης Ιανουαρίου μας επιβεβαίωσαν την «αντοχή» του Τραμπ στην εκλογική του βάση και το γεγονός πως οι ΗΠΑ είναι πλέον βαθιά διχασμένες. Με ζωντανές ακόμη τις εικόνες εισβολής οπαδών του Τραμπ στο Καπιτώλιο, ο Μπάιντεν θα επιχειρήσει να συμφιλιώσει την πολωμένη πολιτική ζωή των ΗΠΑ.
Στη διεθνή σκηνή, μετά τον ιδιαίτερο «αναχωρητισμό» που κατέγραψε η διοίκηση Τραμπ σε περιοχές όπως η Μεσόγειος, δημιουργώντας ένα μεγάλο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό κενό, θα μπορέσει άραγε ο νέος πρόεδρος να επαναφέρει τις ΗΠΑ στην ηγεσία της διεθνούς πολιτικής;
Στα χρόνια της διακυβέρνησης Τραμπ, οι ΗΠΑ έδειξαν σαν να μην είχαν τη δύναμη να μείνουν στην κορυφή και ξέχασαν γιατί η ηγετική θέση είναι σημαντική όχι μόνο για τις ΗΠΑ αλλά και την ευρωατλαντική κοινότητα.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Ευρώπη βρίσκεται σε έναν μετα-ηγεμονικό κόσμο που είναι πιο ψηφιακός, πιο κινεζικός, έναν κόσμο της διακινδύνευσης και του ρίσκου. Πρόκειται για έναν κόσμο όπου ο δημόσιος χώρος μεταφέρεται στο Διαδίκτυο αλλά γίνεται όλο και πιο ουσιαστικός.
Αν και το ευρωπαϊκό σχέδιο αποτελεί πλέον μια πολιτική, οικονομική, θεσμική και νομική πραγματικότητα και ένα κύριο χαρακτηριστικό της καθημερινής ζωής των ευρωπαίων πολιτών, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η Ευρώπη εξαρτάται κυρίως από τη ζωτικότητα της ιδέας στην οποία βασίζεται. Σε έναν κόσμο μεγάλων αλλαγών η ΕΕ δεν μπορεί να πορευτεί με πολιτικές μικρών βημάτων. Δίχως ένα ανανεωμένο όραμα για την ευρωπαϊκή ενοποίηση και μια αποτελεσματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των κρίσεων, οι νέοι (και οι παλιοί) εθνικισμοί θα συνεχίσουν να ενισχύονται και θα αμφισβητούν το σχέδιο της ειρηνικής ενοποίησης που στηρίζεται στο κράτος δικαίου.
Περιμένοντας λοιπόν τον Μπάιντεν να «επιδιορθώσει» και να συμφιλιώσει τις ΗΠΑ πριν πρωταγωνιστήσουν και πάλι στη διεθνή σκηνή, η Ευρωπαϊκή Eνωση πρέπει να προχωρήσει και ως γεωπολιτική δύναμη, με περισσότερη στρατηγική σκέψη, περισσότερα μέσα και σύγκλιση συμφερόντων. Απέναντι στους παράγοντες αποσταθεροποίησης όπως είναι η ριζοσπαστικοποίηση του Ισλάμ και προκειμένου να αντιμετωπιστούν δύσκολα ζητήματα όπως είναι η παρατεταμένη κρίση στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, χρειάζεται περισσότερη ευρωπαϊκή κυριαρχία και στρατηγική αυτονομία. Η Ευρώπη θα ενισχυθεί από την παρουσία Μπάιντεν γιατί ο νέος πρόεδρος με έναν εξωστρεφή πατριωτισμό και έμφαση στην πολυμέρεια και διεθνή συνεργασία θα βοηθήσει τις ΗΠΑ να επιστρέψουν στη διεθνή σκηνή και μάλιστα σε μια εποχή όπου μια μεγάλη σύγκρουση ανάμεσα στη δημοκρατία και sτον λαϊκισμό είναι σε εξέλιξη.
Ο Σωτήρης Ντάλης είναι αν. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παπαζήση το βιβλίο του «Μare Nostrum: Μετατοπίσεις ισχύος στον γεωπολιτικό χάρτη της Μεσογείου».
