Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Σύνδεση μέλους
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Μπορούμε να οραματιζόμαστε το μέλλον στο μέσο της μεγαλύτερης μεταπολεμικής κρίσης στην Ελλάδα και τον κόσμο; Και όμως ναι! Οι επιστήμονες έχουν υποχρέωση να το κάνουν. Γνωρίζουμε τι θα συμβεί; Οχι βέβαια. Μπορούμε όμως να περιγράψουμε εναλλακτικά σενάρια του τι πιθανόν να συμβεί, πώς δηλαδή η οικονομία, η βιομηχανία, η πολιτική θα τοποθετηθούν στο μέλλον μετά τη μεγάλη χρηματοοικονομική κρίση της δεκαετίας που πέρασε και μετά την εξωγενή απειλή της ανθρωπότητας από τον COVID.
Ο σχεδιασμός των εναλλακτικών σεναρίων έχει έναν και μοναδικό στόχο: την προετοιμασία της κοινωνίας, των επιχειρήσεων, των πολιτών και της οικονομίας απέναντι στις συνήθως τέσσερις εκδοχές: α) ότι θα αναπτυχθούμε περισσότερο (ξεπερνώντας τα προβλήματα του COVID και των χρεών), β) απλώς θα εξελιχθούμε πειθαρχημένα σύμφωνα με τις τάσεις και τα χαρακτηριστικά του παρόντος (πριν υπήρχε δημοσιονομική πειθαρχία, τώρα αλλαγή παραδείγματος, νομισματική χαλάρωση και μεταφορά χρεών στις μελλοντικές γενεές, με ανεργία και απομείωση της αξίας του ανθρώπινου κεφαλαίου), γ) θα μετασχηματιστούμε κατά τρόπο ριζικό και σημαντικό υπό την επιρροή της αλλαγής της τεχνολογίας, της αποπαγκοσμιοποίησης και της επαναπαγκοσμιοποίησης κατά το 2030, ίσως υπό την Κίνα, της εργασίας από το σπίτι και τέλος δ) ότι θα καταρρεύσει το κοινωνικό και πολιτικό μας σύστημα (κλιματική καταστροφή, αποκανονικοποίηση και αναρχία των αγορών, γεωστρατηγικές αναταραχές και πόλεμοι κ.τ.λ.).
Μάλιστα, ίσως να είναι η πρώτη φορά που στην Ελλάδα προσφέρονται τόσο σημαντικές και καλά οργανωμένες επιστημονικές δουλειές που αφορούν το μέλλον μας και την επόμενη δεκαετία: Σχέδιο Ανάπτυξης (Εκθεση Πισσαρίδη), Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που σχετίζεται με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, ο σχεδιασμός για τον επόμενο Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό (2021-2027). Δεν είναι απαραίτητο κάποιος να συμφωνεί με τις πολιτικές υποθήκες ή με τις συγκεκριμένες προτάσεις οικονομικής πολιτικής που παρατίθενται. Ισως μάλιστα να είναι αναγκαίο να εστιάσουμε την οπτική μας στο μέλλον με μια πιο ολοκληρωμένη αντίληψη της κοινωνικής και οικονομικής μεταβολής. Ετσι θα ερχόμαστε πιο κοντά στην έννοια της Πολιτικής Οικονομίας για την Ελλάδα του 2030 όπου εξετάζονται ταυτοχρόνως οι προϋποθέσεις της διατηρήσιμης ανάπτυξης, της διατηρήσιμης διακυβέρνησης και πολιτικής, της συμπεριληπτικής πολιτικής, των ανθρώπινων συμπεριφορών και της δυναμικής οικονομικής μεγέθυνσης υπό εξελικτική ματιά. Η ερευνητική ομάδα του ΕΚΠΑ έκανε μόλις μια σχετική τρίτομη έκδοση στις ΗΠΑ για την Ελλάδα με την Palgrave MacMillan.
Σημειωτέον ότι οι στόχοι αυτοί είναι πολλές φορές αντιθετικοί μεταξύ τους και η πολιτική και οι πολιτικοί έχουν πολύ δύσκολο έργο να επιτελέσουν. Χρειάζεται πάντως να κινητοποιηθεί και να ενεργοποιηθεί ολόκληρη η κοινωνία από μια ξεκάθαρη πρωτοπορία πέρα από επιμέρους θεωρητικές παραδοχές όταν οι εποχές μεταβάλλονται ταχύτατα! Ομως για να ληφθούν από την κοινωνία και τους θεσμούς κατάλληλες αποφάσεις το πρώτο βήμα είναι η γνώση. Και τώρα είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο! Η αξιοποίησή της και ο δημιουργικός διάλογος είναι το επόμενο βήμα.
Ο Παναγιώτης Ε. Πετράκης είναι καθηγητής ΕΚΠΑ
