Μια ευκαιρία ανανέωσης

Οταν ο Φρανσουά Μιτεράν είπε ότι η πολιτική είναι η σωστή διαχείριση των συμβόλων, μάλλον δεν εννοούσε ότι η πολιτική πρέπει να στηρίζεται τόσο πολύ στους συμβολισμούς και μάλιστα με τόσο επιδερμικό τρόπο. Κάπως έτσι, έχουμε ξεχάσει και τι συζητάμε όταν μιλάμε για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ξέρουμε όλοι, θεωρητικώς, τι συμβολίζει, μπορούμε να εξετάσουμε και να κατανοήσουμε τον ρόλο της ιστορίας στη διαμόρφωση του θεσμού, έχουμε όλοι άποψη για τα πρόσωπα που τον υπηρέτησαν. Ομως δεν ομολογούμε ότι είναι ένας θεσμός που υποβαθμίστηκε, όχι από τις δημοκρατικές διεργασίες και την εξέλιξη του πολιτεύματος που τον οδήγησαν πρακτικά σε έναν ρόλο καθαρά συμβολικό, αλλά από το πολιτικό σύστημα που χρησιμοποιεί την εκλογή του όπως βολεύει, κάθε φορά, ανάλογα με τη συγκυρία. Από αυτή την άποψη, η αποσύνδεση της εκλογής του Προέδρου από τη διάλυση της Βουλής είναι μια θετική εξέλιξη, ώστε να μην ξαναευτελιστεί η διαδικασία, όπως έχει γίνει και στο πολύ πρόσφατο παρελθόν. Από την άλλη, το βάρος πια πέφτει σχεδόν εξ ολοκλήρου στους ώμους του Πρωθυπουργού. Θα μπορούσε η αλλαγή αυτή να γίνει ευκαιρία και για μια ανανέωση του ίδιου του θεσμού. Ανανέωση όμως δεν σημαίνει συμβολοποίηση των χρόνιων προβλημάτων. Για παράδειγμα, η χώρα που πιάνει πάτο στον δείκτη ισότητας των φύλων της ΕΕ, δεν χρειάζεται να συμβολίσει την ισότητα με μια γυναίκα Πρόεδρο της Δημοκρατίας αλλά με έναν ή μια Πρόεδρο που θα θεωρεί το θέμα αυτό σημαντικό και θα δείξει ενδιαφέρον για όσα αφορούν τη ζωή και τις επιλογές των γυναικών. Ανανέωση σημαίνει η επιλογή ενός προσώπου που να παραπέμπει στο μέλλον, όχι στο παρελθόν, που να θέλει και να μπορεί να ασχοληθεί με τα μεγάλα θέματα που απασχολούν πια την ανθρωπότητα, τις ανισότητες, το περιβάλλον κ.ά., ώστε να αποκτήσει ο θεσμός μια νέα ταυτότητα, τώρα που δεν είναι πια, η εκλογή του, μια ευκαιρία για αλισβερίσια ή πρόωρες εκλογές. Είναι μια ευκαιρία για έναν Πρόεδρο που δεν θα συμβολίζει απλώς κάτι αλλά θα μπορεί να εισφέρει σε μια μεγάλη ατζέντα χωρίς να πολιτικολογεί, όπως κάνουν πολλοί μη εκτελεστικοί πολιτειακοί άρχοντες σε μεγάλες δημοκρατίες. Ειδάλλως υπάρχει ο κίνδυνος ο θεσμός να γίνει, σταδιακά, ένα ξεπερασμένο σύμβολο, χωρίς νόημα ύπαρξης.