Αυτές οι ευρωεκλογές είναι οι κρισιμότερες από δημιουργίας της ΕΕ. Σε αυτές, ανάλογα με την πλειοψηφία εντός του Ευρωκοινοβουλίου, δεν θα κριθεί μόνο το ευρωπαϊκό μοντέλο της φιλελεύθερης δημοκρατίας, αλλά και η ίδια η δυνατότητα της Ενωσης να προχωρήσει στην υλοποίηση των ήδη αποφασισμένων πολιτικών για μεγαλύτερη ολοκλήρωσή της. Και τελικά θα κριθεί το ίδιο το μέλλον της. Οι λόγοι είναι πολλοί.

Αρχικά η παρακμή, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, των δυνάμεων εκείνων που οικοδόμησαν την Ευρωπαϊκή Ενωση, δηλαδή της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς. Η Ευρώπη οικοδομήθηκε γύρω από το Κέντρο, με συναινέσεις, συμφωνίες, αλληλοϋποχωρήσεις. Η σοσιαλδημοκρατία ιδίως βρίσκεται σε βαθιά κρίση, γεγονός που είναι φανερό σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Διασώζεται μόνο εκεί που, όπως στην Πορτογαλία και την Ισπανία, συμμάχησε με την Αριστερά ή πήρε πιο ριζοσπαστική μορφή, όπως οι Εργατικοί με τον Κόρμπιν στη Μ. Βρετανία, που όμως αποχωρεί από την ΕΕ. Η Κεντροδεξιά διατηρεί σχετικά τις δυνάμεις της, αλλά η φυσιογνωμία της αλλοιώνεται σχεδόν παντού. Το Λαϊκό Ευρωπαϊκό Κόμμα, που ανέχεται στους κόλπους τους τον κατεξοχήν εκπρόσωπο της «αντιφιλελεύθερης δημοκρατίας» Βίκτορ Ορμπαν, διολισθαίνει σε ολοένα πιο καθαρά δεξιές ή ακραία δεξιές θέσεις, αντιμεταναστευτικές και ξενόφοβες. Ουσιαστικά, αυτό που παρατηρούμε είναι η εξαΰλωση του Κέντρου: η πολιτική αντιπαράθεση πολώνεται και οδηγείται προς τα άκρα καθώς η Κεντροδεξιά μεταβάλλεται σε μια καθαρή και συχνά σκληρή Δεξιά, ενώ η Κεντροαριστερά σταδιακά ριζοσπαστικοποιείται, ξαναβρίσκοντας μια λογική καταγγελίας και αμφισβήτησης.

Σε κάθε περίπτωση, ποτέ η αντιπαράθεση Αριστεράς – Δεξιάς δεν ήταν πιο σαφής. Ομως, με αυτή τη σύγκρουση να λαμβάνει σήμερα νέα μορφή, με πολιτικά σχήματα είτε να αλλάζουν είτε να εξαφανίζονται, οι ευρωεκλογές αναπόδραστα θα αποτυπώσουν τις νέες ισορροπίες και συσχετισμούς.

Από την άλλη, η Ενωση βρίσκεται μπροστά σε υπαρκτές προκλήσεις για το μέλλον της:

n Το Brexit, με τις απρόβλεπτες ακόμη συνέπειες από την απώλεια ενός ισχυρού κράτους-μέλους.

n Η προεδρία Τραμπ με τη «σκιά» που βάζει στον διατλαντικό δεσμό.

n Τα μεταναστευτικά ρεύματα.

n Η άνοδος λαϊκιστικών/ξενοφοβικών δυνάμεων μέσα στην ίδια την Ενωση, όχι μόνο στην Ανατολική Ευρώπη με τον Βίκτορ Ορμπαν στην Ουγγαρία ή τον Κατσίνσκι στην Πολωνία, αλλά και στην «παλιά Ευρώπη»: Ιταλία, Γαλλία, Ολλανδία, Γερμανία.

n Οι σχέσεις με τη Ρωσία και την Τουρκία.

Μπροστά σε όλα αυτά η ΕΕ πρέπει να αποδείξει ότι αντέχει και έχει τη θέληση να προχωρήσει παραπέρα. Αλλά αυτή τη φορά τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Ο κίνδυνος ανάδειξης ενός μεγάλου αντιευρωπαϊκού μετώπου εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που θα κινείται κατά της ίδιας της ύπαρξης της Ενωσης, είναι για πρώτη φορά τόσο κοντά.

Η Μαριλένα Κοππά είναι αναπληρώτρια Καθηγήτρια Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Τελευταία Νέα