Το μήνυμα του νομπελίστα οικονομολόγου Τζόζεφ Στίγκλιτς είναι ζοφερό: «Η Αμερική θα πρέπει να αποτελεί προειδοποίηση για τις άλλες χώρες». Σε συνέντευξή του στην «Guardian» ο Στίγκλιτς, ο 75χρονος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, περιγράφει πως «οι ΗΠΑ ήταν μια πολύ διαφορετική χώρα πριν από 40 χρόνια. Η κατηφόρα ήρθε πολύ γρήγορα. Η Αμερική, πιστεύω, θα πρέπει να λειτουργήσει ως κώδωνας κινδύνου για τις άλλες χώρες ώστε να μη θεωρήσουν δεδομένους τους θεσμούς τους. Ανησυχώ ότι η κατάσταση στις ΗΠΑ μπορεί να χειροτερέψει».
Στον Στίγκλιτς αποδίδεται η φράση του «1%», της αντίληψης ότι το 1% των πιο πλούσιων Αμερικανών έχει συγκεντρώσει τόση πολιτική ισχύ και πλούτο τις τελευταίες δεκαετίες – μέσω του επηρεασμού των ψηφοφόρων, της προώθησης των ειδικών συμφερόντων τους και της διαβρωτικής επιρροής των χρημάτων – σε βασμό ώστε να υποστεί ζημιές η οικονομία της χώρα και να υπονομευθεί η δημοκρατία.
Στο μπεστ σέλερ βιβλίο του «Η τιμή της ανισότητας» εξήγησε πρόσφατα λεπτομερώς πως η Αμερική διαλύεται με ολοένα αυξανόμενο ρυθμό. Και ισχυρίζεται πως η έντονη ανισότητα στις ΗΠΑ αποτέλεσε επιλογή των ηγεσιών της χώρας: απόρροια νόμων, πολιτικών και ρυθμίσεων. Πριν από λίγες ημέρες ανέλυσε σε επιστημονικό περιοδικό πως η ανισότητα στις ΗΠΑ έχει χειροτερέψει τόσο πολύ τα τελευταία 40 χρόνια, ώστε η δημοκρατία στη χώρα είναι πλέον σε κίνδυνο. «Τα έσοδα του 0,1% των Αμερικών που είναι οι πιο πλούσιοι έχουν τετραπλασιαστεί σε αυτή τη χρονική περίδο και του 1% έχουν διπλασιαστεί, την ώρα που τα έσοδα του 90% των πολιτών μας έχουν μειωθεί» τονίζει.
Και δεν είναι μόνο αυτό. «Οι χαμηλοί μισθοί, προσαρμοσμένοι στον πληθωρισμό, είναι στο ίδιο επίπεδο με τους μισθούς που ίσχυαν πριν από 60 χρόνια. Ο πλούτος είναι ακόμα πιο άσχημα κατανεμημένος, με μόλις 3 Αμερικανούς να κατέχουν περιουσία ίση με εκείνη που έχει το πιο φτωχό 50%». Κάτι που είναι φυσικό να έχει και πολιτικές προεκτάσεις. «Καθώς όλο και περισσότεροι πολίτες μας κατανοούν το γιατί οι καρποί της οικονομικής προόδου έχουν μοιραστεί τόσο άνισα, δημιουργήθηκε ο πραγματικός κίνδυνος να πέσουν θύματα ενός δημαγωγού που κατηγορεί για τα προβλήματα της χώρας άλλους και υπόσχεται ψευδώς ότι θα διορθώσει το “σαθρό” σύστημα. Ηδη έχουμε πάρει μια πρώτη γεύση αυτού. Ομως τα πράγματα θα χειροτερέψουν κι άλλο».
Γι’ αυτό και θέλει να προειδοποιήσει τις άλλες χώρες. «Κάποιες από τις δυνάμεις που βλέπουμε να δραστηριοποιούνται σήμερα απειλούν αυτό που θα χαρακτήριζα ως κοινωνικό σύστημα. Οι κοντόφθαλμοι και εκείνοι που ανήκουν στο 1% γνωρίζουν πως τα όσα θέλουν έρχονται σε αντίθεση με όσα γίνονται σε μια λειτουργική δημοκρατία. Οι περισσότεροι Αμερικανοί θέλουν πιο μεγάλο κατώτατο μισθό, θέλουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, θέλουν πιο ισχυρούς χρηματοπιστωτικούς κανονισμούς, θέλουν ισχυρούς ελέγχους στην οπλοκατοχή – στις δημοσκοπήσεις τα αιτήματα αυτά συγκεντρώνουν έως και 75%. Κι όμως η δημοκρατία μας δεν μπορεί να τους τα δώσει».
Κατά τη γνώμη του, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου και η πίεση των Ρεπουμπλικανών να υπονομεύσουν περαιτέρω την οικονομική ισότητα σημαίνει ότι το παλιό κοινωνικό συμβόλαιο καταργείται. Θεωρεί πως όλα αυτά, μαζί με το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, απειλούν συθέμελα το υπάρχον σύστημα. «Μου θυμίζουν την ιστορία του Τζάρεντ Ντάιαμοντ για την κατάρρευση του πολιτισμού στα νησιά του Πάσχα, όπου έκοψαν όλα τα δέντρα και έτσι, καθώς δεν μπορούσαν να φτιάξουν βάρκες για να πάνε σε άλλα νησιά, κατέστρεψαν το μέλλον τους».
Τελευταία Νέα