«Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» αποκάλεσε τα Κατεχόμενα ο ρώσος πρωθυπουργός Ντιμίτρι Μεντβέντεφ σε συνέντευξή του στην «Kommersant» και αμέσως η αναφορά του έκανε τον γύρο του κόσμου, προκαλώντας αλγεινή εντύπωση σε Ελλάδα και Κύπρο.

Η δήλωση Μεντβέντεφ έγινε στο πλαίσιο σχολίου για την προσπάθεια ένταξης της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Δεν κατανοώ για ποιον λόγο το κάνουν αυτό. Είναι ένα διπλωματικό κόλπο, όπου απλώς λένε ότι θα δεχθούν τη Γεωργία, αλλά στην ουσία δεν προχωρούν σε κανένα πρακτικό βήμα; Αν πρόκειται γι’ αυτό, τους καλούμε να μας πουν σε ποια άλλη περίπτωση κάνουν αυτό το κόλπο. Για παράδειγμα, προσκαλούν το Κόσοβο να ενταχθεί στη Συμμαχία, ή την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου; Θα βελτίωνε αυτό την κατάσταση στον κόσμο;»…

Ρητορικό ολίσθημα, αυτοματισμός ή καμπανάκι για εξελίξεις και αλλαγή στάσης της Μόσχας στο Κυπριακό; Πρέπει να ανησυχεί η Λευκωσία από τη συγκεκριμένη αναφορά και τις διαρκώς βελτιούμενες σχέσεις Ρωσίας – Τουρκίας, έστω και αν οι αναλυτές μιλούν για ευκαιριακή λυκοσυμμαχία;

Ο κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Πρόδρομος Προδρόμου, μιλώντας στα «ΝΕΑ», σημειώνει ότι η δήλωση προκάλεσε ανησυχία στη Λευκωσία, παρά τις παραδοσιακές σχέσεις με τη Μόσχα, τονίζοντας ότι χρειάζεται προσοχή και εγρήγορση «διότι τέτοιου είδους ρητορικά ολισθήματα ή και “αυτοματισμοί” μπορεί κάποτε να φέρνουν και ενός είδους εξοικείωση ή και εξομάλυνση της κατοχής». Σημειώνει δε με νόημα ότι οι διεθνείς σχέσεις βασίζονται σε συμφέροντα και τίποτα δεν θεωρείται μόνιμο…

 Ανησυχεί την Κυπριακή Δημοκρατία η σύσφιγξη των σχέσεων Ρωσίας – Τουρκίας που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα, με δεδομένη και την κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις; 

Παρακολουθούμε στενά τις ανακατατάξεις ή και αναταράξεις που σημειώνονται στις μέρες μας στις διεθνείς ισορροπίες. Βέβαια, έχουμε πια την ωριμότητα, τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα, να ξέρουμε ότι προσεγγίσεις και τοποθετήσεις στον διεθνή χώρο, εκτός από το δίκαιο ή τις παραδοσιακές φιλίες, ορίζονται από συμφέροντα κρατών. Ξέρουμε επίσης ότι τίποτα δεν είναι μόνιμο. Ενα παράδειγμα, οι μεγάλες διακυμάνσεις τα τελευταία χρόνια στις σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ. Δεν έχουμε κάποιο δόγμα που να λέει ότι «ο φίλος του αντιπάλου είναι αυτόματα αντίπαλος» ή κάτι ανάλογο. Οπως η Κύπρος έχει ταυτόχρονα φιλικές σχέσεις με δυνάμεις που μεταξύ τους βρίσκονται σε αντιπαλότητα, καταλαβαίνουμε ότι κάτι ανάλογο μπορεί να συμβαίνει και με άλλους.

Η σχέση της Κύπρου με τη Ρωσία είναι ιστορική, για γνωστούς λόγους, αλλά ταυτόχρονα διατηρείται σε ένα πολύ καλό επίπεδο χάρη στη στάση αρχών που κρατά η Ρωσική Ομοσπονδία στο Κυπριακό. Μέσα από αυτή τη σχέση επιδιώξαμε να ευαισθητοποιήσουμε τη ρωσική πλευρά για την απειλή που συνιστά ο πυρηνικός σταθμός στο Ακκιογιού και για κάποια επιρροή στον Ερντογάν προκειμένου να εγκαταλείψει τα σχέδια ελέγχου της Κύπρου.

Οσον αφορά την τάση της Τουρκίας να βρεθεί, με εξοπλιστικά προγράμματα ή άλλως πως, εκτός του δυτικού συστήματος ασφάλειας με αποτέλεσμα την αντίδραση των ΗΠΑ, αυτό είναι ένα γενικότερο ζήτημα που αφορά και πολλά άλλα κράτη. Βεβαίως και όλα αυτά μπορεί να επηρεάσουν την Κύπρο και τον περίγυρο του Κυπριακού. Εμείς, από την πλευρά μας, αναπτύσσουμε και εμβαθύνουμε τις σχέσεις που μπορεί να είναι χρήσιμες στη χώρα μας, για το συμφέρον της Κύπρου. Τόσο με το πλέγμα τριμερών συμμαχιών στην περιοχή μας, την παρουσία μας στην ενωμένη Ευρώπη και τον ρόλο που αναπτύσσουμε ως ευρωπαϊκός πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή, όσο και με την αναβαθμισμένη σχέση με τις ΗΠΑ. Η επίμονη επιδίωξη να απαλλάξουμε την Κύπρο από την τουρκική κατοχή δεν αλλάζει. Αναπροσαρμόζουμε την τακτική μας και προσπαθούμε να αξιοποιήσουμε ευκαιρίες ή και να αντιμετωπίσουμε κάποια δυσμενή τροπή των πραγμάτων, αναλόγως των εξελίξεων.

Θεωρείτε «επικίνδυνη εξέλιξη» την αναφορά του Ντιμίτρι Μεντβέντεφ στα Κατεχόμενα ως Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου;

Αναμφίβολα όσο διαρκεί η σημερινή κατάσταση πραγμάτων, με την Τουρκία να ελέγχει πλήρως τα Κατεχόμενα και να προσπαθεί να τα παρουσιάζει ως κράτος, θα υπάρχουν και κίνδυνοι.

Αντιλαμβάνομαι ότι ο πρωθυπουργός της Ρωσίας χρησιμοποίησε τα Κατεχόμενα ως παράδειγμα για να δείξει ότι τέτοιες αυθαίρετες και απολύτως έκνομες αποσχιστικές ενέργειες δεν μπορεί να γίνουν αποδεκτές. Μέχρις εδώ πρόκειται για θετική τοποθέτηση. Το ότι όμως χρησιμοποίησε την ονομασία του ανύπαρκτου και πειρατικού μορφώματος, που μόνο η Τουρκία δέχεται μέσα σε όλο τον κόσμο, σίγουρα δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό και δημιουργεί μια ανησυχία. Δεν υπάρχει «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» και αυτή είναι η θέση που έχει και η Ρωσική Ομοσπονδία. Αλλά χρειάζεται προσοχή και εγρήγορση, διότι τέτοιου είδους ρητορικά ολισθήματα ή και «αυτοματισμοί» μπορεί κάποτε να φέρνουν και ενός είδους εξοικείωση ή και εξομάλυνση της κατοχής.

Η οικονομική κρίση στην Τουρκία μπορεί να έχει αντίκτυπο και στην Κύπρο;

Νομίζω ότι αυτή η οξεία οικονομική κρίση δεν έπεσε «από τον ουρανό», ούτε και είναι αποτέλεσμα μόνο κάποιων εξωτερικών πιέσεων. Προκύπτει μάλλον από το ίδιο το μοντέλο που προσπαθεί να επιβάλει στη χώρα η σημερινή εξουσία. Πιθανότατα θα έχει επίδραση και στην εξωτερική συμπεριφορά της Τουρκίας. Ωστόσο, ειδικά στο Κυπριακό, έχουμε συνηθίσει εδώ και δεκαετίες να έχουμε λίγο-πολύ, με κάποιες διακυμάνσεις, μια τουρκική στρατηγική που δεν αλλάζει είτε με ευημερία είτε με οικονομική υστέρηση, είτε με πολιτική σταθερότητα είτε με αναταράξεις και περιπέτειες. Και είναι αυτή η προσέγγιση της Τουρκίας που πρέπει να αλλάξει για να φτάσουμε και σε λύση. Χρειάζεται βέβαια προσοχή, διότι μια γραμμική ανάγνωση είναι ότι η τουρκική ηγεσία μέσα από την πολύ δύσκολη θέση, μπορεί να γίνει ακόμα πιο επιθετική ή αδιάλλακτη. Αλλοι εκτιμούν ότι, αντίστροφα, πιθανώς η Τουρκία να αναζητήσει μείωση της έντασης στη σχέση της με την Ευρώπη. Μπορεί να σημαίνει αυτό και μια λιγότερο αδιάλλακτη στάση στο Κυπριακό; Μένει να το δούμε…