Έχει περάσει ένας χρόνος από τότε που ο Μπασάρ αλ Άσαντ, μετά την επανένταξη της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο και την παρουσία του στη Σύνοδο Κορυφής της Τζέντας, βρέθηκε να χάνει τον έλεγχο της Δαμασκού. Παρά τις επαφές του με ηγέτες όπως ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, Μοχάμεντ μπιν Ζάιντ, και την επιστροφή ευρωπαϊκών πρεσβειών στη Συρία, η αιφνίδια επίθεση στο Χαλέπι από τις δυνάμεις του Σαράα μετά την εκεχειρία της Χεζμπολάχ με το Ισραήλ οδήγησε στην κατάρρευση του καθεστώτος το Δεκέμβριο του 2024.
Όπως έχει παραδεχτεί δημόσια ο Σύρος Υπουργός Εξωτερικών Σαμπάνι στο Majalla, οι Ρώσοι προχώρησαν σε απευθείας συμφωνία με τον Σαράα, γεγονός που περιόρισε τον ρόλο της Τουρκίας. Σε κάθε περίπτωση, για να σταθεροποιήσει τη Συρία σήμερα, ο Σαράα πρέπει να μάθει από τον Χαφέζ αλ Άσαντ, ο οποίος μετά από έξι διαδοχικά πραξικοπήματα κατέστησε τη χώρα περιφερειακή δύναμη, με επιρροή στον Λίβανο, ρόλο στην Παλαιστίνη και στρατηγική συμμαχία με τις ΗΠΑ εναντίον του Σαντάμ. Χωρίς ισορροπία δυνάμεων, η Συρία κινδυνεύει να επιστρέψει στη δεκαετία του ’50 και του ’60, όταν ήταν πεδίο ανταγωνισμού Σαουδικής Αραβίας, Τουρκίας, Ισραήλ, Ρωσίας και ΗΠΑ. Παράλληλα, δεν μπορεί να αγνοεί τις επιθέσεις οι εντάσεις κατά των
Αλαουιτών στα πάραλια της Συρίας, τη δυσαρέσκεια των Δρούζων στο Νότο και τις πίεσεις που ασκούνται κατά των Χριστιανών, προκειμένου να μεταναστεύσουν ή να αλλαξοπιστήσουν.
Εκεί έχει ρόλο και η Αθήνα. Η Ελλάδα έχει ιστορικό ρόλο στη Συρία, το Λίβανο, την Ιορδανία και το Ιράκ. Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία και το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχουν αναδειχθεί σε βασικούς παράγοντες στη Λεβαντίνη κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Συρία, αλλά και στην πολιτική σκηνή της Ουάσιγκτον. Οι Σύροι εκφράζουν ανησυχία για ένα τουρκικά ελεγχόμενο μονοπώλιο φυσικού αερίου και Μεσογείου. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μέσω της Dubai Ports, έχουν αναλάβει τη διαχείριση του λιμανιού. Η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, εκμεταλλευόμενη τόσο τις σχέσεις με την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ, που αντιμετωπίζουν με μεγάλη καχυποψία την τουρκική επικυριαρχία στη Συρία.
Η σημασία των Χριστιανών στη Συρία
Παρά το θερμό καλωσόρισμα του Σαράα στην Ουάσιγκτον, πολλοί Αμερικανοί χριστιανοί συντηρητικοί εκφράζουν ανησυχία για τη μεταχείριση των Χριστιανών στη Συρία. Η Λεβαντίνη θεωρείται από τον 19ο αιώνα κοιτίδα του Χριστιανισμού για την αμερικανική θρησκευτική παράδοση. Από την Αντιόχεια έως την Ιερουσαλήμ μέσω Δαμασκού, οι Αμερικανοί προσκυνητές συνέδεσαν τη Συρία με την πρώιμη χριστιανική ιστορία.
Η μελέτη της αραμαϊκής και συριακής γλώσσας, η ίδρυση σχολών και το Συριακό Προτεσταντικό Κολέγιο (μετέπειτα Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Βηρυτού) ενίσχυσαν αυτήν την ταυτότητα. Οι Έλληνες Ορθόδοξοι και οι Αρμένιοι Χριστιανοί είναι οι πρώτοι και αυτόχθονες Σύριοι, προγενέστεροι των Αράβων, και ιστορικά κατείχαν εξέχουσα θέση στην οικονομία και την πολιτική. Ακόμη και οι κοσμικοί Άραβες Σουνίτες εθνικιστές δεν επιθυμούν οι Τουρκο-υποστηριζόμενοι ισλαμιστές να αγνοήσουν τον θρησκευτικό πλουραλισμό που υπήρχε υπό τον Άσαντ, παρά τον αυταρχισμό του.
Ισορροπία ή μαριονέτα;
Παρά τις δηλώσεις του Τραμπ ότι θέλει να «κάνει τη Συρία μεγάλη ξανά», ο Σαράα ελέγχει μόνο περιορισμένες περιοχές στη Δαμασκό. Οι τουρκο-υποστηριζόμενες ομάδες έχουν ισχυρότερη παρουσία στα βορειοανατολικά και δυτικά, ενώ η Δαμασκός καταλήφθηκε από το Νότιο Μέτωπο με στήριξη ΗΠΑ, Βρετανίας και Ιορδανίας. Η άφιξη του Ιμπραχίμ Καλίν στη Δαμασκό ήταν περισσότερο συμβολική παρά ουσιαστική.
Σήμερα, οι διαδηλώσεις κατά του Σαράα είναι εβδομαδιαίες, η οικονομία έχει επιδεινωθεί παρά την άρση κυρώσεων, και η χώρα παραμένει υπό ξένη επιρροή: ρωσικές βάσεις, ισραηλινή παρουσία στο Νότο, αμερικανικές και τουρκικές εγκαταστάσεις. Η Συρία θυμίζει ξανά τη δεκαετία του ’50, όταν ήταν πεδίο ξένης κυριαρχίας. Η Τουρκία κινδυνεύει να εμπλακεί σε μια δαπανηρή περιπέτεια τύπου Βιετνάμ, που δύσκολα θα κερδίσει αν οι ΗΠΑ αποσύρουν το ενδιαφέρον τους.
