Στις 20 Σεπτεμβρίου 1971 η Ελλάδα βυθίστηκε στη θλίψη, καθώς έσβησε η φωνή του Γιώργου Σεφέρη, του ποιητή που με το έργο και τη στάση ζωής του σημάδεψε τον 20ό αιώνα. Ο χαμός του δεν έμεινε απλώς μια λογοτεχνική απώλεια, αλλά μετατράπηκε σε ιστορική στιγμή αντίστασης απέναντι στη Δικτατορία.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η είδηση κυριάρχησε σε όλα τα ελληνικά και διεθνή πρακτορεία, την ώρα που η χώρα βρισκόταν υπό το καθεστώς της Χούντας των Συνταγματαρχών από το 1967. Η κηδεία του Νομπελίστα (Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1963) εξελίχθηκε σε μαζική διαδήλωση, με χιλιάδες πολίτες να ενώνουν τη φωνή τους κατά του καθεστώτος.
«Όλα τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, καθώς και οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί, μετέδωσαν εκτενή τηλεγραφήματα από την Αθήνα για το θάνατο του τιμημένου με Νόμπελ Έλληνα ποιητή, δίνοντας έμφαση στη ζωή, το έργο και την πνευματική του παρακαταθήκη».
Το πολιτικό κλίμα της εποχής ήταν ήδη φορτισμένο. Τον Απρίλιο του 1970, η διεθνής κατακραυγή είχε εξαναγκάσει το καθεστώς να αποφυλακίσει τον Μίκη Θεοδωράκη. Ο κορυφαίος συνθέτης, σε καθεστώς αυτοεξορίας στο Παρίσι, συνέχισε τον αγώνα του μέσα από τη μουσική και τον δημόσιο λόγο, κρατώντας ζωντανό το μήνυμα της αντίστασης.
Ο θάνατος του Σεφέρη, λοιπόν, δεν σήμανε μόνο το τέλος μιας μεγάλης ποιητικής φωνής, αλλά έγινε το σύμβολο ενός λαού που, ακόμα και μέσα στη σιωπή της λογοκρισίας, βρήκε τρόπο να εκφράσει την ελπίδα για ελευθερία.
Οι νέοι έδωσαν το δυναμικό «παρών» στην κηδεία του ποιητή
«ΤΑ ΝΕΑ» μεταδίδουν τον παλμό του μεγέθους του λαϊκού προσκυνήματος και γράφουν στις 23 Σεπτεμβρίου 1971:
«Το Γιώργο Σεφέρη συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία προσωπικότητες του πολιτικού, επιστημονικού, πνευματικού και καλλιτεχνικού κόσμου, αλλά και απλοί άνθρωποι του λαού με τη φορμά της δουλειάς. Αλλά η μεγάλη, η συντριπτική πλειοψηφία αυτών που κατευόδωσαν τον Ποιητή στο μεγάλο του ταξίδι ήταν νέοι, κυρίως φοιτηταί του Πανεπιστημίου, σπουδασταί άλλων Ανωτάτων Σχολών, αλλά και εργαζόμενοι νέοι.
Οι νέοι έσπευσαν να σηκώσουν το νεκρό στα χέρια τους, στο Νεκροταφείο, οι νέοι έφεραν τα πολυάριθμα στεφάνια, οι νέοι άρχισαν να τραγουδούν τον Εθνικό Ύμνο, το μελοποιημένο από το Μίκη Θεοδωράκη ποίημα του Σεφέρη «Άρνηση» και το κρητικό δημοτικό τραγούδι «Πότε θα κάνη ξαστεριά». Οι νέοι άρχισαν να φωνάζουν συνθήματα. Οι νέοι ήταν εκείνοι που κατέκλυσαν από πολύ νωρίς το Ναό. Ήδη στις 3 μ.μ., ο Ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, στην Πλάκα, ήταν ασφυκτικά γεμάτος, καθώς και όλοι οι γύρω δρόμοι και τα πλήθη εξακολουθούσαν να προσέρχονται ολοένα πυκνότερα.(…) Κατά το Associated Press, περί τα 3.000 άτομα έξω από το ναό που κηδεύθηκε ο Σεφέρης, κραύγαζαν “Δημοκρατία – Ελευθερία” και τραγουδούσαν γνωστό τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη. Κατά το αυτό πρακτορείο, η κηδεία του ποιητή Σεφέρη ήταν η πρώτη ευκαιρία για τους Έλληνες να εκφράσουν τα αισθήματά τους, από την εποχή της κηδείας του Γεωργίου Παπανδρέου, την οποίαν είχον παρακολουθήσει 250.000 άτομα, κραυγάζοντας συνθήματα εναντίον του καθεστώτος».
Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν ανάμεσα στους «διανοούμενους του Παρισιού» που απέστειλαν τηλεγράφημα στα «ΝΕΑ» για τον χαμό του Γιώργου Σεφέρη και δημοσιεύθηκε από την εφημερίδα στις 23 Σεπτεμβρίου 1971.
«Οι Έλληνες διανοούμενοι που βρίσκονται μακριά από την πατρίδα συμμετέχουν στο μέγα πένθος για τον θάνατο του Γιώργου Σεφέρη και τιμούν τον ποιητή και τον άνδρα, το έργο του και τους αγώνες τους».
Το στεφάνι που έστειλε ο Μίκης Θεοδωράκης στη μνήμη του Σεφέρη έγραφε:
«Στον μεγάλο μας ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ που δόξασε την Ελλάδα. Μίκης Θεοδωράκης»
Το τηλεγράφημα του Μίκη Θεοδωράκη στη Χούντα
Στις 22 Σεπτεμβρίου 1971, η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» έφερε στο φως το τηλεγράφημα του Μίκη Θεοδωράκη προς τη Δικτατορία, με το οποίο εκδήλωνε την επιθυμία του να παραστεί στην κηδεία του Γιώργου Σεφέρη.
«Ο ραδιοσταθμός του Λονδίνου μετέδωσε χθες το βράδυ ότι ο συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης όταν ανηγγέλθη ο θάνατος του Γ. Σεφέρη απέστειλε τηλεγράφημα προς τον πρεσβευτή της Ελλάδος στο Παρίσι. Το τηλεγράφημα έχει ως εξής:
«Στενός συνεργάτης του Γιώργου Σεφέρη, ζητώ να μου παρασχεθή άδεια διαρκείας 24 ωρών, όπως δυνηθώ να παραστώ στην κηδεία του. Μίκης Θεοδωράκης»
Δεν κατέστη δυνατό ο Μίκης Θεοδωράκης να παραστεί στην κηδεία. Τη φυσική του απουσία, όμως, κάλυψαν τα τραγούδια του, που αντήχησαν δυνατά μέσα από τα στόματα του πλήθους, μετατρέποντας την τελετή σε μια συγκλονιστική αντιδικτατορική διαδήλωση.
