Σοβαρές καταγγελίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων μεταναστών και αιτούντων άσυλο στη Μαυριτανία φέρνει στο φως νέα έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW). Σύμφωνα με την οργάνωση, οι παραβιάσεις διαπιστώνονται κατά την περίοδο από το 2020 έως και τις αρχές του 2025, σε μια χώρα που έχει μετατραπεί σε βασική πύλη εξόδου για δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που αναζητούν δίοδο από την Αφρική προς την Ευρώπη.
Η Μαυριτανία, κράτος της δυτικής Αφρικής με μεγάλη επιφάνεια ερήμου και ακτογραμμή στον Ατλαντικό, έχει λάβει κεντρικό ρόλο στην προσπάθεια ελέγχου των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Η έκθεση του HRW εστιάζει στις συμφωνίες που υπέγραψαν η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ισπανία με τη Μαυριτανία, μεταθέτοντας ουσιαστικά τις αρμοδιότητες επιτήρησης των συνόρων στην αφρικανική χώρα—a επιλογή που, σύμφωνα με την οργάνωση, συνοδεύτηκε από σοβαρότατες παρατυπίες και αδιαφορία για τα δικαιώματα των μεταναστών.
Μαρτυρίες για βασανιστήρια και αυθαίρετες απελάσεις
Η νέα έκθεση, που στηρίζεται σε εκατοντάδες προσωπικές μαρτυρίες, καταγράφει περιστατικά βασανιστηρίων, βιασμών και σεξουαλικής παρενόχλησης, ενώ αναφέρονται και δεκάδες περιπτώσεις αυθαίρετων συλλήψεων, φυλακίσεων και μαζικών απελάσεων με συνοπτικές διαδικασίες. Τα περιστατικά αυτά φέρονται να λαμβάνουν χώρα από τις δυνάμεις ασφαλείας, όπως αστυνομία, ακτοφυλακή, στρατό και χωροφυλακή.
Μετανάστες που φυλακίστηκαν σε μαυριτανικά κέντρα κράτησης περιγράφουν «απάνθρωπες συνθήκες και απάνθρωπη μεταχείριση», με σοβαρές ελλείψεις σε τρόφιμα, την υγιεινή να βρίσκεται σε οριακά επίπεδα και περιστατικά βίας εκ μέρους των φρουρών. Πολλοί υποστηρίζουν πως επαναπροωθήθηκαν σε απομονωμένες περιοχές στα σύνορα με τη Σενεγάλη και το Μαλί ή στην Κάι του Μαλί, όπου όχι μόνο η πρόσβαση σε βοήθεια είναι εξαιρετικά περιορισμένη, αλλά και οι συνθήκες ασφάλειας επισφαλείς.
Αντιδράσεις και στοιχεία για το μέγεθος των απελάσεων
Στις αρχές του 2025, μαζικές επιχειρήσεις απελάσεων μεταναστών από τη Μαυριτανία προκάλεσαν ισχυρές αντιδράσεις στη δυτική Αφρική, με κυβερνήσεις όπως του Μαλί και της Σενεγάλης να εκφράζουν ανοιχτά την αγανάκτησή τους. Οι μαυριτανικές αρχές επιμένουν πως πρόκειται για «επιχειρήσεις ρουτίνας» που στοχοποιούν μετανάστες χωρίς χαρτιά, ενώ αποφεύγουν να δώσουν σαφείς αριθμούς για το μέγεθος των απελάσεων.
Σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης, τουλάχιστον 28.000 άνθρωποι απελάθηκαν μόνο το τρέχον έτος, χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί επίσημα αυτός ο αριθμός.
Θνησιμότητα στη θαλάσσια οδό προς τα Κανάρια
Η απελπισία ωθεί χιλιάδες μετανάστες να διασχίσουν τη θαλάσσια διαδρομή από τη δυτική Αφρική προς το ισπανικό αρχιπέλαγος των Κανάριων Νήσων, συχνά σε υπερφορτωμένα και ακατάλληλα σκάφη. Η ισπανική οργάνωση Caminando Fronteras εκτιμά ότι μόνο το 2024, πάνω από 10.457 άνθρωποι είναι νεκροί ή αγνοούμενοι στα νερά αυτά.
Τα Κανάρια συνεχίζουν να αποτελούν την κύρια είσοδο προσφύγων και μεταναστών στην Ισπανία, παρά την επικινδυνότητα της διαδρομής. Στατιστικά του ισπανικού υπουργείου Εσωτερικών δείχνουν 46.843 αφίξεις στο αρχιπέλαγος το 2024, αριθμός που ξεπερνά κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Ωστόσο, το πρώτο εξάμηνο του 2025 σημειώθηκε σημαντική μείωση κατά 46% στις αφίξεις, συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα της προηγούμενης χρονιάς.
