Είναι της μόδας αυτή την περίοδο οι υποσχέσεις της επιστροφής σε κάποιο ένδοξο παρελθόν. Ολοι, από τους ακροδεξιούς μέχρι τους ριζοσπάστες αριστερούς, θέλουν να ξανακάνουν κάτι – την ΕΕ, τη χώρα, την αντιπολίτευση ή το κόμμα τους – σπουδαίο. Κι έτσι φαντασιώνονται πως θα αυξήσουν τα νούμερά τους.

Τέτοιου είδους προσδοκίες εκφράζονται και στο ΠΑΣΟΚ. Τα στελέχη του, ανεξάρτητα από την ταμπέλα που φοράνε, του εκσυγχρονιστή, του ορίτζιναλ κεντροαριστερού ή του αριστερού, θέλουν το Κίνημα να εκμεταλλευτεί τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης που δεν κέρδισε στην κάλπη προκειμένου να διεκδικήσει εκείνη του πρώτου κόμματος στην επόμενη εθνική αναμέτρηση. Για να γίνει αυτό ο ένας κατέθεσε ενώπιον της πράσινης Κεντρικής Επιτροπής την εισήγηση ενός «άλλου μοντέλου αντιπολίτευσης».

Η δεύτερη ζήτησε να αναλάβει ο καθένας (πρόεδρος, μεγαλοστελέχη και κομματικός μηχανισμός) την ευθύνη που του αναλογεί ώστε να τους εμπιστευτεί ξανά το εκλογικό σώμα. Ο τρίτος προέταξε την «απόλυτη προσήλωση σε ανθρωποκεντρικές, ριζοσπαστικές, ανατρεπτικές, σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις» μαζί με τον «απόλυτο σεβασμό στους θεσμούς». Παρότι κανείς δεν το είπε ευθέως, λοιπόν, συμφωνούν πως οι σημερινές τους επιδόσεις στα γκάλοπ δεν προμηνύουν το μέλλον που επιθυμούν.

Χαρακτηριστικό

Το ερώτημα γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν καρπώνεται τη φθορά της κυβέρνησης από την υπόθεση των Τεμπών τίθεται πλέον ανοιχτά, αφού μερικοί προσπαθούν να το απαντήσουν. Η ιστορία της περιόδου αμέσως μετά την προτελευταία εκλογή αρχηγού από τα μέλη και τους φίλους του επαναλαμβάνεται. Η δημοσκοπική άνοιξη που ακολούθησε την εσωκομματική αναμέτρηση κράτησε περίπου όσο είχαν προβλέψει οι αντίπαλοί του.

Σύμφωνα με μια ανάγνωση, αιτία της πτώσης των ποσοστών του είναι το δίλημμα με το οποίο έρχεται αντιμέτωπο ξανά και ξανά: το μπαλανσάρισμα των απαιτήσεων που έχουν οι κεντρώοι υποστηρικτές του με αυτές της αριστερόστροφης βάσης του.

Η Χαριλάου Τρικούπη κινδυνεύει με τη στάση της σε κάθε σημαντικό θέμα της επικαιρότητας να δυσαρεστήσει είτε τους μεν, είτε τους δε. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό και δεν υποτιμάται στον πασοκικό μικρόκοσμο. Ωστόσο, ορισμένοι μέσα του ξεχνούν ένα βασικό χαρακτηριστικό κάθε ψηφοφόρου που διαλέγει ένα ψηφοδέλτιο με τον πράσινο ήλιο όπως κι αν αυτοπροσδιορίζεται ιδεολογικά: ψηφίζει για κυβερνητικό κόμμα, όχι για κόμμα διαμαρτυρίας.

Το ΠΑΣΟΚ, για να το πούμε αλλιώς, δεν μπορεί να ποντάρει σε κύματα αγανάκτησης που θα τα καβαλήσει. Οποιοι ψάχνουν κοινοβουλευτικές δυνάμεις ικανές να ανέβουν στα κάγκελα, προτιμούν εκείνες που το σίδερο έχει μπει στην κομματική τους ψυχή.