Αναζήτηση
«Η κοινωνία είναι ώριμη για τις αλλαγές…». Η πρωθυπουργική ατάκα ακούγεται συχνά στις εσωτερικές διαβουλεύσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη με τους στενούς συνεργάτες του στο Μαξίμου. Και δείχνει πολλά για τις προθέσεις της κυβέρνησης το αμέσως επόμενο διάστημα. Περίπου αυτή τη φράση έχει επιλέξει ο Πρωθυπουργός και δημοσίως για τον αντικαπνιστικό νόμο και το πανεπιστημιακό άσυλο – παρεμβάσεις στις οποίες καταγράφεται δημοσκοπικά υψηλή αποδοχή. Και πιο πρόσφατα, πίσω από τις κλειστές πόρτες του τελευταίου Υπουργικού Συμβουλίου, ο Μητσοτάκης απηύθυνε ξεκάθαρο μήνυμα – κάτι σαν προτροπή – στα στελέχη του:
«Είμαστε διατεθειμένοι να σπάσουμε αυγά, το δείξαμε». Με αυτό το σκεπτικό, δηλαδή με τη μητσοτακική πεποίθηση ότι «οι πολλοί αναγνωρίζουν το σωστό» (κατά το μοντέλο του αντικαπνιστικού) και με τη δηλωμένη διάθεση για «τολμηρά βήματα», η κυβέρνηση ετοιμάζεται για το επόμενο στοίχημα. Θα μπορούσε να έχει την κωδική ονομασία «ανοιχτό κέντρο». Θα μπορούσε επίσης να περιγράφεται με φράσεις όπως «οι 50-100 διαδηλωτές στο πεζοδρόμιο και τη μία λωρίδα της Βασ. Σοφίας» και το «πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο σε όλη την Πανεπιστημίου ως το Συνταγμα».
Προς το παρόν παρασκηνιακά, τα κυβερνητικά στελέχη συζητούν το θέμα ως «διαρρύθμιση των πορειών». Η κουβέντα για περιορισμούς στις διαδηλώσεις στο κέντρο των πόλεων αναμένεται να τεθεί στον δημόσιο διάλογο σύντομα, δεν αποκλείεται και στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου. Ηδη το πλέγμα ρυθμίσεων που είναι αποφασισμένη να φέρει η κυβέρνηση, με αιχμή τη… χωροταξία των διαμαρτυρόμενων, λαμβάνει μορφή νομοσχεδίου του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και μπαίνει στην τελική ευθεία επεξεργασίας. Για την ακρίβεια η επιχειρησιακή επεξεργασία είναι προχωρημένο τελικό στάδιο, όμως συνολικά θα ακολουθηθεί η μέθοδος της ευρείας διαβούλευσης.
Ο γρίφος
Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για τρεις βασικούς άξονες και για έναν κομβικό «γρίφο» του νομοσχεδίου. «Ενα ζήτημα είναι να δίνεται η ευελιξία στον εκάστοτε αστυνομικό διευθυντή να καθορίζει ποιος και πόσος χώρος θα κλείνει. Διαφορετικό και κρίσιμο θέμα είναι η διάλυση μιας πορείας» λέει πηγή με γνώση των συζητήσεων και διερωτάται: «Ποιος και πώς θα παίρνει την πρωτοβουλία αν κάτι πάει στραβά;».
Τρεις βασικοί άξονες
Ο πρώτος και βασικότερος άξονας, σύμφωνα με πληροφορίες, αφορά την οριοθέτηση των διαδηλωτών, δηλαδή την αναλογική κατάληψη του οδοστρώματος με βάση τον όγκο της πορείας.
Εκτός συζήτησης για περιορισμούς στην περίμετρο μιας διαδήλωσης φαίνεται πως θέτει η κυβέρνηση τις μεγάλες κινητοποιήσεις (από συνδικάτα, σε επετείους κ.λπ.), όπως ενδεικτικά η πορεία του Πολυτεχνείου. Στόχος, λένε οι αρμόδιες πηγές, είναι να πάψει η «δυσανάλογη ταλαιπωρία» κατοίκων και επισκεπτών της πόλης και να μπει τέλος στον αποκλεισμό του κέντρου λόγω των μικρών σε όγκο και ένταση κινητοποιήσεων. Σημειωτέον ότι στο πρώτο εξάμηνο του 2019 οργανώθηκαν 1.713 συγκεντρώσεις – πορείες στην επικράτεια, ενώ στην τετραετία ΣΥΡΙΖΑ έγιναν 17.269 διαδηλώσεις, κινητοποιώντας σχεδόν μισό εκατομμύριο αστυνομικούς.
Ο δεύτερος άξονας με βάση τις προθέσεις της κυβέρνησης αναμένεται να είναι ο ενισχυμένος ρόλος εισαγγελικών λειτουργών. Φαίνεται πως σε εισαγγελέα και αστυνομία θα περνά η «αριθμητική» αποτύπωση μιας διαδήλωσης, ώστε να καθορίζεται η έκταση του δημόσιου χώρου που θα αποκλειστεί.
Σε τρίτο σημείο αναμένεται να προβλεφθεί η δυνατότητα ηλεκτρονικής ενημέρωσης των πολιτών σχετικά με τη δυσκολία μετακίνησής τους στην πόλη, δηλαδή τα σημεία και τις ώρες αιχμής, ακόμα και για τις εναλλακτικές διόδους. Βέβαια όλα αυτά προϋποθέτουν αρμονική συνεργασία. Συγκεκριμένα θα πρέπει οι διοργανωτές των κινητοποιήσεων να δηλώνουν τις προθέσεις τους (για το πού θα κινηθούν κ.λπ.) στις αρμόδιες αρχές, με στόχο να ενημερώνονται έγκαιρα η Τροχαία, ακόμα και ο δήμος ή η Περιφέρεια. Πάντως φαίνεται πως η μερική ή ολική κατάληψη του οδοστρώματος θα ρυθμίζεται επιτόπου με βάση τον πραγματικό όγκο της πορείας και όχι με εκτιμήσεις.
Συναίνεση
Σε κάθε περίπτωση το Μαξίμου αναγνωρίζει ότι το θέμα είναι πολυπαραγοντικό και απαιτεί συναινέσεις και διαβούλευση. Ωστόσο η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να εφαρμόσει τον σχεδιασμό με στόχο το νομοσχέδιο να προωθηθεί στη Βουλή ως το τέλος του έτους ή στις αρχές του 2020. Η νομοθετική «μαγιά» υπήρχε άλλωστε για το κυβερνητικό επιτελείο στην αντίστοιχη πρόταση νόμου για απαγορεύσεις και περιορισμούς δημόσιων υπαίθριων συναθροίσεων, που είχαν συντάξει το 2011 ο επίτιμος αντιπρόεδρος του ΣτΕ Μιχάλης Βροντάκης, οι καθηγητές Συνταγματικού Δικαίου Νίκος Αλιβιζάτος και Αντώνης Μανιτάκης, ο λέκτορας Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Θράκης Γιάννης Κτιστάκις και ο δικηγόρος Αθανάσιος Τσιούρας. Εκείνη η πρόταση δεν είχε τελικά καμία τύχη.
Η σκυτάλη περνά στην κυβέρνηση της ΝΔ που με τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία στο συνολικό πλάνο της για «ασφάλεια και τάξη» φαίνεται να θεωρεί πως θα στείλει ισχυρό μήνυμα στην «καρδιά» της μεσαίας τάξης. Και αυτό γιατί στην επιχειρηματολογία της κατά τη διάρκεια συζήτησης των ρυθμίσεων αναμένεται να προτάξει τη ζημία στην οικονομική ζωή της πόλης λόγω των μικρών κινητοποιήσεων αλλά και να προκρίνει τις ρυθμίσεις ως αυτονόητες με βάση ευρωπαϊκά παραδείγματα.
Σε μία περίοδο που ο ΣΥΡΙΖΑ σφυροκοπεί την κυβέρνηση για «αυταρχισμό» και «αστυνομοκρατία», είναι σαφές ότι το Μαξίμου επιμένει να διαχωρίζει από την αξιωματική αντιπολίτευση την ιδεολογία και τις αντιλήψεις της για θέματα που απασχολούν την καθημερινότητα των πολιτών. Πηγές κοντά στο πρωθυπουργικό γραφείο αναφέρουν χαρακτηριστικά, εν αναμονή της αποκάλυψης του σχεδίου για τις διαδηλώσεις, ότι «ο σεβασμός στο δικαίωμα του συνέρχεσθαι είναι δεδομένος, ταυτόχρονα όμως υπάρχει και το δικαίωμα πολιτών να κινούνται ελεύθερα στον αστικό δημόσιο χώρο». Για τα κυβερνητικά στελέχη πάντως δεν αρκεί μια ρύθμιση από την Πολιτεία, εξίσου κομβικό είναι, όπως σημειώνουν, να υπάρχει συλλογική συνειδητοποίηση, «όπως συνέβη με την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου».
