Αναζήτηση
ΗΡωσία εξαπατήθηκε από τον Ερντογάν που έβαλε στο ράφι τους πυραύλους που είχε παραγγείλει για να πάρει –ελπίζει δηλαδή ακόμη –τα αμερικανικά πολεμικά αεροπλάνα. Πόσο λοιπόν μπορεί κανείς να τον εμπιστευθεί;
Λίγο καιρό πριν, Τουρκία και Ρωσία έφθασαν στα όρια πολεμικής σύγκρουσης όταν ένα ρωσικό Μινγκ καταρρίφθηκε από τουρκικό πύραυλο πάνω από την Συρία. Ακολούθησε εχθρότητα που τέλειωσε με μια ντροπιαστική αίτηση συγγνώμης του τούρκου προέδρου προς τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Η σχέση ανάμεσα σε Ρωσία και Τουρκία επανήλθε στην ομαλότητα αργά. Δίχως να λείπουν οι αμφιβολίες.
Σήμερα θερμότητα δείχνει να χαρακτηρίζει την ατμόσφαιρα μεταξύ Κρεμλίνου και Αγκυρας. Είναι όμως η Τουρκία αξιόπιστος φίλος; Ηδη φάνηκε πως μάλλον όχι. Διότι όλα στηρίζονται στις διαθέσεις ενός προσώπου. Ο πρόεδρος Ερντογάν είναι πρόσωπο πάνω στο οποίο μπορεί να χτισθεί κάποια σοβαρή διπλωματική σχέση;
Για δεκαετίες η Τουρκία ήταν ο σταθερός πυλώνας του ΝΑΤΟ. Η εισβολή όμως του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στο προσκήνιο της πολιτικής της ζωής συγκλόνισε σταδιακά τα γερά αυτά θεμέλια. Για μεγάλο διάστημα η μετριοπαθής εκδοχή του Ισλάμ που εξέφραζε το ΑΚΡ εμφάνιζε τον Ερντογάν σαν γνήσιο σοσιαλδημοκράτη που στόχευε στην ανέλιξη της περιθωριοποιημένης φτωχολογιάς της Τουρκίας. Μια ελεύθερη μουσουλμανική αγορά έμοιαζε να αποτελεί στόχο του προγράμματος του ΑΚΡ.
Ξαφνικά ο τούρκος ηγέτης στράφηκε στην αναβίωση του οθωμανικού παρελθόντος της Τουρκίας. Με καινούργιους φίλους και συμμάχους. Εγινε ισλαμιστής ηγέτης οπαδός της σαρίας, ξεκαθαρίζοντας πως είναι ανύπαρκτη η διαφορά μεταξύ ακραίου και μετριοπαθούς Ισλάμ. «Δεν μπορεί παρά να υπάρχει ένα Ισλάμ», διακήρυξε. Εδειξε αρχικά φίλος του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Οι πρόσφυγες από τη Συρία που βρέθηκαν στην Τουρκία ήταν σουνίτες, φίλοι του ISIS, που διέφευγαν από τις κυβερνητικές δυνάμεις του Ασαντ ή διώκονταν από τις σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράκ, τους εθελοντές από το Ιράν και τους Κούρδους. Οταν φάνηκε πως ο ISIS κατέρρεε, αποφάσισε η Τουρκία να συνεργασθεί με τη Ρωσία και το Ιράν για τη διευθέτηση της κατάστασης.
Το NATO και η Δύση είχαν ήδη από τότε πάρει γεύση της αναξιοπιστίας της Τουρκίας σαν φίλης και συμμάχου. Σήμερα πλέον στη Δύση πολλοί απαιτούν εκπαραθύρωσή της από το ΝΑΤΟ (βλ. Daniel Pipes, «NATO’s Turkey Challenge» στο Frank J. Gaffney. Jr (ed), ALLY NO MORE: Erdogan’s New Turkish Caliphate and the Rising Jihadist Threat to the West. Center for Security Policy, 2018, p. 92).
Αφότου ο Ερντογάν αποφάσισε να εμφανισθεί σκληρός ισλαμιστής, ψυχραινόμενος με τον μετριοπαθή Γκιουλέν κι ανοίγοντας παρτίδες με το Ιράν και τους ριζοσπάστες της Μουσουλμανικής Αδελφότητας σε χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία κ.ά.
Πώς μπορεί λοιπόν η Ρωσία να δει τον Ερντογάν σαν πραγματικό φίλο και αξιόπιστο συνομιλητή για ευαίσθητες διπλωματικές κινήσεις;
