Με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, το κυβερνητικό σύστημα επικοινωνίας προσανατολίστηκε σε ένα ιδιότυπο δίπολο που αποτυπώνεται αδρά ως εξής: «συμμόρφωση με τις καπιταλιστικές απαιτήσεις» και διάσωση του νεο-κομμουνιστικού ίχνους και της εθνικιστικής-λαϊκιστικής ταυτότητας. Τιμητική υποδοχή του προέδρου της Γαλλίας που τόλμησε να κατέλθει στις εκλογές με την ευρωπαική σημαία στα χέρια του, λόγια υπέρ επενδύσεων και επιχειρηματικότητας, πανηγυρισμοί για μνημονιακές ιδιωτικοποιήσεις, έξοδος στις αγορές κεφαλαίου. Και από δίπλα: επίμονη στήριξη διά στόματος Τσίπρα της δικτατορίας Μαδούρο, περιφρόνηση του αντι-ολοκληρωτικού ευρωπαϊκού ιδεολογικού κεκτημένου που, ναι, συσχετίζει τον ναζισμό με τον σταλινισμό, επιθέσεις κατά δημοσιογράφων, υπονόμευση μεγάλων επενδύσεων με κυνικές συμπεριφορές για εργάτες που χάνουν τη δουλειά τους. Ενα σύμπαν που κάποιες ώρες φτάνει στην εντροπία προκαλώντας αίσθημα ναυτίας, αδυναμία σωματική, ηθική ταπείνωση των πολιτών και ακυρώνει προσδοκίες για ένα όποιο μέλλον. Ο εφηβικός ναρκισσισμός μιας εξουσίας που παθαίνει εγκαύματα στα πόδια από το νερό της βρύσης, κάνει ψαροτούφεκο στα μαρτυρικά ύδατα της Μακρονήσου (πόση ντροπή αλήθεια!), βλέπει δάση και αρχαιότητες εκεί που η κηροζίνη των ταξιδιών μας πότιζε τη γη, αυτοαναφέρεται διαρκώς στον εαυτό της ως ψευδόμενης, μάγκικης και κυνικής.

Είναι προφανές ότι όσοι δεν έχουν εγκαταλείψει κάθε ενασχόληση με την πολιτική επιβιώνουν αυτού του γκροτέσκου στροβίλου με «ψυχικά βομέξ» και με «αναστολείς του συναισθήματος».

Η παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ διέσπασε κλοιό της συνθλιπτικής αυτής παραζάλης εκθέτοντας ένα ελέγξιμο και μετρήσιμο πολιτικό πλαίσιο. Εκεί συνίσταται και η αρετή της: επιτρέπει τον σχολιασμό, τη διαφωνία και την απόρριψη με έλλογους όρους εφόσον μιλάει για πραγματικά πράγματα πέραν του ζόφου, των αφαιρέσεων, των μεγάλων ταυτοτήτων, της Ιστορίας με Ι κεφαλαίο.

Η κατεύθυνση σαφής: ένα μέλλον για όλους μέσα από την ενίσχυση της ιδιωτικής οικονομίας και προστατευτικές πολιτικές για τους πιο αδύναμους. Σε αντίθεση δε με την αντανακλαστική καταχώριση του Μητσοτάκη στον επάρατο νεοφιλελευθερισμό, θα λέγαμε ότι οι υπόρρητες παραδοχές του προσιδιάζουν σε έναν ατελή και αδέξιο μα ενδιαφέροντα «φιλελεύθερο κοινωνισμό». Εδώ αρχίζουν οι δυσκολίες του εγχειρήματος και τα τρωτά της ομιλίας του. Η προσήλωση στο μέλλον, η αντιμεζεραμπιλιστική προβολή, η έξυπνη απουσία οποιουδήποτε παρελθόντος και η ταύτισή της με την ηχηρή αποσιώπηση του ονόματος του βασικού αντιπάλου, η βαθιά διείσδυση στην ατζέντα της αποπροσανατολισμένης Κεντροαριστεράς (που θυμίζει τη θριαμβευτική στρατηγική της Μέρκελ έναντι οικολόγων και SPD) και η εξαφάνιση από την ομιλία φθαρμένων όρων όπως «μεταρρύθμιση» και «αριστεία» δε αρκούν για να πληρώσουν τις γνωστικές τρύπες του σχεδίου.

Ποια είναι η κοινωνική συμμαχία που συγκροτείται για την υλοποίηση μιας πολιτικής που προσφυώς συνδυάζει «ελευθερία και αλληλεγγύη»;

Ποιοι οι κοινωνικοί πρωταγωνιστές και οι χαμένοι ενός μοντέλου που διστάζει να ομολογήσει ότι εστιάζει στην ατομικότητα και δειλά αναφέρει μόνο ότι έχει στόχο «να πάρει ξανά κάποιος τη μοίρα του στα χέρια του μέσα από την εργασία»;

Ποιοι προστατεύθηκαν επί δεκαετίας εις βάρος εκείνων που παρήγαγαν και παράγουν εκτεθειμένοι σε αυξανόμενους κινδύνους;

Ποιος ο μηχανισμός ανασυγκρότησης μιας νέας μεσαίας τάξης; Εντέλει ποια κοινωνική μηχανική προβάλλεται στο μέλλον μέσα απ’ αυτές τις πολιτικές και ποιος ο κυρίαρχος κοινωνικός φαινότυπος του μέλλοντος;

Ψήγματα απαντήσεων υπάρχουν σε όσα είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μα δεν συγκροτούν ακόμα ένα αναγεννητικό πλαίσιο κοινωνικής συνοχής, ανάπτυξης και ενδυνάμωσης της δημοκρατίας. Είμαστε πράγματι ένα βήμα μετά το γκροτέσκο και αναρωτιόμαστε τι υπάρχει μετά το «μετά το γκροτέσκο».

Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ

Τελευταία Νέα