Στις 5-7 Ιουνίου θα πραγματοποιηθεί το έκτακτο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ. Δεν θα είναι ένα συνέδριο όπως τα προηγούμενα. Θα είναι ένα συνέδριο που θα κρίνει το μέλλον του ΠΑΣΟΚ. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα οδηγήσουν στην αναγέννηση ή στον μαρασμό του.

Το ΠΑΣΟΚ με τη σημερινή μορφή του έχει κλείσει τον κύκλο του. Δεν μπορεί να πρωταγωνιστήσει στις κρίσιμες εξελίξεις που θα καθορίσουν το μέλλον της χώρας, δεν μπορεί να αποτελέσει πόλο επανασυσπείρωσης των διάσπαρτων δυνάμεων της Κεντροαριστεράς, δεν μπορεί να επικοινωνήσει τις σωστές θέσεις του στα ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας.

Ενώ οι διαπιστώσεις αυτές αποτελούν κοινό τόπο για σχεδόν όλα τα μέλη και τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, οι απόψεις για το τι πρέπει να γίνει διαφέρουν. Αλλοι υποστηρίζουν ότι η αλλαγή ηγεσίας και ένα πιο αριστερό ιδεολογικοπολιτικό στίγμα αρκούν. Αλλοι επιθυμούν τη διατήρηση του ΠΑΣΟΚ, αλλά στο πλαίσιο ενός ευρύτερου παραταξιακού σχήματος στο πρότυπο της Ελιάς. Αλλοι, τέλος, επιδιώκουν τη μετεξέλιξή του σε έναν νέο φορέα της σοσιαλδημοκρατίας, συνδιοργανώνοντας μαζί με άλλα κόμματα, κινήσεις και προσωπικότητες του χώρου ένα ιδρυτικό συνέδριο εντός του 2015.

Η τρίτη άποψη, την οποία εισηγείται και η αρμόδια επιτροπή των προσυνεδριακών θέσεων, είναι πολύ πιθανόν να υπερψηφιστεί στο συνέδριο. Η υλοποίησή της όμως θα καταστεί προβληματική εάν λίγες ημέρες μετά το συνέδριο υπάρξει εκλογή νέας ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ απευθείας από τη βάση.

Πρώτα απ’ όλα, τι θα συμβεί εάν εκλεγεί πρόεδρος που διαφωνεί με την απόφαση για επανίδρυση που θα έχει λάβει το συνέδριο; Ηδη, δύο από τους τρεις βασικούς διεκδικητές της ηγεσίας δεν φαίνεται –προς το παρόν τουλάχιστον –να υιοθετούν αυτήν την άποψη. Πόσο αποτελεσματικά θα μπορούν να την υπηρετήσουν εάν εκλεγούν; Αλλά και πόσο πειστική και αξιόπιστη μπορεί να είναι μια πρόταση προς τρίτους για ισότιμη συμμετοχή σε διαδικασίες επανίδρυσης, όταν η ηγεσία την οποία θα έχει ήδη εκλέξει το ΠΑΣΟΚ θα προκαταλαμβάνει σε σημαντικό βαθμό οποιαδήποτε σχετική απόφαση του ιδρυτικού συνεδρίου;

Για όλους αυτούς τους λόγους, εάν το συνέδριο αποφασίσει επανίδρυση τότε θα πρέπει να μεταθέσει την εκλογή ηγεσίας για το ιδρυτικό συνέδριο του νέου φορέα, εκλέγοντας μέχρι τότε μεταβατική ηγεσία. Ετσι κι αλλιώς, έκτακτο είναι και το συνέδριο, έκτακτες είναι και οι παρούσες συνθήκες. Οι υποψήφιοι αρχηγοί μπορούν να περιμένουν λίγους μήνες για το καλό της παράταξης.

Ο Γιάννης Τούντας είναι καθηγητής Ιατρικής, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της Πολιτείας 2012