[Ιστορίες] Εδώ, πότε;

Ο Ινιάκι Ρεκάρτε δεν είχε καν κλείσει τα 18 όταν εντάχθηκε στην ΕΤΑ. Δεν είχε δείξει μέχρι τότε κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πολιτική, του το πρότεινε κάποιος φίλος, «τα μέλη της ΕΤΑ θεωρούνταν τότε ήρωες». Στην πρώτη δολοφονία που συμμετείχε, μαζί με κάποιον άλλο, το ποιος θα τραβούσε τη σκανδάλη το αποφάσισαν «ρίχνοντάς το κορόνα ή γράμματα». Επειδή ήθελαν και οι δύο να σκοτώσουν. Τελικά κέρδισε ο άλλος, εκτέλεσε έναν νεαρό έμπορο ναρκωτικών, ήταν και οι δύο «χαρούμενοι». Κατέφυγαν στη Γαλλία, τους έκρυβαν «ιερείς, οικογένειες». Εκεί γνώρισε τον Φρανσίσκο Μουζίκα Γκαρμέντια, επικεφαλής της ΕΤΑ την περίοδο 1987-1992, την πιο αιματηρή της οργάνωσης. Ο Γκαρμέντια τον διέταξε να πάει στο Σανταντέρ, στη Βόρεια Ισπανία, και να σκοτώσει αστυνομικούς. «Μου είπε: «Θα πας στα μπαρ όπου συχνάζουν αστυνομικοί και μπαμ μπαμ μπαμ». Ακριβώς έτσι».

Ηταν το 1992. Ο Ρεκάρτε ήταν μόλις 19. Περίμενε να περάσει μια κλούβα της αστυνομίας μπροστά από το αυτοκίνητο που είχε παγιδεύσει και πυροδότησε τα εκρηκτικά. Τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ένα ζευγάρι, γονείς δύο μικρών παιδιών, που έτυχε να περνάει από εκεί και ένας νεαρός 28 χρόνων που ετοιμαζόταν να παντρευτεί. Λίγες ημέρες αργότερα, ο Ρεκάρτε συνελήφθη. «Με βασάνισαν». Ομολόγησε. «Στη φυλακή, αναζήτησα καταφύγιο στο μίσος».

«Η ΕΤΑ δεν χρησίμευσε σε τίποτα. Μόνο για να αφήσει εδώ δύο – τρεις γενιές που θα πρέπει να ζήσουν με αυτά τα σκατά»: η κάμερα ζουμάρει στο πρόσωπο και 2,8 εκατ. ισπανοί τηλεθεατές παρακολουθούν τον Ινιάκι Ρεκάρτε, πρώην μέλος της ΕΤΑ, υπεύθυνο για τον θάνατο τουλάχιστον τριών ανθρώπων και για τον τραυματισμό δεκάδων. Στα 44, με 21 χρόνια πίσω από τα κάγκελα, έχοντας απαρνηθεί την τρομοκρατική οργάνωση το 2008 και αφεθεί ελεύθερος το 2013, αποφάσισε να μιλήσει. Στο βιβλίο που κυκλοφόρησε προ ημερών αποδομεί την πολιτική αιτιολογία των επιθέσεων, τσακίζει την εικόνα των ιστορικών της ηγετών, περιγράφει πώς προετοιμάζονταν τα χτυπήματα, συχνά χωρίς συγκεκριμένο στόχο, χωρίς ξεκάθαρες οδηγίες, από «ανεγκέφαλα νιάναρα» που τα τραβούσαν τα όπλα. Περιγράφει και την προσωπική του πορεία, από την κρίσιμη συνάντησή του μέσα στη φυλακή με μια ισπανίδα («μια εχθρό») κοινωνική λειτουργό μέχρι την αλληλογραφία του με συγγενείς των ανθρώπων που δολοφόνησε. «Το δύσκολο είναι να συγχωρέσεις εσύ τον εαυτό σου». Είναι ο τίτλος του βιβλίου του.