Οι εικόνες των εκατοντάδων ταλαιπωρημένων μεταναστών και προσφύγων στη Γαύδο, την Κω, τη Λέσβο και τη Χίο στοίχειωσαν τις μέρες του Πάσχα. Ανάμεσά τους δεκάδες ασυνόδευτα παιδιά. Η αμηχανία του κράτους έκδηλη –καλές προθέσεις χωρίς σχέδιο. Εκατοντάδες χιλιάδες σύροι πρόσφυγες περιμένουν στα τουρκικά παράλια να περάσουν, τώρα που φτιάχνει ο καιρός, με τη μεσολάβηση δουλεμπόρων στα ελληνικά νησιά. Και το κύμα μόνο θα μεγαλώνει.

Το φλέγον αυτό ζήτημα δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό. Το χάος που επικρατεί σε πολλές χώρες του πλανήτη ξεπερνά αυτή τη στιγμή τις δυνατότητες των οργανώσεων που προσφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια. Ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες Αντόνιο Γκουτέρες το διατύπωσε πρόσφατα: «Οι υπηρεσίες μας για την ανθρωπιστική βοήθεια δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες. Στη σύγχρονη μνήμη δεν έχουμε ξαναβιώσει τέτοια κατάσταση».

Κάθε μεγάλος πόλεμος το 2014 είχε πολύ περισσότερα θύματα από ό,τι το 2013. Ο μισός πληθυσμός της Συρίας έχει σήμερα εκτοπισθεί από τα σπίτια του καθώς ο πόλεμος μαίνεται χωρίς ορατό τέλος και οι χώρες που φιλοξενούν τους πρόσφυγες έχουν φθάσει στα όριά τους. Υπάρχουν προειδοποιήσεις για λιμό στο Νότιο Σουδάν. Μια γενοκτονία βρίσκεται σε εξέλιξη στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Περισσότερα από 100.000 παιδιά από χώρες της Κεντρικής Αμερικής προσπάθησαν να περάσουν ασυνόδευτα τα σύνορα των ΗΠΑ πέρυσι για να ξεφύγουν από περιοχές στις οποίες κυριαρχούν με τη βία τα καρτέλ των ναρκωτικών. Η Μπόκο Χαράμ προκαλεί χάος στη Νιγηρία, με τους πολίτες να σπεύδουν να σωθούν περνώντας τα σύνορα γειτονικών χωρών. Η σύγκρουση στην Υεμένη κλιμακώνεται. Υπάρχει αβεβαιότητα στο Αφγανιστάν, το χάος εξαπλώνεται στη Λιβύη, η ένταση αυξάνεται στην Τυνησία, τη Μιανμάρ, το Κονγκό, τη Σομαλία –η λίστα δεν τελειώνει.

Επειτα από όλα αυτά δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι εκτοπισθέντες από συγκρούσεις είναι σήμερα περισσότεροι από 50 εκατομμύρια –ο μεγαλύτερος αριθμός μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Μέσα στη δεινή αυτή κατάσταση οι ανθρωπιστικές οργανώσεις βρίσκονται σε περιοχές όπου η κρίση διαρκεί πολύ καιρό και έτσι δυσκολεύονται να αναπτυχθούν επιτυχώς σε νέες όπου υπάρχει ανάγκη. Πριν από τέσσερα χρόνια ο ΟΗΕ ζητούσε να συγκεντρωθούν 7 δισ. δολάρια για ανθρωπιστική βοήθεια. Σήμερα ζητά 16 δισ. Πλέον, ο μέσος χρόνος εκτοπισμού είναι 20 χρόνια –όταν τη δεκαετία του ’90 υπολογιζόταν «μόνο» στα 9 χρόνια.

Τα προβλήματα δεν είναι καινούργια, όμως φαίνεται ότι πλέον οι όποιες λύσεις –έστω και προσωρινές –είχαν βρεθεί δεν αποδίδουν πια. Μια Παγκόσμια Σύνοδος Κορυφής προγραμματίζεται για τον Μάιο του 2016 για το θέμα της ανθρωπιστικής βοήθειας. Ομως οι πρόσφυγες είναι τώρα και είναι εδώ. Και οι λόγοι για να αναζητούν καταφύγιο δεν εκλείπουν.