Ερώτηση: τι φταίει και δεν εμφανίζεται η ανάπτυξη στην Ελλάδα; Την απάντηση έδωσε με τρεις λέξεις η Ντόρα Μπακογιάννη: «το φορολογικό σύστημα». Αυτή η διαπίστωση είναι όλα τα λεφτά σε μια συζήτηση που γίνεται πέντε χρόνια τώρα και αποβαίνει διαρκώς άκαρπη. Τα υπόλοιπα είναι για να έχουν οι πολιτικοί κάτι να μηρυκάζουν, ανάλογα με την κομματική τους ένταξη.

Ισως η μόνη προϋπόθεση για να εμφανιστούν αναπτυξιακές τάσεις στην ελληνική οικονομία είναι το σταθερό, λειτουργικό, ευκρινές και αντιγραφειοκρατικό φορολογικό σύστημα. Σήμερα, ο μεγαλύτερος βραχνάς για έναν επιχειρηματία δεν είναι το ύψος του φόρου που θα πληρώσει. Είναι η απίστευτη χαρτούρα, η ταλαιπωρία, το κόστος και η καθυστέρηση που προκαλούν οι επαφές του με την Εφορία. Δεν ξέρει ποτέ εκ των προτέρων τις φορολογικές υποχρεώσεις του σε βάθος χρόνου και είναι αναγκασμένος σχεδόν κάθε μήνα να αναζητά τι άλλαξε. Για ποια ανάπτυξη λοιπόν να γίνει λόγος όταν κάθε τόσο έχουμε και μια νέα φορολογική ρύθμιση;

Ανάπτυξη σημαίνει επενδύσεις. Ας αρχίσουμε από τους ξένους. Ποιος θα επενδύσει στην Ελλάδα όταν δεν ξέρει τι θα του ξημερώσει φορολογικά; Οταν ακόμη και για να πληροφορηθεί την τρέχουσα φορολογική νομοθεσία πρέπει να διατηρεί μια πολυπληθή ομάδα φοροτεχνικών και νομικών και πάλι να μην έχει τις απαντήσεις, αφού τα πάντα αλλάζουν αιφνιδίως κάθε τόσο; Γιατί να επιλέξει την Ελλάδα με αυτή τη φορολογική ρευστότητα και πολυπλοκότητα, όταν δίπλα υπάρχουν επενδυτικοί προορισμοί με πάγια φορολογικά συστήματα;

Για τους εγχώριους επενδυτές τα πράγματα είναι ακόμη πιο εφιαλτικά, από τις μεταβαλλόμενες φορολογικές παραμέτρους της εποχής. Οποιος αποφασίσει να βάλει λεφτά για μια επένδυση θα υποστεί έλεγχο πόθεν έσχες από το… 2000!

Κοντά στον νου κι η γνώση. Πόσο δύσκολο είναι για την κυβέρνηση να παραχωρήσει ένα είδος φορολογικής αμνηστίας σε όσους επενδύουν; Και πόσο δύσκολο είναι επίσης να κατανοήσει ότι επενδυτής δεν είναι μόνο ο μεγαλοκεφαλαιούχος; Είναι ο μέσος πολίτης που έχει στην άκρη τις οικονομίες του για να ανοίξει μια μικρή επιχείρηση ή για να χτίσει ένα σπίτι, και δεν το κάνει ακριβώς για να αποφύγει τη φορολογική σχιζοφρένεια.

Για να επιστρέψουμε στη διαπίστωση της Ντόρας: χωρίς φορολογικό σύστημα με αναπτυξιακή λογική, ο εν δυνάμει επενδυτής στη σημερινή Ελλάδα καταλήγει ευλόγως σε αυτό που έλεγε ο αμερικανός επιχειρηματίας Ντόναλντ Τραμπ: «Οι καλύτερες επενδύσεις είναι αυτές που δεν έκανες».