Το παρατσούκλι του εθνικού ήρωα της Λετονίας είναι «κυνηγός αρκούδων». Το άγαλμά του κοσμεί την κεντρική λεωφόρο της Ρίγας, ενώ στη βάση του είναι χαραγμένη η πολεμική κραυγή των Λετονών: «Για την πατρίδα και την ελευθερία». Σύμφωνα, όμως, με μια έρευνα που επικαλείται η εφημερίδα Eesti Päevaleht, μόλις το 20% των πολιτών αυτής της χώρας της Βαλτικής πιστεύει ότι η εισαγωγή του ευρώ θα ενισχύσει την πατρίδα τους και την ελευθερία τους. Η κυβέρνηση της Λετονίας από την πλευρά της έχει υπόψη της μιαν άλλη, πολύ καλύτερη έρευνα για τα συναισθήματα των Λετονών απέναντι στο κοινό νόμισμα. Ο ένας στους δύο πολίτες, λέει αυτή η δεύτερη έρευνα, είναι ικανοποιημένος από την ένταξη στη ζώνη του ευρώ. Και το ποσοστό αυξάνεται συνεχώς.

Οπου και να βρίσκεται αυτή η αλήθεια, στη μέση ή στα άκρα, στην τρίτη δεκάδα των ακέραιων αριθμών ή στην έκτη, υπάρχει και μια άλλη αλήθεια. Και την φωτίζει μια άλλη δημοκρατία της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Οπως επισημαίνει στην Libération ο ειδικός σε θέματα γεωστρατηγικής Μπερνάρ Γκετά, η ουκρανική κρίση μάς προσφέρει μερικά χρήσιμα μαθήματα. Το πρώτο είναι ότι για όποιον βρίσκεται έξω από τα σύνορά της η Ευρώπη παραμένει ένας ονειρεμένος παράδεισος. Αυτή η Ενωση προκαλεί σε όλο και περισσότερους κατοίκους της ένα αίσθημα αποστροφής. Αλλά για τους διαδηλωτές στην Ουκρανία, για όσους αγωνίζονται για την ελευθερία τους στη Συρία ή την Βόρεια Αφρική, είναι ένα υπόδειγμα δημοκρατίας κι ένα καταφύγιο κοινωνικής προστασίας.

Το δεύτερο μάθημα είναι ότι η Ευρώπη μπορεί να γίνει μέσα στις επόμενες δυο γενιές η μεγαλύτερη ζώνη επιρροής στον κόσμο. Ο λόγος είναι ότι η ΕΕ θα διέπεται σύντομα από κοινούς κανόνες σε όλους τους βασικούς τομείς λειτουργίας της. Το επόμενο βήμα δεν μπορεί παρά να είναι ειδικές συμφωνίες συνεργασίας με τις χώρες του Μάγρεμπ και της Μέσης Ανατολής αλλά και τις χώρες που δεν ανήκουν στην ΕΕ, της Ρωσίας συμπεριλαμβανομένης. Το μόνο που χρειάζεται είναι η φιλοδοξία επίτευξης του στόχου.

Το πιο βασικό μάθημα, όμως, είναι ότι η Ευρώπη πρέπει να υιοθετήσει μια κοινή εξωτερική πολιτική. Το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποχωρήσει από τη Γηραιά Ηπειρο και τη Μέση Ανατολή για να ρίξουν το βάρος τους στον Ειρηνικό σημαίνει ότι η ανάγκη αυτή είναι επιτακτική. Η ΕΕ, σημειώνει ο γάλλος αναλυτής, έχει κοινά στρατηγικά συμφέροντα –εθνικά συμφέροντα που, μαζί με την κοινή κουλτούρα και τα κοινά οικονομικά συμφέροντα, συνθέτουν ένα από τα τρία στοιχεία αυτού που δεν είναι ακόμη η Ευρώπη, αλλά πρέπει και μπορεί να γίνει: ένα έθνος.