Ανάσα. Οταν γράφεις Ιούλιο μήνα στην Αθήνα και παρά το ευεργετικό μελτέμι (βλ. λήμμα «Ανεμος»), η ανάγκη για απόδραση περνάει στο γραπτό σου και το κάνει να μοιάζει με σταγόνες καλοκαιρινής βροχής. Πολύ απλά: ο πεινασμένος καρβέλια ονειρεύεται.

Ανεμος. Μιλάμε για τον βόρειο. Ειδικότερα, για τον βορειοανατολικό, κοινώς μελτέμι. Είναι ο σωτήρας του λεκανοπεδίου Αττικής κατά τη διάρκεια του θέρους. Ο μόνος που δικαιούται να φτιάξει κόμμα. Και δεν έχει φτιάξει.

Ανεξάρτητος. «Αυτός που θέλει να είναι ανεξάρτητος απ’ όλα καταλήγει εξαρτημένος από τα πάντα. Ισχύει για τα άτομα όπως και για τα σύνολα». (Αποψη ανώνυμου πολίτη).

Αποκούμπι. Οι αδελφοί Αντετοκούμποι. Κυρίως ο Γιάννης. Για ποιο πράγμα; Για τη λαβωμένη εθνική ανάγκη για περηφάνια. Εξ ου οι σχετικές τελετές στο υψηλότερο επίπεδο.

Αξίωμα. «Στην Ελλάδα ζεις, αγαπητέ μου, και στην Ελλάδα δεν ισχύει η βεμπεριανή διάκριση μεταξύ προσώπου και αξιώματος. Το αξίωμα είναι ό,τι το κάνεις εσύ». (Ιδιωτική δήλωση αείμνηστου έλληνα πολιτικού σε στέλεχος του δημόσιου τομέα).

Αυγά. Πρέπει να σπάσουν για να γίνει ομελέτα. Σπάνε και προκύπτουν κλούβια. Τι γίνεται σ’ αυτήν περίπτωση; Προφανώς μια ομελέτα κλούβια, όπως λέμε ζαμπόν-τυρί.

Δημοκρατία. Πλησιάζει η γιορτή της. Συμπληρώνονται τριάντα εννέα χρόνια από τη Μεταπολίτευση. Θα τιμηθούν τα γενέθλια. Υποθέτω πως ναι. Δώρο της στήλης, λοιπόν, η φράση του Κλοντ Λεφόρ: «Δημοκρατία είναι μια συζήτηση χωρίς τελειωμό γύρω από ένα κενό». Μια αδιάκοπη επινόηση, θα λέγαμε, γύρω από μια μαύρη τρύπα. Καλό κουράγιο!

Δυστυχία. Το αντίθετο της ευτυχίας (βλ. λήμμα). Να είσαι πάντα επιφυλακτικός ως προς την περιγραφή του προσώπου της. Υποτίθεται ότι προσδιορίζεται βάσει κάποιων αντικειμενικών ή υποκειμενικών συνθηκών. Σοβαρές διανοητικές δραστηριότητες όπως, π.χ., η κοινωνιολογία και η ψυχανάλυση ειδικεύονται στην παροχή «επιστημονικής» κάλυψης στις αναπαραστάσεις αυτών των συνθηκών. Αλλά, πώς να ξεχάσει κανείς τη φράση του Τολστόι: «Ολοι οι ευτυχισμένοι γάμοι μοιάζουν μεταξύ τους. Οι δυστυχισμένοι είναι δυστυχισμένοι ο καθένας με τον δικό του τρόπο»; Μήπως δυστυχία είναι απλώς η άλλη όψη της μοναδικότητάς μας;

Εθνικό. Πρέπει να θεωρείται το αληθές, σύμφωνα με την προτροπή του Διονυσίου Σολωμού. Γιατί, όμως, «πρέπει»; Τι θέλει να πει ο ποιητής; Οτι η σχέση του εθνικού με την αλήθεια δεν είναι αυτονόητη; Το εθνικό δεν είναι μία «φύση»; Και είναι αυτός εθνικός ποιητής; Αυτός είναι προφανώς θύμα ψεκασμού. Μήπως τελικά, ως λαός, είμαστε πολύ επιεικείς στους χαρακτηρισμούς μας;

Ευτυχία. Ο άλλος πόλος της ζωής, αν σώνει και καλά πρέπει να αντιλαμβανόμαστε τη ζωή σαν δίπολο (μεγαλείο και αθλιότητα της διαλεκτικής!). Μπορείς να αποδώσεις το ευτυχείν, κατ’ αναλογίαν προς το δυστυχείν, σε κάποιες συνθήκες; Υπάρχει κάποιος επιστημονικός κλάδος που μπορεί να ορίσει την ευτυχία; Είναι αλήθεια πως αρκετοί το προσπάθησαν. Η οικονομική επιστήμη ήταν ένας απ’ αυτούς. Το επιχείρησε συστηματικά στα τέλη του 19ου αιώνα. Σήμερα ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτς υποστηρίζει ότι η παράμετρος-ευτυχία πρέπει να προσμετράται στο εισόδημα ενός ανθρώπου. Ομως, ο διάσημος πρόγονος και συνονόματός του Σουμπέτερ (βλ. λήμμα) έχει άλλη άποψη.

Ουτοπία. Το πρόβλημά της σήμερα, κατά τον Φρέντρικ Τζέιμσον, συνοψίζεται στο ότι οι άνθρωποι πιστεύουν ότι «ο θάνατος μπορεί να καταργηθεί, ο καπιταλισμός ποτέ».

Σουμπέτερ. Κορυφαίος οικονομολόγος του 20ού αιώνα. Συγγραφέας του βιβλίου «Δημοκρατία και καπιταλισμός». Εισηγητής της θεωρίας της «δημιουργικής καταστροφής». Οπως και ο μέγας συνάδελφος και σύγχρονός του Κέινς είχε σχέση μ’ αυτό που αποκαλούμε «γράμματα και τέχνες». Δεν πίστευε στην οικονομία ως αυτοσκοπό. Κοντολογίς, δεν ήταν βλαξ. Στα κατάλοιπά του βρέθηκε ένα ημιτελές μυθιστόρημα με τίτλο «Καράβια στην ομίχλη». Σ’ αυτό, σύμφωνα με τον Κλάουντιο Μάγκρις, υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για μια ατέρμονη περιπλάνηση «χωρίς σκοπό και ελπίδα». Εμμέσως, δηλαδή, δέχεται ότι η ζωή είναι ένα κύμα που γράφει στη ράχη του «παρ’ όλα αυτά». Ισως αυτός να είναι ο πιο ισχυρός αποφατικός ορισμός της ευτυχίας.

Τελευταία Νέα