Η θέα της Πόλης του Μεξικού από το αεροπλάνο την ώρα που ετοιμάζεται να προσγειωθεί μέσα στη νύχτα είναι τον τελευταίο καιρό πιο λαμπερή: κόκκινα και μπλε φώτα φωτίζουν το κέντρο της μητρόπολης. Ενα καινούργιο κτίριο; Οχι. Κάποια διαφήμιση με φώτα νέον; Ούτε. Πρόκειται για ένα έργο τέχνης που λέγεται «Σίπε Τοτέκ».
Το κτίριο που είναι φωτισμένο μ’ αυτόν τον τρόπο είναι κτισμένο πριν από 20 χρόνια και βρίσκεται στην πλατεία Τλατελόλκο, που είναι συνώνυμη με την καταστροφή από τους Ισπανούς και τη δικτατορία από τους Μεξικανούς. Εδώ, τη δεκαετία του 1530, οι Ισπανοί γκρέμισαν ναούς των Αζτέκων για να κτίσουν μια εκκλησία κι ένα μοναστήρι. Εδώ, στις 2 Οκτωβρίου 1968, κυβερνητικοί ελεύθεροι σκοπευτές άνοιξαν πυρ εναντίον μιας ειρηνικής διαδήλωσης φοιτητών, σκοτώνοντας 44 ανθρώπους.
Και τα δύο γεγονότα είχαν προκαλέσει στην εποχή τους μια βαθιά θλίψη. Οταν όμως άνθρωποι του πανεπιστημίου και ο αμερικανός καλλιτέχνης Τόμας Γκλάσφορντ άρχισαν πριν από τρία χρόνια να επεξεργάζονται διάφορες ιδέες για την περιοχή, ο στόχος τους ήταν να δώσουν στην πλατεία μια νέα εικόνα.
Η ονομασία του έργου παραπέμπει σε έναν θεό των Αζτέκων, που αφαιρούσε το ίδιο του το δέρμα προκειμένου να δώσει τροφή στον άνθρωπο, όπως το καλαμπόκι χάνει την εξωτερική του φλούδα κατά τη βλάστηση. Ο Γκλάσφορντ, που γεννήθηκε στο Λαρίντο του Τέξας αλλά ζει στην Πόλη του Μεξικού από το 1990, λέει ότι η ιδέα αυτή αποτελεί μια σύνδεση με το παρελθόν και συμβολίζει τον θάνατο που χαρίζει ζωή. Υστερα από πολλή σκέψη, διάλεξε για το έργο ημικρυστάλλους, μια γεωμετρική δομή με σύνθετη ιστορία.
Ενας βρετανός φυσικός, ο Ρότζερ Πένροουζ, περιέγραψε πρώτος αυτή τη δομή το 1974 – ή έτσι νόμιζε. Οι ερευνητές αργότερα ανακάλυψαν ότι αυτό που νόμιζαν πως ήταν καινούργιο ήταν στην πραγματικότητα παλιό. Η ίδια δομή, που στερείται της συμμετρίας ενός αληθινού κρυστάλλου, εμφανίζεται σε έναν ιρανικό ναό που κατασκευάστηκε το 1453.
«Το ίδιο συμβαίνει κι εδώ», λέει ο Γκλάσφορντ. Οι Ισπανοί νόμιζαν ότι ήταν αιώνες μπροστά από τους Αζτέκους και άλλες ιθαγενείς φυλές, για να ανακαλύψουν αργότερα ότι οι κοινωνίες που ήθελαν να εξαφανίσουν από το πρόσωπο της γης ήταν πολύ προχωρημένες.
Στην πράξη, ο συνδυασμός πλακιδίων στο σχήμα μανδύα, με το πίσω μέρος και τις πλευρές του κτιρίου να είναι μόνο εν μέρει καλυμμένα, είναι εντυπωσιακός. Δεκάγωνα ανακατεύονται με αστέρια, ενώ μπλε και κόκκινες γραμμές διασχίζουν το κτίριο σαν τριχοειδή αγγεία. «Είναι πρωτότυπο και υπέροχο», λέει ο Χόρχε Πέρες, θυρωρός σε ένα από τα κτίρια που βρίσκονται κοντά στην πλατεία, που πιστεύει ότι πρέπει το Μεξικό να ξεπεράσει επιτέλους τις μνήμες του 1968. Οι ειδικοί συμφωνούν. «Το έργο αλλάζει τη νοοτροπία της πόλης», λέει ο Φελίπε Λεάλ, ένας γνωστός μεξικανός αρχιτέκτονας. «Είναι σαν μια φλόγα ή μια αιώνια λυχνία. Μπορεί να φέρει ευτυχία».
ΤΑ ΝΕΑ vidcast
