Με δεδομένο το φόντο της οικονομικής κρίσης, τα δοκίμια του 2010 αναζητούν τα αίτιά της ή ανατέμνουν τη σχέση Αριστεράς και οικονομίας. Τα υπόλοιπα ξεσκεπάζουν τα κλισέ της «κανονικότητας» και της θρησκείας
Κώστας Αξελός

Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΜΤΦ. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ ΕΚΔ. ΝΕΦΕΛΗ

Γραμμένο το 1954 στα γαλλικά, το κείμενο αυτό του Κώστα Αξελού μοιάζει περισσότερο επίκαιρο παρά ποτέ. Ο μόλις τριάντα ετών τότε φιλόσοφος, εξόριστος στο Παρίσι, καταγράφει τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα μέσα από τις δυσπλασίες της. Εντοπίζοντας την αδυναμία παραγωγής σκέψης, άρα αδυναμία αυτογνωσίας, και την αδυναμία παραγωγής έργου, άρα την αδυναμία προσαρμογής στους όρους της νεωτερικότητας, περιγράφει μια νεοελληνική κοινωνία η οποία σπαράσσεται από τους εσωτερικούς διχασμούς στην προσπάθειά της να αναζητήσει ταυτότητα. Και όπως λέει χαρακτηριστικά, η Ελλάδα είναι μια «σχεδόν πραγματικότητα» που προσπαθεί να καλύψει το κενό της σκέψης δημιουργώντας μύθους .

Τάσος Παππάς

ΑΜΗΧΑΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

ΕΚΔ. ΠΟΛΙΣ

«Πού είναι και τι κάνει η Αριστερά»; Το ερώτημα είναι γνωστό. Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου δεν έχει σταματήσει να διατυπώνεται. Πλην όμως η απάντηση εξακολουθεί να παραμένει άγνωστη. Το θέτει ακόμη μία φορά με τον τρόπο του ο δημοσιογράφος Τάσος Παππάς. Ποιος είναι ο ρόλος της Αριστεράς σε ένα κοινοβουλευτικό σύστημα που παραπαίει, σε μια οικονομία που επιτίθεται με σφοδρότητα στις κατακτήσεις των εργαζομένων; Υπάρχει ένας ρόλος για την Αριστερά και κατ΄ επέκταση υπάρχει ένας ρόλος για την πολιτική, έτσι τουλάχιστον όπως την γνωρίζαμε ώς σήμερα; Ή μήπως το σύνθημα «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός» δεν είναι παρά ένα κενό ρητορικό σχήμα ανάμεσα σε όλα τα άλλα; Και, εντέλει, μήπως η αμηχανία της Αριστεράς να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα καταδικάζει τις κοινωνίες να αφεθούν στον λαϊκισμό, τον μεσσιανισμό και την ανεξέλεγκτη βία η οποία τείνει να αποκτήσει ιδεολογικά χαρακτηριστικά;

Νίκος Μπίστης

ΠΡΟΧΩΡΩΝΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΩΡΩΝΤΑΣ

ΕΚΔ. ΠΟΛΙΣ

Τα τελευταία χρόνια κάθε φορά που έχουμε εκλογές, κάθε φορά που η πολιτική τάξη προσπαθεί να πείσει το κοινό της πως δεν έχει πεθάνει τελείως, όλο και κάποιος θα βρεθεί να πει πως «ζούμε το τέλος της μεταπολίτευσης». Τι ακριβώς είναι αυτή η μεταπολίτευση; Θα μπορούσαν να γραφτούν πολλές κοινωνιολογικές και πολιτικές αναλύσεις, ψυχοπαθολογικές διατριβές. Ο Νίκος Μπίστης, ένα «παιδί της μεταπολίτευσης», διάλεξε τον δυσκολότερο και τον πιο ενδιαφέροντα δρόμο. Στο κείμενο αυτό αυτοβιογραφείται. Μέσα από την αυτοβιογραφία του όμως καταγράφει την πορεία και τους συνειδησιακούς κραδασμούς ενός νέου που εντάχθηκε από νωρίς στην Αριστερά, πολιτεύθηκε στις τάξεις της και δεν έπαψε να θεωρεί τον εαυτό του «αριστερό» έως σήμερα. Η ανάγνωση αξίζει όχι μόνο γιατί ο αναγνώστης θα αναγνωρίσει αρκετούς από τους δικούς του προβληματισμούς αλλά και γιατί ο συγγραφέας καταφέρνει να αποδείξει πως η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας έχει μεγαλύτερη σημασία και από τα ίδια τα γεγονότα που τη συνθέτουν .

Πολυμέρης Βόγλης

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ

ΚΑΤΟΧΗ 1941-1944

ΕΚΔ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ

Η προσέγγιση μιας άγνωστης περιοχής της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Αγνωστης, γιατί η ιστοριογραφία που αναφέρεται στην εποχή εκείνη περισσότερο ασχολείται με τις πολιτικές δυνάμεις, με τις αντιστασιακές οργανώσεις και τη δράση τους, και ελάχιστα προσεγγίζει τις διεργασίες που έγιναν στην ελληνική κοινωνία και διαμόρφωσαν τη φυσιογνωμία της Ελλάδας μετά την Απελευθέρωση. Κατά τον συγγραφέα «η Κατοχή είναι μία από τις σπάνιες στιγμές που η κοινωνία εισβάλλει δυναμικά στην πολιτική και η πρωτοβουλία των κινήσεων έρχεται από τα κάτω». Η οικονομική απο διάρθρωση και η πείνα, η τύχη των μειονοτήτων, η ένοπλη αντίσταση και οι συνέπειες των αντιποίνων ήταν, εκτός των άλλων, οι παράγοντες που επηρέασαν καταλυτικά τη μεταμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας.

Μichel Ηouellebecq και Βernard-Ηenri L vy

ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ

ΜΤΦ. ΛΙΝΑ ΣΙΠΗΤΑΝΟΥ ΕΚΔ. ΕΣΤΙΑ

Δύο σταρ της σύγχρονης γαλλικής διανόησης αλληλογραφούν μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή. Μιλούν, εννοείται, κατά κύριο λόγο για τον εαυτόν τους και για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ως διασημότητες. Μιλούν όμως, διανοούμενοι γαρ, και για τα προβλήματα του κόσμου μας. Η στράτευση των διανοουμένων, οι αποκλίσεις της ελληνικής και της ιουδαϊκής σκέψης, η έννοια της εβραϊκότητας και η αθεΐα, οι απαρχές της φιλοσοφίας και των αναζητήσεων του ανθρώπινου νου διαπλέκονται με άλλες, πιο ιδιαίτερες, σκέψεις, όπως αυτές που αφορούν τη σχέση με τη μητέρα ή την απουσία της, τον ρόλο των γονέων και την καταγωγή. Συγκινητική προσπάθεια δύο διασημοτήτων για να αποδείξουν ότι εξακολουθεί να υπάρχει ακόμη κάποιος κοινωνικός ρόλος για τους διανοούμενους.

Μichel Foucaule

OΙ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΣΤΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΤΗΣ

ΓΑΛΛΙΑΣ1974-1975

ΜΤΦ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΙΑΜΑΝΔΟΥΡΑΣ ΕΚΔ. ΕΣΤΙΑ ΙΔΕΩΝ

Στα μέσα της δεκαετίας του ΄70 οι παραδόσεις του Μισέλ Φουκώ στο Κολλέγιο της Γαλλίας, το ανώτατο των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, άφηναν εποχή. Ηταν η περίοδος μετά τον Μάη του ΄68 που στη Γαλλία, εκτός των λοιπών μεταρρυθμίσεων, φυσούσε κι ένας νέος άνεμος στη σκέψη. Ο Φουκώ πρωταγωνίστησε- και δικαίως- και είναι ένας από τους φιλοσόφους που σημάδεψαν περισσότερο την πορεία της διανόησης τις δεκαετίες που ακολούθησαν. Μεταρρύθμισε ριζικά τον τρόπο με τον οποίον και ο ιστορικός και ο φιλοσοφικός λόγος αντιμετώπιζαν έννοιες όπως αυτήν της παραφροσύνης, κοινωνικούς θεσμούς όπως αυτός του εγκλεισμού ή συμπεριφορές όπως η σεξουαλικότητα. Οι διάσημες παραδόσεις του παρόντος τόμου αναφέρονται στον τρόπο με τον οποίον ο 19ος αιώνας αντιμετώπισε τρεις περιπτώσεις «μη κανονικότητας», το «τέρας», τον «αδιόρθωτο» και τον «αυνανιζόμενο».

Regis Debray

OΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ

ΜΤΦ. ΑΝΝΑ ΚΑΡΑΚΑΤΣΟΥΛΗ ΕΚΔ. ΠΟΛΙΣ

Ο Ρεζίς Ντεμπρέ είναι μία από τις τελευταίες ενσαρκώσεις του αιρετικού διανοούμενου. Με τη σκέψη του, από τότε που πρωτοεμφανίστηκε στο στερέωμα της διανόησης δεν έχει σταματήσει να συγκρούεται με τα εκάστοτε κυρίαρχα στερεότυπα. Στο χρονικό αυτό περιδιαβάζει τις χώρες στις οποίες κάποτε έζησε και δίδαξε ο Χριστός- το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, την Ιορδανία, τη Γάζα, τον Λίβανο, την Αίγυπτο και τη Συρία. Τότε δεν είχε ανάγκη ούτε από διαβατήρια ούτε από βίζες. Τώρα αυτές τις χώρες τις χωρίζουν, εκτός από τα πολιτικά σύνορα, και οι διαφορές των τριών μονοθεϊσμών- του Χριστιανισμού, του Εβραϊσμού και του Ισλάμ. Οπως λέει ο ίδιος: «Η έρευνα αυτή είναι ένα προσκύνημα στην καρδιά του ανθρώπου, πιστού ή αγνωστικιστή, είτε γεννήθηκε στα μέρη μας είτε σ΄ εκείνους τους μακρινούς τόπους».

Ρierre- Αndre Τaguieff

ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ

ΜΤΦ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΑΡΑΣΤΑΘΗ ΕΚΔ. ΠΟΛΙΣ

Θέμα γνώριμο εις τα καθ΄ ημάς. Ο αναγνώστης θα ανακαλύψει πως στον κόσμο δεν συνωμοτούν οι πάσης φύσεως ανθέλληνες αλλά και διάφορες άλλες σκοτεινές δυνάμεις οι οποίες αποβλέπουν στην κατάληψη της εξουσίας. Από τους Ναΐτες στους μασόνους, με τη μεσολάβηση πάντα κάποιων Εβραίων οι οποίοι είναι οργανωμένοι γύρω από τους Σοφούς της Σιών, η πίστη ότι κάπου δρουν οι μυστικές οργανώσεις είναι ευρέως διαδεδομένη. Ειδικά σήμερα που τα ιδεολογικά οικοδομήματα έχουν καταρρεύσει και η ανθρώπινη φαντασία αναζητά κάποιες αιτίες για να ερμηνεύσει κάθε είδους δεινό. Μια άκρως διαφωτιστική περιήγηση στην ψυχοπαθολογία του σύγχρονου κόσμου. Frederic Lenoir

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ

ΜΤΦ. ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΒΑΛΑΣΙΑΔΗΣ ΕΚΔ. ΠΟΛΙΣ

Ενδιαφέρουσα και άκρως διεισδυτική μελέτη του ρόλου που διαδραμάτισε ο χριστιανισμός στον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Διεισδυτική και χρήσιμη ειδικά σήμερα που τόση συζήτηση γίνεται για τους όρους της πολυπολιτισμικότητας στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, όπου οι διάφορες θεωρίες περί «ανοχής» τείνουν να διαγράψουν τον χριστιανισμό από την ευρωπαϊκή ιστορία. Ο συγγραφέας αποδεικνύει πως η ιστορία του χριστιανισμού δεν περιορίζεται ούτε στην πυρά της Ιεράς Εξέτασης ούτε στις Σταυροφορίες ούτε στη σφαγή των Εβραίων και των ειδωλολατρών. Λέει και κάτι ακόμη πιο ενδιαφέρον: ότι οι μεγάλες επαναστάσεις, η Αναγέννηση και ο Διαφωτισμός στηρίχθηκαν στη «Φιλοσοφία του Χριστού».

Αλέξανδρος Νεχαμάς

ΜΟΝΟΜΙΑΥΠΟΣΧΕΣΗ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

ΜΤΦ. ΕΛΕΝΗ ΦΙΛΙΠΠΑΚΗ ΕΚΔ. ΝΕΦΕΛΗ

Ποια είναι η σημασία του ωραίου στον σημερινό μας κόσμο; Ή μάλλον, για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, ποιος ήταν ο ρόλος του ωραίου στη φιλοσοφική σκέψη; Είναι υποκειμενικό ή υπόκειται σε αντικειμενικά κριτήρια; Και ποια είναι η ψυχική δυναμική που μπορεί να δημιουργήσει σε έναν κόσμο, όπως ο δικός μας, που στηρίζεται μόνο σε εμπράγματες αξίες; Μια κατάδυση στα άδυτα της έννοιας του ωραίου με την ανοιχτή φιλοσοφική ανάσα του Αλέξανδρου Νεχαμά.

Τελευταία Νέα