Ο αρχαιοπτέρυξ, ηλικίας 150 εκατ. ετών, ο πρόγονος των σύγχρονων πτηνών

Το 1861 βρέθηκε ένα περίεργο απολίθωµα στη Γερµανία που, όπως αποδείχθηκε, ανήκε στο πρώτο πτηνό στην ιστορία του πλανήτη:

τον αρχαιοπτέρυγα. Η ανακάλυψή του είναι η µεγαλύτερη στιγµή στην ιστορία της ζωολογίας, σύµφωνα µε οµάδα ειδικών που επισήµανε τις 10 µεγαλύτερες ανακαλύψεις από τη µελέτη ζώων και φυτών και τις κατέγραψε για λογαριασµό του τηλεοπτικού µαγκαζίνου «BBC Wildlife».

Ο αρχαιοπτέρυξ συνδυάζει στοιχεία από ερπετά και πτηνά και θεωρείται ο πρόγονος των σύγχρονων πτηνών.

Εζησε πριν από 150 εκατ. χρόνια, είχε φτερά και πούπουλα, αλλά επίσης γαµψά νύχια, δόντια και µακριά ουρά. Πρόκειται για ένα µεταβατικό είδος, η ανακάλυψη του οποίου ήρθε δύο µόλις χρόνια µετά τη δηµοσίευση της «Προέλευσης των Ειδών» του ∆αρβίνου, ενισχύοντας τη θεωρία περί εξέλιξης του µεγάλου φυσιοδίφη.

Ξεκινώντας αντίστροφα, στη 10η θέση της λίστας οι ειδικοί έχουν κατατάξει την ανακάλυψη της χρήσης εργαλείων από τους χιµπαντζήδες, που έγινε το 1960 στην Τανζανία από την Τζέιν Γκούνταλ, η οποία ανέτρεψε την επικρατούσα άποψη ότι µόνο οι άνθρωποι έχουν την απαραίτητη ευφυΐα για την κατασκευή εργαλείων.

Στη λίστα ακολουθούν η συµβιωτική σχέση της άλγης µε τα κοράλλια, που βοηθά και τα δύο είδη να επιβιώσουν, η κινηµατογράφηση ενός γιγαντιαίου καλαµαριού στα βάθη των ωκεανών την ώρα που κυνηγά το θήραµά του και η ανακάλυψη των µεταναστευτικών οδών των πτηνών χάρη στη νέα τεχνολογία.

Θέση στο πάνθεον της επιστήµης της ζωολογίας κατέχει επίσης η αρχή της µεντελιανής κληρονοµικότητας, δηλαδή η διατύπωση από τον αυστριακό µοναχό του 19ου αιώνα µιας σειράς νόµων που επιχειρούν να περιγράψουν τη µετάδοση κληρονοµικών χαρακτηριστικών από γενιά σε γενιά. Οι νόµοι αυτοί βασίζονται σε παρατηρήσεις του Μέντελ. Η εξαφάνιση των ντόντο, των πτηνών που ζούσαν στον Μαυρίκιο µέχρι τον 18ο αιώνα, αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγµα καταστροφικής επέµβασης του ανθρώπου στη φύση και γι’ αυτό τοποθετείται από τους ειδικούς στην πέµπτη θέση της λίστας.

Οι υδροθερµικές καµινάδες στα βάθη των ωκεανών µε το εξαιρετικά πλούσιο οικοσύστηµα που τις περιβάλλει, η θαυµατουργή διαδικασία της φωτοσύνθεσης, που µπορούµε να πούµε κατά κάποιον τρόπο πως ανακαλύφθηκε το 1779, και τέλος τα µικροσκόπια του ολλανδού επιστήµονα Φίλιπς φαν Λιούβενχοκ τον 17ο αιώνα συµπληρώνουν τη λίστα µε τις µεγαλύτερες ανακαλύψεις της ζωολογίας.