Το επίτευγµά του έδωσε τη δυνατότητα να αντιµετωπιστεί η υπογονιµότητα και η ανακάλυψή του συνέβαλε στο να γεννηθούν 4 εκατοµµύρια νέες ζωές. Χθες ο Ρόµπερτ Εντουαρντς, βραβεύτηκε µε το Νοµπέλ Ιατρικής 2010.
Η συνεισφορά του αποτελεί σταθµό στην ανάπτυξη της µοντέρνας Ιατρικής, καθώς περισσότερο από 10% των ζευγαριών παγκοσµίως δεν µπορεί να επιτύχει εγκυµοσύνη µε φυσικό τρόπο. Στις αρχές του 1950 ο Εντουαρντς οραµατίστηκε ότι η εξωσωµατική γονιµοποίηση θα µπορούσε να αντιµετωπίσει το πρόβληµα της υπογονιµότητας. Εργάστηκε συστηµατικά για να επιτύχει τον στόχο του και κατάφερε να κάνει γονιµοποίηση σε ανθρώπινα κύτταρα ωαρίου σε δοκιµαστικό σωλήνα (τριβλία κυτταρικής καλλιέργειας). Η προσπάθειά του στέφθηκε µε επιτυχία στις 25 Ιουλίου 1978, όταν γεννήθηκε το πρώτο παιδί του δοκιµαστικού σωλήνα.
Ο βρετανός επιστήμονας ξεκίνησε τη βασική του έρευνα στη βιολογία της γονιμοποίησης στα 1950. Σύντομα συνειδητοποίησε πως η γονιμοποίηση έξω από το ανθρώπινο σώμα, μπορούσε να αποτελέσει μία πιθανή θεραπεία της υπογονιμότητας. Και ενώ κάποιοι επιστήμονες έδειχναν μέσα από τα πειράματά τους ότι ωάρια από ποντίκια θα μπορούσαν να γονιμοποιηθούν σε δοκιμαστικούς σωλήνες όταν προστίθενται σπερματοζωάρια, ο Εντουάρ αποφάσισε να διερευνήσει εάν παρόμοια μέθοδος μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και σε ανθρώπινα ωάρια.
Σε μία σειρά από πειραματικές μελέτες ανακάλυψε ότι τα ανθρώπινα ωάρια έχουν ένα τελείως διαφορετικό κύκλο ζωής από των ποντικών. Έτσι, ο Εντουάρ συνέχισε κάνοντας μία σειρά από βασικές ανακαλύψεις.
Εν αρχή, ξεκαθάρισε πως ωριμάζουν τα ανθρώπινα ωάρια, πως οι ορμόνες προάγουν την ωρίμανση των ωαρίων και σε ποια χρονική στιγμή τα ωάρια είναι υποδεκτικά στο γόνιμο σπέρμα. Επίσης, καθόρισε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες το σπέρμα ενεργοποιείται και έχει την ικανότητα να γονιμοποιήσει ένα ωάριο. Στα 1969 η προσπάθειά του στέφθηκε με επιτυχία, όταν για πρώτη φορά ένα ανθρώπινο ωάριο γονιμοποιήθηκε σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα. Πέρα όμως από την επιτυχία αυτή παρέμενε ένα μείζον πρόβλημα: το γονιμοποιημένο ωάριο δεν αναπτύχθηκε πέραν της πρώτης διαίρεσης.
Ο Έντουαρτς υποπτεύθηκε ότι τα ωάρια τα οποία θα ωρίμαζαν εντός των ωοθηκών και στη συνέχει θα μετακινούνται για εξωσωματική γονιμοποίηση, θα λειτουργούσαν καλύτερα. Έτσι, αναζήτησε και τους πιθανούς τρόπους απόκτησης τέτοιων ωαρίων με ασφαλή τρόπο.
Το πείραµα και η πράξη
Τότε ο Εντουάρ συνάντησε το γυναικολόγο Πάτρικ Στέπτοου και μαζί κατάφεραν να μετατρέψουν την εξωσωματική γονιμοποίηση από πειραματική μέθοδο σε ιατρική πρακτική. Ο Στέπτοου ήταν ένας από του πρωτοπόρους της λαπαροσκόπησης, μίας τεχνικής που ήταν τότε νέα και αμφισβητούμενη.
Η λαπαροσκόπηση επέτρεπε την επισκόπηση των ωοθηκών μέσα από ένα ειδικό εργαλείο, αλλά σε αυτήν την περίπτωση χρησιμοποιήθηκε και για την αφαίρεση ωαρίων από τις ωοθήκες. Ο Έντουαρτς τοποθέτησε τα ωάρια σε δοκιμαστικό σωλήνα και πρόσθεσε σπέρμα. Τα γονιμοποιημένα ωάρια αυτή τη φορά διαιρέθηκαν μερικές φορές και σχημάτισαν έμβρυα 8 κυττάρων.
Αυτές οι πρώτες μελέτες ήταν πολλά υποσχόμενες, αλλά το συμβούλιο ιατρικών ερευνών αποφάσισε να μην χρηματοδοτήσει τη συνέχιση της έρευνας. Η έρευνα αυτή αποτέλεσε ακόμη ένα θέμα για έντονες ηθικές αντιπαραθέσεις.
Εν τούτοις, χάρη σε ιδιωτικές χορηγίες, ο Έντουαρτς και Στέπτοου κατάφεραν να συνεχίζουν την έρευνα. Αναλύοντας τα επίπεδα των ορμονών στους ασθενείς κατάφεραν να καθορίσουν το καλύτερο δυνατό χρονικό σημείο για γονιμοποίηση και να μεγιστοποιήσουν την δυνατότητα επιτυχίας.
Το 1978 ένα ζευγάρι Βρετανών, η Λέσλεϊ και ο Τζόν Μπράουν έφτασαν στην κλινική μετά από 9 χρόνια αποτυχημένων προσπαθειών απόκτησης παιδιού. Σε αυτό το ζευγάρι εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η μέθοδος της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Όταν το γονιμοποιημένο ωάριο έφτασε σε επίπεδο 8 κυττάρων, εμφυτεύτηκε στο σώμα της κ. Μπράουν. Ένα υγιές μωρό γεννήθηκε με καισαρική μετά από μία τελειόμηνη εγκυμοσύνη 25 Ιουλίου 1978. Η εξωτερική γονιμοποίηση δεν ήταν πλέον ένα όραμα αλλά μία πραγματικότητα, και μία νέα εποχή ξεκινούσε για την ιατρική.
Μετά την επιτυχία τους,οι Έντουαρτς και Στέπτοου ίδρυσαν την «Bourn Hall Clinic» στο Κέιμπριτζ, το πρώτο κέντρο εξωσωματικής γονιμοποίησης στον κόσμο. OΣτέπτοου ήταν ο ιατρικός διευθυντής μέχρι το θάνατό του το 1988, και ο Έντουαρτς επικεφαλής έρευνας μέχρι τη συνταξιοδότησή του. Γυναικολόγοι και βιολόγοι από όλο τον κόσμο εκπαιδεύονται στην Bourn Hall Clinic, όπου οι μέθοδοι της εξωσωματικής συνεχώς βελτιώνονται.
Μάλιστα, μέχρι το 1986 περίπου 1.000 παιδιά είχαν γεννηθεί στην Bourn Hall Clinic αντιπροσωπεύοντας τα μισά παιδιά που είχαν γεννηθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή σε όλον τον κόσμο.
Σήμερα, η εξωσωματική γονιμοποίηση αποτελεί μία καθιερωμένη θεραπεία σε όλο τον κόσμο και έχει υποδεχθεί σημαντικές βελτιώσεις. Μία από τις σημαντικότερες αφορά τη θεραπεία των υπογόνιμων ανδρών καθώς κατάφεραν να ενέσουν μικροσκοπικά ένα σπερματοζωάριο απευθείας εντός του ωαρίου στο δοκιμαστικό σωλήνα. Επιπρόσθετα, ώριμα ωάρια προς εξωσωματική γονιμοποίηση μπορούν να ταυτοποιηθούν υπερηχογραφικά και να ληφθούν με μία λεπτή σύριγγα, καθώς δεν απαιτείται πλέον λαπαροσκόπηση.
Το 20% – 30% των γονιμοποιημένων ωαρίων οδηγούν σε γεννήσεις παιδιών, ενώ οι επιπλοκές περιλαμβάνουν σπάνια πρόωρους τοκετούς ειδικά όταν μόνο ένα ωάριο εμφυτεύεται στη μέλλουσα μητέρα. Μελέτες μακράς διάρκειας έδειξαν ότι τα παιδιά που προέρχονται από εξωσωματική γονιμοποίησης χαίρουν άκρας υγείας, ακριβώς όπως τα παιδιά που προέρχονται από φυσιολογική εγκυμοσύνη.
«Με ρωτούσαν πώς χώρεσα σε έναν δοκιµαστικό σωλήνα»
Η ΓΕΝΝΗΣΗ της Λουίζ Μπράουν έγινε πρώτη είδηση σχεδόν σε όλα τα µέσα ενηµέρωσης, µε κάποιους δηµοσιογράφους να κάνουν ακόµη και τους καθαριστές της κλινικής προκειµένου να φτάσουν στην πηγή της είδησης. Από τότε περισσότερα από τέσσερα εκατοµµύρια παιδιά έχουν γεννηθεί µε την ίδια µέθοδο σε ολόκληρο τον κόσµο, µεταξύ των οποίων και η µικρότερη αδερφή της Λουίζ. Η ίδια έµαθε για την «ιδιαιτερότητά» της λίγο πριν συµπληρώσει τα πέντε της χρόνια.
Το βίντεο της γέννησης
Οι γονείς της έδειξαν στην κόρη τους το βίντεο της γέννησής της θέλοντας να την προετοιµάσουν για τις αδιάκριτες ερωτήσεις που θα της έκαναν τα άλλα παιδιά στο σχολείο.
Δεν έπεσαν έξω: «Με ρωτούσαν πώς χώρεσα σε έναν δοκιµαστικό σωλήνα και άλλα τέτοια πράγµατα», θα αποκάλυπτε η ίδια αργότερα. Την εποχή εκείνη η Λουίζ αισθανόταν µόνη και πίστευε ότι δεν ήταν φυσιολογική. Ξεπέρασε όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήµατα µε τη γέννηση της αδελφής της. Στα πρόσωπα των Ρόµπερτ Εντουαρντς και Πάτρικ Στέπτοου έβλεπε δυο αγαπηµένους «θείους». Τακτικές επισκέψεις
Οι δύο επιστήµονες παρακολουθούσαν εξάλλου στενά την εξέλιξή της και η οικογένειά της τους επισκεπτόταν τακτικά στα σπίτια τους. Οταν ο Πάτρικ Στέπτοου πέθανε το 1988, η 10χρονη Λουίζ αισθάνθηκε ότι έχασε ένα «αγαπηµένο µέλος της οικογένειάς της». «Είναι λίγο τροµακτικό να είσαι το πρώτο παιδί του σωλήνα, αλλά µου προκαλεί ένα ευχάριστο συναίσθηµα η σκέψη ότι εάν δεν είχα γεννηθεί εγώ δεν θα είχαν έρθει στη ζωή πολλά παιδιά µετά από µένα», είχε δηλώσει σε µια εκδήλωση πριν από πέντε χρόνια. Σήµερα, η Λουίζ Μπράουν εργάζεται σε µια εταιρεία στο Μπρίστολ. Στα 28 της χρόνια έγινε το πρώτο «παιδί του σωλήνα» που έφερε στον κόσµο το δικό του παιδί. Ο τοκετός της ήταν φυσιολογικός.
«Περίµενε κόσµος µε αγωνία έξω από το χειρουργείο»
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Στέφανος Κρίκκης
«Πρώτη φορά έβλεπα να συµβαίνει κάτι τέτοιο. Ακόµη και µπροστά στην πόρτα του χειρουργείου, που κανονικά απαγορεύεται, υπήρχε κόσµος που περίµενε µε αγωνία», λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Στέλιος Κτενάς. Ηταν απόγευµα της 20ής Ιανουαρίου 1982. Στο χειρουργείο βρισκόταν µια νεαρή γυναίκα από τη Θεσσαλονίκη, η κ. Στέλλα Ιορδανίδου, η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα που είχε µείνει έγκυος µε την µέθοδο της εξωσωµατικής γονιµοποίησης.
«Εγώ εκείνη τη µέρα εφηµέρευα στο Μαιευτήριο Μητέρα και αµέσως κατέβηκα στο χειρουργείο για να πραγµατοποιήσουµε την επέµβαση. Μέχρι τότε, κανείς δεν µου είχε πει ότι σε λίγα λεπτά επρόκειτο να γεννηθεί στην Ελλάδα το πρώτο παιδί του σωλήνα, όπως αποκαλούσαν τότε τα ελάχιστα παιδιά που είχαν έρθει στον κόσµο µε εξωσωµατική γονιµοποίηση» εξηγεί ο κ. Κτενάς.
Συνεχίζοντας την αφήγησή του αναφέρει: «Μια νεαρή γυναίκα δεν µπορεί να αποκτήσει παιδί λόγω γυναικολογικού προβλήµατος. Προσπαθεί 10 χρόνια να το καταφέρει. Με τη βοήθεια του Αλκιβιάδη Κόλλια πηγαίνει στο Λονδίνο.
Μαζί κι ο άντρας της. Συναντά τον Στέπτοου που της χαρίζει το θαύµα της µητρότητας. Ερχεται στην Ελλάδα, κυοφορεί, όλα πάνε τέλεια, καµία επιπλοκή και αυτή τη στιγµή κάτω από έξι ζευγάρια µάτια, µια νέα ζωή γεννιέται!».
Το παιδί ήταν υγιέστατο θυµάται ο κ. Στ. Κτενάς. Και η µητέρα το ίδιο. «Οµως ο απόηχος εκείνης της στιγµής, εκείνης της απλής καισαρικής επέµβασης, θα αργούσε να κοπάσει». Για µέρες χτυπούσαν τα τηλέφωνα από συναδέλφους αλλά και δηµοσιογράφους διαφόρων χωρών. «Μας ρωτούσαν πληροφορίες για τη µητέρα, για το πώς πήγε η επέµβαση, πώς ήταν το παιδί». Ηταν κορίτσι.
