Όταν από το 1981, και για παραπάνω από 20 χρόνια, ένα από τα βιβλία της Γλώσσας της Ε΄ Δημοτικού ξεκινούσε με το «Υπερωκεάνιον» του Ανδρέα Εμπειρίκου, οι εκπαιδευτικοί συζητούσαν το θέμα κατά πόσον παιδιά ηλικίας 11 ετών μπορούσαν να μπουν στο πνεύμα ενός ποιήματος υπερρεαλιστικού. Πώς το δίδαξαν οι εκπαιδευτικοί και πού σκόνταψαν δεν μπορούμε να το ξέρουμε. Αυτό όμως που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι ότι τα παιδιά μπορούν να συνδιαλλαγούν με την υπερρεαλιστική ζωγραφική, συμπεριλαμβανομένων φυσικά των έργων του Νίκου Εγγονόπουλου στο βιβλίο που παρουσιάζουμε. Ο χαρακτήρας του ονείρου, οι ελεύθεροι συνειρμοί που δημιουργούνται στον θεατή, η αφηγηματικότητα, ακόμα και οι απεικονίσεις γνωστών μυθολογικών και ιστορικών θεμάτων ανακινούν ψυχικές και νοητικές διαδικασίες σε θεατές κάθε ηλικίας και κατά τους παιδαγωγούς της τέχνης, καθιστούν τα έργα αυτής της τεχνοτροπίας προσβάσιμα από το νεαρό κοινό.

Η κόρη, η Ερριέττη Εγγονοπούλου, ο ποιητής Χάρης Βλαβιανός και η παιδαγωγός Ελένη Γερουλάνου επιχείρησαν ακριβώς αυτό, δηλαδή να φέρουν στην επιφάνεια τα έργα του ζωγράφου, να τα παρουσιάσουν στα παιδιά και να δοκιμάσουν, χωρίς προαπαιτούμενα, τις αντοχές τους προσεγγίζοντάς τα ελεύθερα και διαισθητικά: πρώτα ο πίνακας κι έπειτα η επένδυσή του με λόγο, έναν λόγο που τον σχολιάζει και είναι ένας πιθανός ανάμεσα σε πάμπολλους άλλους. Το «Αλφαβητάρι» είναι ένα παιχνίδι συνειρμών, για μικρά και μεγάλα παιδιά, πάνω σε έργα ανοιχτά από τη φύση τους σε πολλές ερμηνείες. Με τον ίδιο τρόπο βλέπει και ο ποιητής τούς πίνακες: σαν ένα έναυσμα για παιχνίδι με τη δική του τέχνη. Μια λεπτομέρεια από τον πίνακα, ένας συνειρμός αρκεί για να του κινήσει το ενδιαφέρον που τον οδηγεί να συνθέσει τετράστιχα, τα οποία άλλοτε περιγράφουν τον πίνακα κι άλλοτε σε στέλνουν μακριά.

Τα γράμματα και οι λέξεις, οι εικόνες και οι στίχοι λένε στον αναγνώστη: «Το αλφαβητάρι ανοίγοντας έχεις ένα σκοπό:

στις ζωγραφιές να ψάξεις να βρεις το μυστικό, γιατί κάθε λεξούλα που κρύβεται στο ποίημα υπάρχει στην εικόνα κι αν σου ξεφύγει- κρίμα!».

Νίκος Εγγονόπουλος

ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΓΙΑ ΜΙΚΡΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΑ ΠΑΙΔΙΑ

ΠΟΙΗΣΗ ΧΑΡΗΣ ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ ΕΚΔ. ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 2008, ΣΕΛ. 104,

ΤΙΜΗ: 15 ΕΥΡΩ

Τελευταία Νέα